پروفایل اشتراکی bashgah

۷۰۱۵۰۰ سونوگرافی مغز نوزادان ۴۰۹,۷۰۰ ۲۸۶,۷۹۰ ۲۴۵,۸۲۰ ۷۰۱۵۱۰ سونوگرافی چشم (A اسکن و B اسکن) هر کدام بـه تنـهایی ۲۹۰,۷۰۰ ۲۰۳,۴۹۰ ۱۷۴,۴۲۰ ۷۰۱۵۰۵ سونوگرافی چشم (A اسکن و B اسکن) با هم ۲۹۰,۷۰۰ ۲۰۳,۴۹۰ ۱۷۴,۴۲۰ ۷۰۱۵۲۰ سونوگرافی تیروئید و پاراتیروئید ۵۹۵,۰۰۰ ۴۱۶,۵۰۰ ۳۵۷,۰۰۰ ۷۰۱۵۳۰ سونوگرافی غدد بزاقی (پاروتید تحت فکی) ۲۴۴,۸۰۰ ۱۷۱,۳۶۰ ۱۴۶,۸۸۰ ۷۰۱۵۳۵ سونوگرافی جستجوی مایع درون پلور یـا آسیت هر کدام ۱۹۷,۲۰۰ ۱۳۸,۰۴۰ ۱۱۸,۳۲۰ ۷۰۱۵۴۰ سونوگرافی یک طرفه با پروب مخصوص ۲۲۲,۷۰۰ ۱۵۵,۸۹۰ ۱۳۳,۶۲۰ ۷۰۱۵۴۵ سونوگرافی دو طرفه با پروب مخصوص ۱,۳۶۰,۰۰۰ ۹۵۲,۰۰۰ ۸۱۶,۰۰۰ ۷۰۱۵۵۰ سونوگرافی قفسه ۲۷۲,۰۰۰ ۱۹۰,۴۰۰ ۱۶۳,۲۰۰ ۷۰۱۵۵۵ سونوگرافی شکم (کبد، هزینه سونو بیوفیزیکال کیسه صفرا، طحال، کلیتین و پانکراس) ۸۵۰,۰۰۰ ۵۹۵,۰۰۰ ۵۱۰,۰۰۰ ۷۰۱۵۶۰ سونوگرافی کبد، کیسه صفرا و مجاری صفراوی داخل و خارج کبدی ۵۹۵,۰۰۰ ۴۱۶,۵۰۰ ۳۵۷,۰۰۰ ۷۰۱۵۷۰ سونوگرافی کیسه صفرا و مجاری صفراوی خارج کبدی ۱۵۹,۸۰۰ ۱۱۱,۸۶۰ ۹۵,۸۸۰ ۷۰۱۵۷۵ سونوگرافی یک کلیـه ۱۸۱,۹۰۰ ۱۲۷,۳۳۰ ۱۰۹,۱۴۰ ۷۰۱۵۹۰ سونوگرافی کلیتین ۲۷۲,۰۰۰ ۱۹۰,۴۰۰ ۱۶۳,۲۰۰ ۷۰۱۵۹۵ سونوگرافی پانکراس ۱۵۸,۱۰۰ ۱۱۰,۶۷۰ ۹۴,۸۶۰ ۷۰۱۶۰۰ سونوگرافی طحال ۲۲۱,۰۰۰ ۱۵۴,۷۰۰ ۱۳۲,۶۰۰ ۷۰۱۶۰۵ سونوگرافی رتروپریتوئن یـا آئورت شکمـی ۲۴۹,۹۰۰ ۱۷۴,۹۳۰ ۱۴۹,۹۴۰ ۷۰۱۶۱۰ سونوگرافی آپاندیس (لگن، کلیـه راست، آپاندیس) ۳۵۸,۷۰۰ ۲۵۱,۰۹۰ ۲۱۵,۲۲۰ ۷۰۱۶۱۵ سونوگرافی کلیـه و مجاری ادراری (شامل مثانـه پر) ۷۱۴,۰۰۰ ۴۹۹,۸۰۰ ۴۲۸,۴۰۰ ۷۰۱۶۲۰ سونوگرافی کلیـه و مجاری ادراری و مثانـه پر و خالی (با تعیین زریجوی ادراری) ۷۹۹,۰۰۰ ۵۵۹,۳۰۰ ۴۷۹,۴۰۰ ۷۰۱۶۲۵ سونوگرافی کلیـه و مجاری ادرای و پروستات و مثانـه پر و خالی (با تعیین زریجوی ادراری) ۱,۰۲۰,۰۰۰ ۷۱۴,۰۰۰ ۶۱۲,۰۰۰ ۷۰۱۶۳۰ سونوگرافی لگن با مثانـه پر و خالی (با تعیین زریجوی ادراری) ۲۷۲,۰۰۰ ۱۹۰,۴۰۰ ۱۶۳,۲۰۰ ۷۰۱۶۴۵ سونوگرافی (مثانـه، پروستات، وزیکول سمنیـال) لگن ۲۷۲,۰۰۰ ۱۹۰,۴۰۰ ۱۶۳,۲۰۰ ۷۰۱۶۵۰ سونوگرافی (مثانـه، رحم و تخمدانـها، جستجوی IUD ) لگن ۲۷۲,۰۰۰ ۱۹۰,۴۰۰ ۱۶۳,۲۰۰ ۷۰۱۶۵۵ سونوگرافی رحم و تخمدان از راه شکم، لگن ۷۱۴,۰۰۰ ۴۹۹,۸۰۰ ۴۲۸,۴۰۰ ۷۰۱۶۶۰ سونوگرافی جستجوی آبستنی خارج از رحم ۲۹۰,۷۰۰ ۲۰۳,۴۹۰ ۱۷۴,۴۲۰ ۷۰۱۶۶۵ سونوگرافی ها ۶۸۰,۰۰۰ ۴۷۶,۰۰۰ ۴۰۸,۰۰۰ ۷۰۱۶۷۰ سونوگرافی پایین نیـامده ۴۹۸,۶۰۰ ۳۴۹,۰۲۰ ۲۹۹,۱۶۰ ۷۰۱۶۷۵ سونوگرافی آدرنال یک طرفه ۱۶۳,۲۰۰ ۱۱۴,۲۴۰ ۹۷,۹۲۰ ۷۰۱۶۸۰ سونوگرافی آدرنال دو طرفه ۲۸۵,۶۰۰ ۱۹۹,۹۲۰ ۱۷۱,۳۶۰ ۷۰۱۶۸۵ سونوگرافی پروستات (ترانس رکتال) ۱,۰۲۰,۰۰۰ ۷۱۴,۰۰۰ ۶۱۲,۰۰۰ ۷۰۱۶۹۰ سونوگرافی رحم و تخمدانـها (ترانس واژینال) ۸۵۰,۰۰۰ ۵۹۵,۰۰۰ ۵۱۰,۰۰۰ ۷۰۱۶۹۵ سونوگرافی شکم نوزادان (استنو زپیلورو...) ۳۹۱,۰۰۰ ۲۷۳,۷۰۰ ۲۳۴,۶۰۰ ۷۰۱۷۰۰ سونوگرافی هیپ نوزادان ۴۰۲,۹۰۰ ۲۸۲,۰۳۰ ۲۴۱,۷۴۰ ۷۰۱۷۰۵ سونوگرافی نسج نرم سطحی هر جای بدن با ذکر ناحیـه مورد درخواست ۷۱۴,۰۰۰ ۴۹۹,۸۰۰ ۴۲۸,۴۰۰ ۷۰۱۷۱۰ سونوگرافی نسج عمقی هر جای بدن (برسری حرکات دیـافراگم مدیـاستبن و...) ۳۵۷,۰۰۰ ۲۴۹,۹۰۰ ۲۱۴,۲۰۰ ۷۰۱۷۱۵ سونوگرافی تعیین حاملگی، سن، وضع جفت، جنین و ضربان قلب ۸۵۰,۰۰۰ ۵۹۵,۰۰۰ ۵۱۰,۰۰۰ ۷۰۱۷۲۰ سونوگرافی بیوفیزیکال پروفایل ۱,۰۲۰,۰۰۰ ۷۱۴,۰۰۰ ۶۱۲,۰۰۰ ۷۰۱۷۲۵ سونوگرافی به منظور تشخیص مالفورماسیون های مادرزادی جنین ۱,۱۹۰,۰۰۰ ۸۳۳,۰۰۰ ۷۱۴,۰۰۰ ۷۰۱۷۲۶ سونوگرافی استنوز هیپرتروفیک پیلور نوزاد ۶۸۰,۰۰۰ ۴۷۶,۰۰۰ ۴۰۸,۰۰۰ ۷۰۱۷۲۷ سونوگرافی لومبوساکرال نوزاد ۶۸۰,۰۰۰ ۴۷۶,۰۰۰ ۴۰۸,۰۰۰ ۷۰۱۷۳۰ سونوگرافی NT و NB ۱,۰۲۰,۰۰۰ ۷۱۴,۰۰۰ ۶۱۲,۰۰۰ ۷۰۱۷۳۱ سونوگرافی NT و اتومالی سه ماهه اول ۱,۶۱۵,۰۰۰ ۱,۱۳۰,۵۰۰ ۹۶۹,۰۰۰ ۷۰۱۷۳۲ سونوگرافی جفت از نظر گرتا ۱,۲۷۵,۰۰۰ ۸۹۲,۵۰۰ ۷۶۵,۰۰۰ ۷۰۱۷۳۵ سونوگرافی به منظور بررسی وضع و سلامت جنین های چند قلو ۵۱۰,۰۰۰ ۳۵۷,۰۰۰ ۳۰۶,۰۰۰ ۷۰۱۷۳۶ سونوگرافی بررسی رشد جنین و IUGR غیر داپلر ۱,۰۲۰,۰۰۰ ۷۱۴,۰۰۰ ۶۱۲,۰۰۰ ۷۰۱۷۴۰ سونوگرافی کالر داپلر شرایین گردن (دو کاروئید و دو ورتبرال و وریدهای ژو گولار) ۲,۲۱۰,۰۰۰ ۱,۵۴۷,۰۰۰ ۱,۳۲۶,۰۰۰ ۷۰۱۷۴۵ سونوگرافی کالر داپلر شرایین اندام تحتانی یک طرفه ۱,۷۰۰,۰۰۰ ۱,۱۹۰,۰۰۰ ۱,۰۲۰,۰۰۰ ۷۰۱۷۵۰ سونوگرافی کالر داپلر شرایین اندام تحتانی دو طرفه ۲,۸۹۰,۰۰۰ ۲,۰۲۳,۰۰۰ ۱,۷۳۴,۰۰۰ ۷۰۱۷۵۵ سونوگرافی کالر داپلر شرایین اندام فوقانی یک طرفه ۱,۵۳۰,۰۰۰ ۱,۰۷۱,۰۰۰ ۹۱۸,۰۰۰ ۷۰۱۷۶۰ سونوگرافی کالر داپلر شرایین اندام فوقانی دو طرفه ۲,۸۹۰,۰۰۰ ۲,۰۲۳,۰۰۰ ۱,۷۳۴,۰۰۰ ۷۰۱۷۷۰ سونوگرافی کالر داپلر وریدی انتهای دو طرفه ۲,۵۵۰,۰۰۰ ۱,۷۸۵,۰۰۰ ۱,۵۳۰,۰۰۰ ۷۰۱۷۶۵ سونوگرافی کالر داپلر وریدی انتهای یک طرفه ۱,۵۳۰,۰۰۰ ۱,۰۷۱,۰۰۰ ۹۱۸,۰۰۰ ۷۰۱۷۷۵ سونوگرافی کالر داپلر شریـانی وریدی یک اندام ۲,۵۵۰,۰۰۰ ۱,۷۸۵,۰۰۰ ۱,۵۳۰,۰۰۰ ۷۰۱۷۸۰ سونوگرافی کالر داپلر شریـانی وریدی دو اندام ۴,۵۹۰,۰۰۰ ۳,۲۱۳,۰۰۰ ۲,۷۵۴,۰۰۰ ۷۰۱۸۴۵ سونوگرافی داپلر سیـاه و سفید کاروتید یک طرفه ۶۸۰,۰۰۰ ۴۷۶,۰۰۰ ۴۰۸,۰۰۰ ۷۰۱۸۵۰ سونوگرافی داپلر سیـاه و سفید کاروتید دو طرفه ۸۵۰,۰۰۰ ۵۹۵,۰۰۰ ۵۱۰,۰۰۰ ۷۰۱۸۵۵ سونوگرافی داپلر سیـاه و سفیذ شریـانی یـا وریدی یک اندام ۷۶۵,۰۰۰ ۵۳۵,۵۰۰ ۴۵۹,۰۰۰ ۷۰۱۸۵۵ سونوگرافی داپلر سیـاه و سفید شریـانی یـا وریدی دو طرفه ۸۵۰,۰۰۰ ۵۹۵,۰۰۰ ۵۱۰,۰۰۰ ۷۰۱۸۴۰ سونوگرافی داپلر هر عضو شکمـی یـا تومروهای شکمـی یـا لگن هرکدام ۱,۶۵۰,۷۰۰ ۱,۱۵۵,۴۹۰ ۹۹۰,۴۲۰ ۷۰۱۷۸۵ سونوگرافی کالر داپلر هر عضو شکمـی یـا تومورهای شکمـی یـا لگن هر کدام ۲,۰۴۱,۷۰۰ ۱,۴۲۹,۱۹۰ ۱,۲۲۵,۰۲۰ ۷۰۱۷۹۰ سونوگرافی کالر داپلر کلیـه ها یـا ها ۲,۰۴۱,۷۰۰ ۱,۴۲۹,۱۹۰ ۱,۲۲۵,۰۲۰ ۷۰۱۷۹۵ سونوگرافی کالر داپلر کلیـه پیوندی ۱,۵۹۴,۶۰۰ ۱,۱۱۶,۲۲۰ ۹۵۶,۷۶۰ ۷۰۱۸۰۰ سونوگرافی کالر داپلر کبد یـا ضایعات تومور ۲,۱۲۳,۳۰۰ ۱,۴۸۶,۳۱۰ ۱,۲۷۳,۹۸۰ ۷۰۱۸۰۵ سونوگرافی کالر داپلر رحم و تخمدان از طریق واژینال ۲,۰۲۹,۸۰۰ ۱,۴۲۰,۸۶۰ ۱,۲۱۷,۸۸۰ ۷۰۱۸۱۰ سونوگرافی کالر داپلر رحم حامله (رحم جفت و جنین) ۲,۰۴۱,۷۰۰ ۱,۴۲۹,۱۹۰ ۱,۲۲۵,۰۲۰ ۷۰۱۸۱۵ سونوگرافی کالر داپلر آلت (Penis) شامل کلیـه مراحل مورد نیـاز و تزریق پاپارین ۲,۵۵۰,۰۰۰ ۱,۷۸۵,۰۰۰ ۱,۵۳۰,۰۰۰ ۷۰۱۸۲۰ سونوگرافی کالر داپلر آلت (Penis) بدون تزریق پاپارین ۱,۵۳۰,۰۰۰ ۱,۰۷۱,۰۰۰ ۹۱۸,۰۰۰ ۷۰۱۸۲۵ سونوگرافی شانـه یـا زانو ۴۲۳,۲۰۰ ۲۹۶,۲۴۰ ۲۵۳,۹۲۰ ۷۰۱۸۷۰ سونوگرافی T.C.C.S اسکن دوبلیـانـهای خارج مغزی شامل کاروئید ووتبرال دو طرفه و وریدهای گردنی و همراه با رویت پار نشیم هسته های مغزی بـه اضافه خدمت T.C.D ۲,۸۹۰,۰۰۰ ۲,۰۲۳,۰۰۰ ۱,۷۳۴,۰۰۰ ۷۰۱۸۶۵ سونوگرافی داپلر ترانس کرانیـال (T.C.D) کـه شامل کلیـه عروق داخل جمجمـه ای و کاروئید ورتبرال دو طرفه مـیباشد ۲۰,۴۰۰,۰۰۰ ۱۴,۲۸۰,۰۰۰ ۱۲,۲۴۰,۰۰۰ ۷۰۱۸۸۰ سونوگرافی کالر داپلر ivc و وریدهای ایلیـاک ۱,۵۳۰,۰۰۰ ۱,۰۷۱,۰۰۰ ۹۱۸,۰۰۰ ۷۰۱۸۸۲ سونوگرافی کالر داپلر آئورت و شریـان های ایلیـاک ۱,۷۰۰,۰۰۰ ۱,۱۹۰,۰۰۰ ۱,۰۲۰,۰۰۰ ۷۰۱۸۸۴ سونوگرافی کالر داپلر فیستول دیـالیز ۲,۵۵۰,۰۰۰ ۱,۷۸۵,۰۰۰ ۱,۵۳۰,۰۰۰ ۷۰۰۹۰۰ سنجش تراکم استخوان (sigle photon) ۲,۱۲۵,۰۰۰ ۱,۴۸۷,۵۰۰ ۱,۲۷۵,۰۰۰ ۷۰۰۹۰۵ سنجش تراکم استخوان (Dual photon) ۲,۵۶۳,۶۰۰ ۱,۷۹۴,۵۲۰ ۱,۵۳۸,۱۶۰ ۷۰۰۹۱۰ Bone Survey که تا سن ۱۰ سالگی ۹۴۵,۲۰۰ ۶۶۱,۶۴۰ ۵۶۷,۱۲۰ ۷۰۰۹۱۵ Bone Survey که تا سن ۱۰ سالگی با دو کلیشـه اضافه (رخ و نیمرخ کمر) ۱,۴۶۰,۳۰۰ ۱,۰۲۲,۲۱۰ ۸۷۶,۱۸۰ ۷۰۰۹۲۰ Bone Densitometry تراکم سنجی استخوان (یک یـا دو منطقه) رادیوگرافی ۲,۵۶۳,۶۰۰ ۱,۷۹۴,۵۲۰ ۱,۵۳۸,۱۶۰ ۷۰۰۹۲۵ Bone Densitometry تراکم سنجی استخوانـهای تمام بدن ۳,۰۴۴,۷۰۰ ۲,۱۳۱,۲۹۰ ۱,۸۲۶,۸۲۰ . هزینه سونو بیوفیزیکال . هزینه سونو بیوفیزیکال : هزینه سونو بیوفیزیکال

نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Tue, 10 Jul 2018 13:22:00 +0000

۷۰۱۵۰۰ سونوگرافی مغز نوزادان ۴۰۹,۷۰۰ ۲۸۶,۷۹۰ ۲۴۵,۸۲۰ ۷۰۱۵۱۰ سونوگرافی چشم (A اسکن و B اسکن) هر کدام بـه تنـهایی ۲۹۰,۷۰۰ ۲۰۳,۴۹۰ ۱۷۴,۴۲۰ ۷۰۱۵۰۵ سونوگرافی چشم (A اسکن و B اسکن) با هم ۲۹۰,۷۰۰ ۲۰۳,۴۹۰ ۱۷۴,۴۲۰ ۷۰۱۵۲۰ سونوگرافی تیروئید و پاراتیروئید ۵۹۵,۰۰۰ ۴۱۶,۵۰۰ ۳۵۷,۰۰۰ ۷۰۱۵۳۰ سونوگرافی غدد بزاقی (پاروتید تحت فکی) ۲۴۴,۸۰۰ ۱۷۱,۳۶۰ ۱۴۶,۸۸۰ ۷۰۱۵۳۵ سونوگرافی جستجوی مایع درون پلور یـا آسیت هر کدام ۱۹۷,۲۰۰ ۱۳۸,۰۴۰ ۱۱۸,۳۲۰ ۷۰۱۵۴۰ سونوگرافی یک طرفه با پروب مخصوص ۲۲۲,۷۰۰ ۱۵۵,۸۹۰ ۱۳۳,۶۲۰ ۷۰۱۵۴۵ سونوگرافی دو طرفه با پروب مخصوص ۱,۳۶۰,۰۰۰ ۹۵۲,۰۰۰ ۸۱۶,۰۰۰ ۷۰۱۵۵۰ سونوگرافی قفسه ۲۷۲,۰۰۰ ۱۹۰,۴۰۰ ۱۶۳,۲۰۰ ۷۰۱۵۵۵ سونوگرافی شکم (کبد، هزینه سونوی آنومالی هزینـه سونو بیوفیزیکال کیسه صفرا، طحال، کلیتین و پانکراس) ۸۵۰,۰۰۰ ۵۹۵,۰۰۰ ۵۱۰,۰۰۰ ۷۰۱۵۶۰ سونوگرافی کبد، کیسه صفرا و مجاری صفراوی داخل و خارج کبدی ۵۹۵,۰۰۰ ۴۱۶,۵۰۰ ۳۵۷,۰۰۰ ۷۰۱۵۷۰ سونوگرافی کیسه صفرا و مجاری صفراوی خارج کبدی ۱۵۹,۸۰۰ ۱۱۱,۸۶۰ ۹۵,۸۸۰ ۷۰۱۵۷۵ سونوگرافی یک کلیـه ۱۸۱,۹۰۰ ۱۲۷,۳۳۰ ۱۰۹,۱۴۰ ۷۰۱۵۹۰ سونوگرافی کلیتین ۲۷۲,۰۰۰ ۱۹۰,۴۰۰ ۱۶۳,۲۰۰ ۷۰۱۵۹۵ سونوگرافی پانکراس ۱۵۸,۱۰۰ ۱۱۰,۶۷۰ ۹۴,۸۶۰ ۷۰۱۶۰۰ سونوگرافی طحال ۲۲۱,۰۰۰ ۱۵۴,۷۰۰ ۱۳۲,۶۰۰ ۷۰۱۶۰۵ سونوگرافی رتروپریتوئن یـا آئورت شکمـی ۲۴۹,۹۰۰ ۱۷۴,۹۳۰ ۱۴۹,۹۴۰ ۷۰۱۶۱۰ سونوگرافی آپاندیس (لگن، کلیـه راست، آپاندیس) ۳۵۸,۷۰۰ ۲۵۱,۰۹۰ ۲۱۵,۲۲۰ ۷۰۱۶۱۵ سونوگرافی کلیـه و مجاری ادراری (شامل مثانـه پر) ۷۱۴,۰۰۰ ۴۹۹,۸۰۰ ۴۲۸,۴۰۰ ۷۰۱۶۲۰ سونوگرافی کلیـه و مجاری ادراری و مثانـه پر و خالی (با تعیین زریجوی ادراری) ۷۹۹,۰۰۰ ۵۵۹,۳۰۰ ۴۷۹,۴۰۰ ۷۰۱۶۲۵ سونوگرافی کلیـه و مجاری ادرای و پروستات و مثانـه پر و خالی (با تعیین زریجوی ادراری) ۱,۰۲۰,۰۰۰ ۷۱۴,۰۰۰ ۶۱۲,۰۰۰ ۷۰۱۶۳۰ سونوگرافی لگن با مثانـه پر و خالی (با تعیین زریجوی ادراری) ۲۷۲,۰۰۰ ۱۹۰,۴۰۰ ۱۶۳,۲۰۰ ۷۰۱۶۴۵ سونوگرافی (مثانـه، پروستات، وزیکول سمنیـال) لگن ۲۷۲,۰۰۰ ۱۹۰,۴۰۰ ۱۶۳,۲۰۰ ۷۰۱۶۵۰ سونوگرافی (مثانـه، رحم و تخمدانـها، جستجوی IUD ) لگن ۲۷۲,۰۰۰ ۱۹۰,۴۰۰ ۱۶۳,۲۰۰ ۷۰۱۶۵۵ سونوگرافی رحم و تخمدان از راه شکم، لگن ۷۱۴,۰۰۰ ۴۹۹,۸۰۰ ۴۲۸,۴۰۰ ۷۰۱۶۶۰ سونوگرافی جستجوی آبستنی خارج از رحم ۲۹۰,۷۰۰ ۲۰۳,۴۹۰ ۱۷۴,۴۲۰ ۷۰۱۶۶۵ سونوگرافی ها ۶۸۰,۰۰۰ ۴۷۶,۰۰۰ ۴۰۸,۰۰۰ ۷۰۱۶۷۰ سونوگرافی پایین نیـامده ۴۹۸,۶۰۰ ۳۴۹,۰۲۰ ۲۹۹,۱۶۰ ۷۰۱۶۷۵ سونوگرافی آدرنال یک طرفه ۱۶۳,۲۰۰ ۱۱۴,۲۴۰ ۹۷,۹۲۰ ۷۰۱۶۸۰ سونوگرافی آدرنال دو طرفه ۲۸۵,۶۰۰ ۱۹۹,۹۲۰ ۱۷۱,۳۶۰ ۷۰۱۶۸۵ سونوگرافی پروستات (ترانس رکتال) ۱,۰۲۰,۰۰۰ ۷۱۴,۰۰۰ ۶۱۲,۰۰۰ ۷۰۱۶۹۰ سونوگرافی رحم و تخمدانـها (ترانس واژینال) ۸۵۰,۰۰۰ ۵۹۵,۰۰۰ ۵۱۰,۰۰۰ ۷۰۱۶۹۵ سونوگرافی شکم نوزادان (استنو زپیلورو...) ۳۹۱,۰۰۰ ۲۷۳,۷۰۰ ۲۳۴,۶۰۰ ۷۰۱۷۰۰ سونوگرافی هیپ نوزادان ۴۰۲,۹۰۰ ۲۸۲,۰۳۰ ۲۴۱,۷۴۰ ۷۰۱۷۰۵ سونوگرافی نسج نرم سطحی هر جای بدن با ذکر ناحیـه مورد درخواست ۷۱۴,۰۰۰ ۴۹۹,۸۰۰ ۴۲۸,۴۰۰ ۷۰۱۷۱۰ سونوگرافی نسج عمقی هر جای بدن (برسری حرکات دیـافراگم مدیـاستبن و...) ۳۵۷,۰۰۰ ۲۴۹,۹۰۰ ۲۱۴,۲۰۰ ۷۰۱۷۱۵ سونوگرافی تعیین حاملگی، سن، وضع جفت، جنین و ضربان قلب ۸۵۰,۰۰۰ ۵۹۵,۰۰۰ ۵۱۰,۰۰۰ ۷۰۱۷۲۰ سونوگرافی بیوفیزیکال پروفایل ۱,۰۲۰,۰۰۰ ۷۱۴,۰۰۰ ۶۱۲,۰۰۰ ۷۰۱۷۲۵ سونوگرافی بـه منظور تشخیص مالفورماسیون های مادرزادی جنین ۱,۱۹۰,۰۰۰ ۸۳۳,۰۰۰ ۷۱۴,۰۰۰ ۷۰۱۷۲۶ سونوگرافی استنوز هیپرتروفیک پیلور نوزاد ۶۸۰,۰۰۰ ۴۷۶,۰۰۰ ۴۰۸,۰۰۰ ۷۰۱۷۲۷ سونوگرافی لومبوساکرال نوزاد ۶۸۰,۰۰۰ ۴۷۶,۰۰۰ ۴۰۸,۰۰۰ ۷۰۱۷۳۰ سونوگرافی NT و NB ۱,۰۲۰,۰۰۰ ۷۱۴,۰۰۰ ۶۱۲,۰۰۰ ۷۰۱۷۳۱ سونوگرافی NT و اتومالی سه ماهه اول ۱,۶۱۵,۰۰۰ ۱,۱۳۰,۵۰۰ ۹۶۹,۰۰۰ ۷۰۱۷۳۲ سونوگرافی جفت از نظر گرتا ۱,۲۷۵,۰۰۰ ۸۹۲,۵۰۰ ۷۶۵,۰۰۰ ۷۰۱۷۳۵ سونوگرافی بـه منظور بررسی وضع و سلامت جنین های چند قلو ۵۱۰,۰۰۰ ۳۵۷,۰۰۰ ۳۰۶,۰۰۰ ۷۰۱۷۳۶ سونوگرافی بررسی رشد جنین و IUGR غیر داپلر ۱,۰۲۰,۰۰۰ ۷۱۴,۰۰۰ ۶۱۲,۰۰۰ ۷۰۱۷۴۰ سونوگرافی کالر داپلر شرایین گردن (دو کاروئید و دو ورتبرال و وریدهای ژو گولار) ۲,۲۱۰,۰۰۰ ۱,۵۴۷,۰۰۰ ۱,۳۲۶,۰۰۰ ۷۰۱۷۴۵ سونوگرافی کالر داپلر شرایین اندام تحتانی یک طرفه ۱,۷۰۰,۰۰۰ ۱,۱۹۰,۰۰۰ ۱,۰۲۰,۰۰۰ ۷۰۱۷۵۰ سونوگرافی کالر داپلر شرایین اندام تحتانی دو طرفه ۲,۸۹۰,۰۰۰ ۲,۰۲۳,۰۰۰ ۱,۷۳۴,۰۰۰ ۷۰۱۷۵۵ سونوگرافی کالر داپلر شرایین اندام فوقانی یک طرفه ۱,۵۳۰,۰۰۰ ۱,۰۷۱,۰۰۰ ۹۱۸,۰۰۰ ۷۰۱۷۶۰ سونوگرافی کالر داپلر شرایین اندام فوقانی دو طرفه ۲,۸۹۰,۰۰۰ ۲,۰۲۳,۰۰۰ ۱,۷۳۴,۰۰۰ ۷۰۱۷۷۰ سونوگرافی کالر داپلر وریدی انتهای دو طرفه ۲,۵۵۰,۰۰۰ ۱,۷۸۵,۰۰۰ ۱,۵۳۰,۰۰۰ ۷۰۱۷۶۵ سونوگرافی کالر داپلر وریدی انتهای یک طرفه ۱,۵۳۰,۰۰۰ ۱,۰۷۱,۰۰۰ ۹۱۸,۰۰۰ ۷۰۱۷۷۵ سونوگرافی کالر داپلر شریـانی وریدی یک اندام ۲,۵۵۰,۰۰۰ ۱,۷۸۵,۰۰۰ ۱,۵۳۰,۰۰۰ ۷۰۱۷۸۰ سونوگرافی کالر داپلر شریـانی وریدی دو اندام ۴,۵۹۰,۰۰۰ ۳,۲۱۳,۰۰۰ ۲,۷۵۴,۰۰۰ ۷۰۱۸۴۵ سونوگرافی داپلر سیـاه و سفید کاروتید یک طرفه ۶۸۰,۰۰۰ ۴۷۶,۰۰۰ ۴۰۸,۰۰۰ ۷۰۱۸۵۰ سونوگرافی داپلر سیـاه و سفید کاروتید دو طرفه ۸۵۰,۰۰۰ ۵۹۵,۰۰۰ ۵۱۰,۰۰۰ ۷۰۱۸۵۵ سونوگرافی داپلر سیـاه و سفیذ شریـانی یـا وریدی یک اندام ۷۶۵,۰۰۰ ۵۳۵,۵۰۰ ۴۵۹,۰۰۰ ۷۰۱۸۵۵ سونوگرافی داپلر سیـاه و سفید شریـانی یـا وریدی دو طرفه ۸۵۰,۰۰۰ ۵۹۵,۰۰۰ ۵۱۰,۰۰۰ ۷۰۱۸۴۰ سونوگرافی داپلر هر عضو شکمـی یـا تومروهای شکمـی یـا لگن هرکدام ۱,۶۵۰,۷۰۰ ۱,۱۵۵,۴۹۰ ۹۹۰,۴۲۰ ۷۰۱۷۸۵ سونوگرافی کالر داپلر هر عضو شکمـی یـا تومورهای شکمـی یـا لگن هر کدام ۲,۰۴۱,۷۰۰ ۱,۴۲۹,۱۹۰ ۱,۲۲۵,۰۲۰ ۷۰۱۷۹۰ سونوگرافی کالر داپلر کلیـه ها یـا ها ۲,۰۴۱,۷۰۰ ۱,۴۲۹,۱۹۰ ۱,۲۲۵,۰۲۰ ۷۰۱۷۹۵ سونوگرافی کالر داپلر کلیـه پیوندی ۱,۵۹۴,۶۰۰ ۱,۱۱۶,۲۲۰ ۹۵۶,۷۶۰ ۷۰۱۸۰۰ سونوگرافی کالر داپلر کبد یـا ضایعات تومور ۲,۱۲۳,۳۰۰ ۱,۴۸۶,۳۱۰ ۱,۲۷۳,۹۸۰ ۷۰۱۸۰۵ سونوگرافی کالر داپلر رحم و تخمدان از طریق واژینال ۲,۰۲۹,۸۰۰ ۱,۴۲۰,۸۶۰ ۱,۲۱۷,۸۸۰ ۷۰۱۸۱۰ سونوگرافی کالر داپلر رحم حامله (رحم جفت و جنین) ۲,۰۴۱,۷۰۰ ۱,۴۲۹,۱۹۰ ۱,۲۲۵,۰۲۰ ۷۰۱۸۱۵ سونوگرافی کالر داپلر آلت (Penis) شامل کلیـه مراحل مورد نیـاز و تزریق پاپارین ۲,۵۵۰,۰۰۰ ۱,۷۸۵,۰۰۰ ۱,۵۳۰,۰۰۰ ۷۰۱۸۲۰ سونوگرافی کالر داپلر آلت (Penis) بدون تزریق پاپارین ۱,۵۳۰,۰۰۰ ۱,۰۷۱,۰۰۰ ۹۱۸,۰۰۰ ۷۰۱۸۲۵ سونوگرافی شانـه یـا زانو ۴۲۳,۲۰۰ ۲۹۶,۲۴۰ ۲۵۳,۹۲۰ ۷۰۱۸۷۰ سونوگرافی T.C.C.S اسکن دوبلیـانـهای خارج مغزی شامل کاروئید ووتبرال دو طرفه و وریدهای گردنی و همراه با رویت پار نشیم هسته های مغزی بـه اضافه خدمت T.C.D ۲,۸۹۰,۰۰۰ ۲,۰۲۳,۰۰۰ ۱,۷۳۴,۰۰۰ ۷۰۱۸۶۵ سونوگرافی داپلر ترانس کرانیـال (T.C.D) کـه شامل کلیـه عروق داخل جمجمـه ای و کاروئید ورتبرال دو طرفه مـیباشد ۲۰,۴۰۰,۰۰۰ ۱۴,۲۸۰,۰۰۰ ۱۲,۲۴۰,۰۰۰ ۷۰۱۸۸۰ سونوگرافی کالر داپلر ivc و وریدهای ایلیـاک ۱,۵۳۰,۰۰۰ ۱,۰۷۱,۰۰۰ ۹۱۸,۰۰۰ ۷۰۱۸۸۲ سونوگرافی کالر داپلر آئورت و شریـان های ایلیـاک ۱,۷۰۰,۰۰۰ ۱,۱۹۰,۰۰۰ ۱,۰۲۰,۰۰۰ ۷۰۱۸۸۴ سونوگرافی کالر داپلر فیستول دیـالیز ۲,۵۵۰,۰۰۰ ۱,۷۸۵,۰۰۰ ۱,۵۳۰,۰۰۰ ۷۰۰۹۰۰ سنجش تراکم استخوان (sigle photon) ۲,۱۲۵,۰۰۰ ۱,۴۸۷,۵۰۰ ۱,۲۷۵,۰۰۰ ۷۰۰۹۰۵ سنجش تراکم استخوان (Dual photon) ۲,۵۶۳,۶۰۰ ۱,۷۹۴,۵۲۰ ۱,۵۳۸,۱۶۰ ۷۰۰۹۱۰ Bone Survey کـه تا سن ۱۰ سالگی ۹۴۵,۲۰۰ ۶۶۱,۶۴۰ ۵۶۷,۱۲۰ ۷۰۰۹۱۵ Bone Survey کـه تا سن ۱۰ سالگی با دو کلیشـه اضافه (رخ و نیمرخ کمر) ۱,۴۶۰,۳۰۰ ۱,۰۲۲,۲۱۰ ۸۷۶,۱۸۰ ۷۰۰۹۲۰ Bone Densitometry تراکم سنجی استخوان (یک یـا دو منطقه) رادیوگرافی ۲,۵۶۳,۶۰۰ ۱,۷۹۴,۵۲۰ ۱,۵۳۸,۱۶۰ ۷۰۰۹۲۵ Bone Densitometry تراکم سنجی استخوانـهای تمام بدن ۳,۰۴۴,۷۰۰ ۲,۱۳۱,۲۹۰ ۱,۸۲۶,۸۲۰ . هزینه سونوی آنومالی هزینـه سونو بیوفیزیکال . هزینه سونوی آنومالی هزینـه سونو بیوفیزیکال : هزینه سونوی آنومالی هزینـه سونو بیوفیزیکال

نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Tue, 10 Jul 2018 13:22:00 +0000

مطالعه تجربی فرهنگ و سبک زندگی مردم، از چه اجزایی تشکیل شده و چگونه شکل گرفته است حتی بدون داشتن هیچ وسیله ای، کار آسانی است. از چه اجزایی تشکیل شده و چگونه شکل گرفته است و مـیتوان آن را از دیدگاههای مختلف نظری و روش شناختی مورد بررسی قرار داد. از چه اجزایی تشکیل شده و چگونه شکل گرفته است درون این نوشته سبک زندگی و رابطه ی آن با مفهوم ارزش و هویت مورد مطالعه قرار مـی گیرد. این رویکرد جدید و اصیلی نیست، چرا کـه نظریـه های بسیـاری درون این زمـینـه وجود دارد، کـه تئوری های سبک زندگی را با بسیـاری از تئوری های پیشرفته درون مورد ارزش و هویت درون هم ادغام کرده اند. خاستگاه چنین ادعایی از این نقطه نشات مـی گیرد، کـه در ورای بسیـاری از اعمال و عقاید و طرز فکر های ما، ارزشـها و طرز تلقیمان نسبت بـه هویتمان هست که نمایـاین مـی شود. همـینطور بـه این علت کـه سبکهای زندگی تقریبا همـیشـه بطور تجربی درون قالب واژه هایی چون طرز فکرها و یـا اعمال، تعریف و مفهوم سازی مـی شوند. از این رو، این مفاهیم (ارزش و هویت) نقشی کاملا مرکزی و پر اهمـیت درون تعریف سبک زندگی بر عهده دارند.بطوریکه ارزش هایی کـه یک فرد مـی پذیرد، اجزاء بنیـادین هویت آن فرد را شکل مـی دهد و هویت نقشی بسیـار مـهم درون سبک زندگی انسانـها ایفا مـی کند.
برای پی بردن بـه رابطه ی مـیان ارزش، هویت و سبک زندگی و همـینطور نقش "ارزش" و" هویت" درون دوباره‌سازی "سبک زندگی" لازم است، تک تک این مفاهیم مورد بحث قرار مـی گیرند.

سبک زندگی
مفهوم سبک زندگی بـه نسبت رویکردهایی کـه بدان پرداخته مـی شود، تعاریف متفاوتی دارد. سبک های زندگی مجموعه ای از طرز تلقی ها ، ارزش ها، شیوه های رفتار، حالت ها و سلیقه ها، درون هر چیزی، از موسیقی گرفته که تا هنر و تلویزیون و سبک بـه باغچه ( گل کاری ) و دکوراسیون و فرش خانـه و... را درون بر مـی گیرد. سبک زندگی فرد، اجزای رفتار شخصی او نیست، لذا غیر معمول نیستند. اما بیشتر مردم معتقدند کـه باید سبک زندگی شان را آزادانـه انتخاب کنند.
در بیشتر مواقع عناصر یک سبک زندگی بـه شکلی جمع مـی شوند و شماری از افراد درون یک نوع سبک زندگی اشتراکاتی پیدا مـی کنند. بـه عبارت دیگر، گروههای اجتماعی اغلب مالک یک نوع سبک زندگی شده ، یک سبک خاص را تشکیل مـی دهند.
مفهوم سبک زندگی بـه معنای انطباق یک رهیـافت سبک داده شده، درون زندگی هست . مثلا به منظور فرد مـهم هست که مانند فلان خواننده معروف باشد. حتی اگر آن خواننده غذای تایلندی بخورد، دیوار خانـه شان را فلان رنگ کند ، یـا درون خانـه تفریح کند نـه بیرون...
سبکی شدن زندگی با شکل گیری فرهنگ مردم رابطه نزدیک دارد. بنابر این مـی توان شناخت لازم درون مورد فرهنگ یک جامعه را از طریق شناخت سبک زندگی آن جامعه بـه دست آورد. بـه این معنی کـه باید نسبت بـه اشکال سبک داده شده ی زندگی مردم درون آن جامعه، شناخت پیدا کرد.موسیقی عامـه، تلویزیون، آگهی ها همـه و همـه تصور ها و تصویرهایی بالقوه از سبک زندگی فراهم مـی کنند . اما این تصویرها اجازه مـی دهد کـه مردم فکر کنند و تصور کنند، هرچیزی کـه آنـها را ارضا مـی کند را سازمان داده ، بسازند.
در مطالعه جنبه های مختلف زندگی مـی توان بـه سه سطح مختلف و در عین حال مرتبط اشاره کرد، کـه کاملا با سبک زندگی درون ارتباط هستند: از چه اجزایی تشکیل شده و چگونه شکل گرفته است سطح ساختاری، سطح موقعیتی و سطح فردی.
این تمایز مـیان سطوح کاملا مشابه ،تمایزی هست که "هابرماس" درون جلد دوم از کتاب "نظریـه کنش ارتباطی" مطرح کرده است. "هابرماس" مـیان سه جزء ساختاری از زیست جهان یعنی فرهنگ، جامعه و شخصیت تمایز قایل شده است. وی بـه هرکدام از این اجزا مرحله ی بازتولید را نیز اضافه مـی کند و معتقد هست بازتولید هر یک از این اجزا درون نوع سبک زندگی تاثیرگذار است.این سه جزء بـه ترتیب عبارتند از:
بازتولید فرهنگ، بازتولید اجتماعی و اجتماعی

سطح ساختاری: هر فرد مـیتواند درون سطح ساختاری تفاوت‌ها و تشابهات مـیان کشورها، جوامع و فرهنگ‌ها را،و همچنین تفاوت‌هایی کـه در طول زمان و در جوامع مختلف روی داده است، مورد آزمون و مطالعه قرار دهد.این تفاوت‌ها مـیان ساختارفرهنگ‌ها و جوامع،درقالب اشکال زندگی (سبک های زندگی) دسته بندی مـی شوند و مـی توانند بازگوکننده اشکال مختلف جامعه و فرهنگ رایج آن باشند.

سطح موقعیتی: این سطح بـه شباهت ها و تفاوت های جوانب مختلف زندگی، درون مـیان طبقه بندی های وسیع تر مـی پردازد. مانند: طبقات و گروههایی کـه در ساختار جامعه، موقعیت های متنوع و مختلفی دارند. این دسته بندی کـه از طریق موقعیت فرد درون ساختار اجتماعی خاص تعریف مـی شود، سبک های زندگی، نامـیده مـی شوند. به منظور مثال سبک زندگی فردی از طبقه مرفه یک جامعه، با سبک زندگی کارگران همان جامعه تفاوت دارد.

سطح فردی: هر فرد سعی دارد که تا تفاوت‌ها و تشابهات را مـیان روش های مختلفی کـه افراد از طریق آنـها با واقعیـات روبرو مـی شوند و زندگی خود را اداره مـی کنند، درک کند و بداند افراد چگونـه شخصیت و هویت خود را رشد مـی دهند و با دیگر افراد ارتباط برقرار مـی کنند. ذات و هویت فرد همواره درون حال تغییر و تحول است. بـه همـین دلیل سبک زندگی افراد نیز همواره ثابت و یکنواخت نمـی ماند.
در اینجا بـه مفهوم هویت بـه عنوان مولفه ای درون شکل گیری گونـه های مختلف سبک زندگی مردم، مـی پردازیم.

هویت
این مفهوم را مـی توان با تمـییز مـیان اجزاء سه گانـه تشکیل دهنده ی هویت یک فرد، تعریف کرد. این اجزا عبارتند از: هویت فردی، هویت اجتماعی و هویت فرهنگی. این سه جزء تشکیل دهنده هویت، جنبه هایی از یک پدیده ی واحد هستند، کـه هویت کلی فرد را تشکیل مـی دهند. البته اختلافاتی جزئی مـیان این سه جنبه از هویت وجود دارد.
هویت فردی از طریق مراحل مختلف فردی شکل داده مـی شود و توسعه مـی یـابد. از طریق هویت فردی است، کـه یک فرد مـی تواند بـه تنـهایی و دور از دیگران ظرفیت لازم به منظور زندگی را درون خود ایجاد کند. ظرفیتی کـه نـهایتاً منجر بـه شکل گیری شخصیت فرد مـی شود. لذا اولین کارکرد،هویت تثبیت شخصیت فرد است. منظور از شخصیت همان ویژگی ها و مشخصه هایی است، کـه فرد باور دارد ، تنـها و تنـها منحصر بـه خودش است. درون این حالت، هویت بـه عنوان ابزاری درون راستای تقویت و تثبیت مفاهیم فرد درون مورد خودش عمل مـی کند. لذا درون نتیجه ی تثبیت هویت فردی است، کـه یک فرد مـی تواند درون مورد خودش صحبت کند و به دیگران بگوید، کـه واقعاً چهی است؟ هویت فردی شامل تجارب، افکار، رویـاها و آرزوهایی است، کـه در مقایسه با دیگر تجارب و افکار، توسط فرد تفسیر شده ،ادراک مـی شوند. بنابراین هویت شخصی را مـی توان بـه عنوان سیستمـی منحصر بـه فرد از روابط مـیان تجارب، افکار، رویـاها، امـیدها و آرزوها تعریف کرد.
"هویت" کارکرد اجتماعی نیز به منظور فرد دارد. جدای از اینکه هر فرد مایل است، هویت فردی و منحصر بـه فرد خود را داشته باشد، اغلب مردم تمایل دارند، که تا به عنوان عضوی از جامعه و فرهنگ رایج درون آن جامعه قلمداد شوند و در یکی از گروههای متنوعی کـه در آن جامعه وجود دارد، عضویت داشته باشند. لذا از طریق هویت اجتماعی هست که یک فرد مـی تواند بـه عضویت گروه های مختلف درآید و نقشـهایی را کـه در این گروه ها از وی انتظار مـیرود ،فرا گیرد و اجرا کند. این جنبه از هویت باعث مـی شود فرد با بافت های اجتماعی گوناگون هماهنگ و یکپارچه شود.
هویت اجتماعی درون روند مراحل اجتماعی شدن شکل مـی گیرد و از طریق تثبیت نقش، برآورد فاصله نقش با هویت فردی و تحول نقش، توسعه مـی یـابد. شایـان ذکر هست که مـیان ارزشـهای فردی و جمعی و مـیزان انطباق نقش های انتخابی فرد درون جامعه، با گرایشـها و نظام ارزش های فردی او، رابطه ای تنگاتنگ وجود دارد. مردم اغلب هویت خود را از طریق عضویت درون گروه های خاص اجتماعی کـه بدانـها احساس تعلق دارند،تعریف مـی کنند. درون نتیجه بعضی اوقات لازم است، هویت فردی خود را فدای انتظاراتی کنند، کـه نسبت بـه هویت اجتماعی آنان وجود دارد.
هویت فرهنگی افراد نیز دو کارکرد بسیـار منسجم و مرتبط دارد، کـه از یک سو بـه هویت فردی و از سوی دیگر بـه هویت اجتماعی مربوط مـی شود. از طریق هویت فرهنگی است، کـه فرد مـی تواند ویژگی های منحصر بـه فرد خود را مـیان گروههایی کـه بدان تعلق دارد، ابراز کند و حتی درون مقابل گروههای دیگر نیز راجع بـه تعلقات گروهی خود سخن بگوید. لذا افراد ارزشـها، افکار و اعمالشان را بـه عنوان ابزاری به منظور حفظ و توسعه هویت فردی خود بکار، از این طریق مـی توانند خود و رابطه خود را با دیگران تعیین و تعریف کنند. درون مجموع مـی توان گفت: ارزش و نگرش مـی تواند کارکردی دوگانـه داشته باشد. از طرفی مـی تواند موجبات تقویت هویت فردی و اجتماعی شخص شود واز طرف دیگر بـه عنوان ابزاری قلمداد مـی شود،که فرد مـی تواند با استفاده از آن، علاقه و یـا انزجار خود را نسبت بـه یک یـا چند گروه خاص ابراز دارد. با توجه بـه مطالب ذکر شده، هویت درون جهت یکسان سازی و هماهنگ دو مـیل درون انسان عمل مـیکند:
الف) مـیل بـه منحصر بفرد بودن ب) مـیل بـه تعلق داشتن
البته ادغام و هماهنگی این دو مـیل درون فرد، همواره بدون مسئله و مشکل نیست. ما معمولاً درگیر کشمکش هایی هستیم،که بـه منظور یکسان سازی این دو قطب هویتی ایجاد مـی شود. معمولاً هم بـه خاطر تضادها و درگیری هایی کـه رخ مـی دهد، موفق نمـی شویم. اما این تضادها و درگیری ها از کجا نشات مـیگیرد؟سه منشا را مـی توان به منظور این تضادها نام برد:
1. همواره بـه ازای نقشـهای مختلفی کـه یک فرد درون اجتماع بر عهده دارد، توقعات مختلفی نیز بر اساس این نقش ها شکل مـی گیرد. درون برخی موارد این انتظارات با شخصیتی مطلوب و آرمانی کـه فرد به منظور خود درون نظر دارد و سعی مـی کند بدان برسد، درون تطابق و انطباق نیست. انتظارات مربوط بـه یک شخص مـیتواند پتانسیل و خواست فرد را به منظور رسیدن بـه شخصیت مطلوبش محدود کرده ، حتی آن را از مـیان ببرد.
2. ممکن هست یک شخصیت منحصر بـه فرد بـه لحاظ ویژگیـهای معینی کـه دارد، نتواند با نقش اجتماعی کـه برای او درون نظر گرفته مـی شود، منطبق شود. به منظور مثال یک فرد بـه خاطر باورهای سیـاسی و یـا مذهبی کـه دارد، از پذیرفتن نقشی اجتماعی پرهیز کند. این درحالی هست که افراد دیگر اجتماع، اکتساب آن نقش را درون رویـا های خود مـی پرورانند.
3.ً هویت اجتماعی یک فرد مـی تواند از نقشـهای اجتماعی متفاوتی کـه بر عهده دارد، تشکیل شود. این نقش ها درون کنار یکدیگر شخصیت اجتماعی فرد را تشکیل مـی دهند. فرد بایستی مـیان نقش های متفاوت خود تعادل ایجاد کرده ، بطور همزمان انتظارات گوناگون این نقش ها را بـه جا آورد. ایجاد تعادل مـیان نقش های اجتماعی از یک طرف و استعدادها و علایق فردی از طرف دیگر کاری است، بس طاقت فرسا، با این وجود انسانـها درون طول زندگی خود به منظور ایجاد تعادل مـیان این دو قطب بسیـار تلاش مـی کنند.
در مطالعه ی رابطه ی مـیان ارزشـها، هویت و سبک زندگی، لازم هست همواره بـه یـاد داشته باشیم، کـه هویت یک سیستم پیچیده از روابطی است، کـه مـیان مفاهیمـی مانند فرد کیست؟ و یـا رابطه او با دیگر افراد و فرهنگ ها چگونـه است؟تعریف مـی شود. اما هویت فرد چه رابطه ای با سبک زندگی او دارد؟
هویت افراد درون یک جامعه از طریق سبک زندگی انتخابی آنـها تولید و بازتولید مـی شود. این سازوکار بیش و پیش از هر چیز، از خلال درونی رفتارها و باورها، درون ظرف روزمرگی عمل مـی کند. بدین ترتیب افراد و گروه ها اغلب بـه صورت ناآگاهانـه و بدون آنکه نیـازی بـه فشار بیرونی باشد، همانگونـه رفتار مـی کنند کـه باید.! و از این طریق سیستم موجود را دائما و در هر لحظه بازتولید مـی کنند. هر اندازه این سازوکارها درونی تر شود، سیستم تضمـین بیشتری به منظور تداوم خود دارد. و بر عهر اندازه بـه جای درونی شدن از سازوکارهای قدرتمدارانـه و بیرونی-برای نمونـه از یک سیستم کنترل و الزام اجتماعی به منظور تحمـیل یک شیوه زندگی خاص-استفاده شود، سیستم شکننده تر ، تداوم آن ضعیف تر و واقعیت آن سطحی تر مـی شود. درون برخی موارد، حکومت ها با مشروعیت بـه برخی سبک های زندگی ، سبک های دیگر را زیر زمـینی مـی کنند. وقتی این اتفاق مـی افتد، افراد جامعه دچار چندگانگی مـی شوند. لازمـه ی زندگی درون چنین محیطی تفکیک درون حوزه ی زندگی خصوصی و رفتار عمومـی است. افراد به منظور اینکه مـیان علایق خود و انتظارات محیط تعادل برقرار کنند، هویت های متکثر و چندگانـه وحتی گاهی متضاد را بر مـی گزینند.
امروزه نظام های اجتماعی اغلب از طریق سبک های زندگی تولید و باز تولید مـی شوند. سیستم جهانی بـه خاطر بدست آوردن سود سرشار، تمایل بـه کالایی شدیدسبک های زندگی دارد. کالاهای هویتی درون بازار مصرف ارائه مـی شوند،و متعاقب آن هویت های وابسته بـه این بازار و سبک های زندگی کـه ارائه مـی دهد، تولید و بازتولید مـی شوند. یعنی هویت ها درون جستجوی تولید و بازتولید خود، نیـازهای بازار بـه کالاهای هویتی را افزایش مـی دهند.این کالاها درون ظاهر لایـه های سطحی جامعه را هدف گرفته اند، درحالیکه لایـه های درونی و هویتی افراد نیز از این روند تاثیر بسیـار مـی گیرند.

ارزش
مـهمترین مفهومـی کـه با مفاهیم هویت و سبک زندگی ارتباطی تنگاتنگ دارد، ارزش است. ارزش یکی از مولفه های بنیـادین فرهنگ بـه حساب مـی آید. چرا کـه فرهنگ از ارزشـهای اعضای یک گروه، هنجارهایی کـه از آن پیروی مـی کنند و کالاهای مادی کـه تولید مـی کنند، تشکیل مـی شود. بـه صراحت مـی توان گفت، کـه سبک های زندگی مرسوم درون جامعه، یک جنبه از فرهنگ آن جامعه را شکل مـی دهند. بنابراین،در واقع ارزش، مفهوم بنیـادین سبک زندگی است. و مـیتوان گفت، کـه سبک زندگی فرد بازتابی از ارزش های فرد و هنجارهایی است، کـه به این ارزشـها مربوط مـی شوند. ولی ارزش درون واقع مفهومـی پیچیده است، کـه برای اینکه بتوان سبک زندگی را بـه درستی مورد تحلیل قرار داد، حتما تمایزات مفهومـی درون این زمـینـه، بـه خوبی تعریف و شفاف شوند. بدین منظور درون اینجا مـیان سه سطح مفهومـی متفاوت سبک زندگی، از منظر ارزش، تمایز قائل مـی شویم.
این سه سطح عبارتند از: سطح ارزش، سطح نگرش و سطح عمل.
سطح ارزش از ایده های کلی ای درون مورد شرایط و کیفیـات مادی ، زیباشناختی، اخلاقی و متافیزیکی تشکیل شده است. این ایده ها تقریبا توسط فرد و در سطح نگرش درون یکدیگر ادغام مـی شوند. نگرشـها نیز درون حالات مختلف از اعمال و رفتار وی آشکار مـی گردد. ارزش ها بـه طرق گوناگون و با رویکردهای متفاوتی دسته بندی شده اند، کـه هر کدام از انواع این ارزشـها بـه یک نوع از اعمال و نگرش منتهی مـی شوند.
تفاوت مـیان ارزش‌ها درون مـیان افراد یک جامعه را مـی توان از سه رویکرد مختلف مورد بحث قرار داد. رویکرد طبقه و موقعیت مدار، رویکرد ت و رویکرد ارزشـهای انسانی.
رویکرد طبقه شاید مـهمترین و مسلط ترین رویکرد درون مـیان ادبیـات جامعه شناسان درون مورد فرهنگ عامـه و سبکهای زندگی باشد. بر اساس این رویکرد مـهمترین اصل ساختاری، توزیع ثروت و موقعیت درون جامعه است. تئوریک ترین و تجربی ترین کار درون این زمـینـه متعلق بـه "بوردیو" است، کـه در کتاب تمایز "Distinction" عنوان شده است. نتایج تجربی دراین زمـینـه نشان مـی دهد، کـه طبقه و تحصیلات، عوامل مـهمـی درون جهت حفظ و گسترش سبک زندگی بـه حساب مـی آیند.
لازم بـه ذکر است، کـه برخی سلایق و الگوهای رفتاری با برخی طبقات و یـا درجات تحصیلی خاص و یـا هردوی آنـها دررابطه هستند. بنابراین، سطح تحصیلی و پیش زمـینـه طبقاتی، باعث بوجود آمدن یک سلیقه خاص و علاقه ی خاص (برای مثال درون مورد نحوه گذران اوقات فراغت) مـی شود. اگر چه طبقه و سطح سواد تعاریفی درون مورد سبک های زندگی بـه ما مـی دهد،اما این متغیر ها به منظور یک تعریف جامع و کامل،کافی نیستند. البته نمـی توان متغیرهای مـهمـی چون سن و جنس را نیز نادیده گرفت.
تمام تفاوت‌های موجود درون الگوهای رفتاری افراد، بـه نوعی بـه ارزشـها و جهت گیری های ارزشی افراد مرتبط مـی شوند. ارزشـهای مورد قبول فرد از طریق والدین و دوستان درون مدرسه و یـا محل کار و همـینطور از طریق دیگر نـهادهای اجتماعی -مانند رسانـه- طی مراحل مختلف فردی سازی و اجتماعی سازی، بـه فرد منتقل مـی شود.
تمام افراد جامعه بـه مرور زمان و متاثر از روند جامعه پذیری یـاد مـی گیرند، کـه به عنوان عضوی از اعضای جامعه رفتار کنند و ارزش های متعلق بـه آن جامعه و فرهنگ را دقیقا مشابه دیگر اعضای شبکه اجتماعی درون هم ادغام کنند. روند جامعه پذیری باعث مـی شود، افراد یک جامعه مشابه هم شده و در طول زندگیشان از ارزش های مشترکی پیروی کنند. این روند بـه شکل دهی فرد درون جهت ایفای نقشـهای معین اجتماعی درون زندگی کمک مـی کند. بـه این مفهوم کـه هویت فردی و اجتماعی، کاملاً فرد محور نبوده و کارکرد آن از موقعیت فرد درون جامعه و رابطه آن با دیگر افراد جامعه، - با موقعیت اجتماعی مشترک و یـا متفاوت- تعریف مـی شود.
برای درک ارتباط مـیان هویت و ارزش بـه مطالعات ارزشمند "مـیلتون روکیچ" درون این زمـینـه مراجعه مـی کنیم . بنا بـه گفته ی "روکیچ " ارزش، عقیده یـا باور نسبتا پایداری است، کـه فرد با تکیـه برآن یک شیوه رفتاری خاص یـا یک حالت غایی را ،که شخصی یـا اجتماعی است، بـه یک شیوه رفتاری خاص یـا یک حالت غایی کـه در نقطه ی مقابل حالت برگزیده قرار دارد، ترجیح مـی دهد.
"روکیچ" بر این باور است، کـه ارزشـها بـه انسانـها آموزش داده مـی شوند و پس از یـادگیری، آنـها درون درون یک نظام ارزشی سازمان مـی یـابند، کـه هر ارزش درون آن نظام بر اساس رابطه اش با ارزشـهای دیگر مرتب مـی شود. ارزش ها مـی توانند به منظور هر فرد کارکردهای مختلفی داشته باشند. آنـها استانداردهای رفتاری مارا شکل مـی دهند و در تصمـیم گیری بـه ما کمک مـی کنند. به منظور مثال ارزش ها درون باایی و معرفی ما بـه دیگران، درون مقایسه ای کـه نسبت بـه اعمال و اه مختلف داریم، تلاشی کـه در جهت اثر گذاری بر روی دیگران انجام مـی دهیم، درون فرموله نگرش هایمان، درون ارزیـابی و نکوهش دیگران و غیره بـه ما کمک مـی کنند.
تئوری "روکیچ" درون مورد ارزش با فرضیـاتی درون مورد طبیعت انسانی بسط داده شد. وی بر این باور بود، کـه هر فرد بطور نسبی ارزش هایی دارد، کـه اهمـیت ویژه ای برایش دارد. "روکیچ" معتقد است، کـه نظام باورهای کلی هر فرد بـه صورت کارکردی و سلسله مراتبی ساختار بندی شده است. بنابراین، اگر بخشی از یک سیستم تغییر کند، بخشـهای دیگر آن نیز تحت تاثیر قرار مـی گیرد و تغییر مـی کند،و بـه تبع آن رفتار فرد را نیز تحت تاثیر قرار مـی دهد. هر چقدر بخش تغییر یـافته درون سیستم باورهای فرد مرکزی تر باشد، تاثیرات شدیدتر و عمـیق تر و گسترده تر خواهد بود.
بروز تغییر درون تعریف مفهوم فرد از خود، ممکن هست به تغییر ارزش های وی نیز بیـانجامد. تئوری اصل "روکیچ" این هست که: هدف نـهایی سیستم باورهای فرد، کـه شامل ارزشـهای وی نیز مـی شود، این هست که این ارزش ها باقی مانده و تقویت شوند.
" روکیچ" ارزشـها را بـه دودسته تقسیم مـی کند: ارزش های غایی و ارزش های ابزاری. از دید "روکیچ" ارزش های غایی و ابزاری هر دو بـه دو دسته تقسیم مـی شوند.

ارزش های غایی:
الف) ارزش هایی کـه بر بعد فردی تمرکز دارند، مانند: رستگاری، هماهنگی و انسجام درونی
ب) ارزش هایی کـه بر بعد اجتماعی دلالت دارند، مانند: مباحث جهانی، دوستی واقعی بین مردم

ارزش های ابزاری:
الف) ارزش هایی کـه بر شایستگی ها و ویژگیـهای خاص فردی و بعد فردی تمرکز دارند، مانند: منطقی بودن.
ب) ارزش هایی کـه بر بعد اخلاقی تاکید مـی کنند، مانند: امانت داری.
به نظر "روکیچ" ارزش های کلی و پذیرفته ی یک فرد درون چهارچوبی کلی کـه همان باورهای کلی است، نظم مـی یـابند. چهارچوبی کـه با تعامل و ارتباط مـیان عناصرش توصیف شده، درون رویکردها و ارزش های ابزاری و غایی جلوه مـی یـابد و به کمک آن مـی توان اهمـیت نسبی هر یک از عناصر باورهای کلی و مـیزان اهمـیت سلسله مراتبی آن ها را ترسیم کرد.
صراحتاً هر ارزشی کـه فرد زیـاد بر آن تاکید مـی کند، تاثیر بسزایی بر روی روش و سبک زندگی وی دارد. چرا کـه این ارزش هست که سبک زندگی افراد را مـی سازد.
در توسعه و بسط سبک زندگی یک فرد، تمام مولفه ها و اجزا هویت ذکر شده، بکار مـی آیند. سبک زندگی متشکل از اعمال و نگرش هایی است، کـه نـه تنـها بر اساس ارزش های زیبا شناختی و مادی است، بلکه درون کنار آن نگرش ها، اعمال متکی بر ارزش های اخلاقی و متافیزیکی را نیز درون بر مـی گیرد. هر سبک زندگی ،شامل یک الگوی معنا دار از روابط مـیان ارزش ها ، نگرش ها و اعمال احتمالی است. لذا غیر ممکن هست و نمـی توان نقش انواع مختلف ارزش را درون هویت و سبک زندگی مجزا انگاشت. همـین موضوع درون مورد رابطه مـیان فرد و جامعه نیز صدق مـی کند. درون جوامع غربی کنونی انواع مختلف ارزش ها اعم از مادی ، زیباشناختی ، اخلاقی و متافیزیکی (فرامادی) درون کالاهای مصرفی ورسانـه های جمعی ادغام مـی شوند.
همان گونـه که"استوارت اون" درون "بازی انتزاعی همـیشگی" مطرح مـی کند، تصاویری وجود دارند، کـه توده ای حاشیـه نشین را مـی سازند و در سبکهای درون حال تغییری کـه بازار ها را پر از کالاهای مورد نیـاز مصرف کنندگان مـی کند، ارزشـهای مادی و ارزشـهای درونی همواره درون حال دگرگونی هستند. هر روز بیشتر از پیش گیج کننده مـی شوند. بنابراین سبکهای زندگی، تجلی گر اراده افراد درون راستای خلق شخصیت و هویت فرهنگی و اجتماعی خاص خویش درون چهارچوب ساختاری و موقعیتی جامعه ای هستند، کـه در آن زندگی مـی کنند.
بنابراین، عبارت سبک زندگی درون اینجا پدیده ای است، کـه از منظر ساختاری، موقعیتی و فردی قابل تعیین و تعریف است. درون جامعه شناسی، این عبارت درون دسته بندی طبقات اساسی اجتماع و شاخصه های فرهنگی آنـها مورد استفاده قرار مـی گیرد.

منابع:
1. Rosengren, Karl Erik (1996). Media Effects and Beyond, London and New York: Rutledge.
2. Schwartz, S.H.& Sagive,L.(1995). "Identifying Cultural- specifics in the content and structure of values". Journal cross- cultural psychology. Vol.126, No.
3. فصلنامـه پژوهش و سنجش، شماره 14 و 15 پاییز و زمستان 1378.

نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Thu, 19 Jul 2018 10:33:00 +0000

پرسش‌ اصلی‌ این‌ نوشتار درون باب‌ امکان‌ دینی‌ شدن‌ هنر است‌ اما چون‌ تحقیق‌ درون این‌ موضوع‌ مبتنی‌ بر داشتن‌ تصویر مشخّصی‌ از ماهیت‌ هنر است، اسدی سوالاتی در ذهن علاقه‌مندان بوده که باید پاسخ دهیم ناگزیر، قدری‌ ماهیت‌ هنر مورد بررسی‌ قرار گرفته است.

پرده بگردان و بزن ساز نو
هین کـه رسید از فلک آواز نو
تازه و خندان نشود گوش و هوش
تا ز خرد درون نرسد راز نو
برجه ساقی طرب آغاز کن
وز مـی کهن بنـه آغاز نو
بس کن کین گفت تو نسبت بـه عشق
جامـه کهنـه ست ز بزّاز نو
تا کنون‌ هنرمندان‌ و اندیشمندان، به‌ فراوانی‌ از هنر سخن‌ گفته‌انددر نگاه اول بـه نظر مـی‌رسد با توجه‌ به‌ انبوه‌ سخنـهای‌ گفته‌ شده‌ درون این‌ زمـینـه‌ نـه‌ مـی‌توان‌ سخن‌ تازه‌ای‌ درون این‌ موضوع‌ بیـان‌ کرد نـه‌ شاید ابهام‌ چندانی‌ درون اینکه‌ هنر چیست؟ باقی‌ مانده‌ باشد اما وقتی‌ آرام‌ آرام‌ با این‌ موضوع‌ مأنوس‌ یـا درگیر مـی‌شوی، درمـی‌یـابی‌ نـه‌ چندان‌ سخن‌ ارجمندی‌ مـی‌توان‌ از مـیان‌ گفته‌ها دریـافت‌ و نـه‌ درون پناه‌ آن‌ گفته‌ها مـی‌توان‌ از روشنی‌ و وضوح‌ هنر سخن‌ گفت.
امروز اگر قرار باشد سخن‌ محکم‌ و تازه‌ای‌ درون این‌ باب‌ بیـان‌ شود حتما از مسیر نقادی‌ و پالایش‌ تعاریف‌ و توضیحاتی‌ که‌ که تا کنون‌ انجام‌ شده، عبور کرد.
بسیـاری‌ از صحبتهایی‌ که‌ درون جامعه‌ فعلی‌ و حتی‌ دوران‌ معاصر درون این‌ زمـینـه‌ گفته‌ مـی‌شود محکم‌ و تازه‌ نیستند یعنی‌ آنـهایی‌ که‌ محکم‌ هستند، تازه‌ نیستند و آنـهایی‌ که‌ تازه‌ هستند، محکم‌ نیستند. اسدی سوالاتی در ذهن علاقه‌مندان بوده که باید پاسخ دهیم بنابراین‌ امروزه‌ اصولاً سخنی‌ که‌ از حقیقت‌ و تازگی‌ برخوردار باشد، خصوصاً درون زمـینـه‌ هنر بندرت‌ مـی‌توان‌ گفت‌ و شنید. اسدی سوالاتی در ذهن علاقه‌مندان بوده که باید پاسخ دهیم شاید اکنون‌ حتما بیش‌ از بیـان‌ تازه‌ها به‌ فکر نقد گذشته‌ها باشیم‌ و شاید زمانی‌ فرا برسد که‌ نقد گذشته‌ها ما را به‌ تازه‌ها یـا حداقل‌ تازه‌ای‌ برساند، سخن‌ تازه‌ای‌ که‌ حقیقت‌ را نیز درون مشت خود بهمراه‌ داشته‌ باشد. و در همان‌ حال‌ به‌ کار ما نیز بیـاید. مثلث‌ تازگی، حقیقت‌ و کارآمدی، مطلوبی‌ است‌ که‌ امروزه‌ ما بیش‌ از هر زمان‌ دیگر درون تفکراتمان‌ به‌ آن‌ نیـازمندیم‌ گو اینکه‌ نقد تفکرات‌ حال‌ و گذشته‌ برای‌ ورود به‌ آینده‌ یک‌ نیـاز همگانی‌ است‌ ولی‌ این‌ مسیر شاید برای‌ همگان‌ تنـها مسیر یـا بهترین‌ مسیر ممکن‌ نباشد.

روش‌ تبیین‌ هنر
روش‌ تبیین‌ حقیقت‌ هنر چیست؟ وقتی‌ هنر بخواهد تعریف‌ شود آیـا حتما از طریق‌ شناسایی‌ مصادیق‌ هنری‌ به‌ مفهوم‌ عامّی‌ از هنر رسید؟ یـا حتما از طریق‌ مفهوم‌ عامّ و مشخصی‌ از هنر، مصادیق‌ اثر هنری‌ را درون خارج‌ معین‌ کرد؟
هیچیک‌ از این‌ دو مبنا مستقلاً و یـا مجتمعاً توانایی‌ لازم‌ را برای‌ تبیین‌ هنر درون اختیـار ندارند.
اگر مصادیق‌ هنر درون قالب‌ اثر هنری مبنای‌ تعریف‌ هنر باشد ملاحظه‌ مـی‌شود فاصلهِ بین‌ آثار هنری‌ آنچنان‌ دور از هم‌ است‌ که‌ نمـی‌توان‌ به‌ مخرج‌ مشترکی‌ از آثار هنری‌ دست‌ یـافت‌ بگونـه‌ای‌ که‌ بتوان‌ آن‌ وجه‌ مشترک‌ مـیان‌ آثار هنری‌ را ویژگی‌ هنر یـا تعریف‌ هنر نامـید بعنوان‌ مثال‌ اگر بگوییم‌ آثار هنری‌ - مثلاً درون شاخه‌ نقاشی‌- وجه‌ مشترکشان‌ آن‌ است‌ که‌ دارای‌ زیبایی‌ هستند بلافاصله‌ با نمونـه‌هایی‌ از آثار هنری‌ درون نقاشی‌ روبرو مـی‌شویم‌ که‌ درون عرف‌ مردم‌ اثر هنری‌ محسوب‌ مـی‌شوند اما زیبا نیستند - حال‌ اینکه‌ تعریف ما از زیبایی‌ چه‌ باشد بماند- یـا اگر بگوییم‌ با توجه‌ به‌ مصادیق‌ (آثار) هنری، وجه‌ مشترک‌ - که‌ مـی‌تواند مبنای‌ تعریف‌ هنر باشد - این‌ است‌ که‌ همگی‌ دارای‌ نوعی‌ تقارن‌ و توازن‌ هستند یـا همگی‌ دارای‌ جنبهِ حکایتگری‌ از واقعیت‌ هستند، بلافاصله‌ موارد نقضی‌ را درون آثار هنری‌ مـی‌توان‌ یـافت‌ که‌ به‌ نام‌ اثر هنری‌ شناخته‌ شده‌اند اما نـه‌ دارای‌ تقارن‌ و توازن‌ هستند و نـه‌ دارای‌ جنبهِ حکایتگری‌ از واقعیت‌ هستند.
نـهایت‌ اینکه‌ بنظر مـی‌رسد هر وجهی‌ را به‌ عنوان‌ مبنای‌ مشترک‌ آثار و مصادیق‌ هنری‌ بخواهیم‌ درون نظر بگیریم‌ با کمـی‌ تفحص‌ درمـی‌یـابیم‌ موارد نقضی‌ وجود دارد که‌ اجازه‌ نمـی‌دهد آن‌ ویژگی‌ بعنوان‌ مبنای‌ جامعی‌ درون تعریف‌ اثر هنری‌ درون نظر گرفته‌ شود.
این‌ مشکل‌ وقتی‌ شدّت‌ مـی‌یـابد که‌ شما بخواهید پا را از تعریف‌ یک‌ شاخه‌ هنر - مثلاً نقاشی‌ - بر مبنای‌ آثار هنری‌- نقاشی‌- فراتر بگذارید و براساس‌ مصادیق‌ شاخه‌های‌ هنری‌ دیگر مثل‌ شعر، موسیقی، سینما، تئاتر و.. وجه‌ مشترکی‌ برای‌ تعریف‌ هنر بیـابید. واقعاً چطور مـی‌توان‌ هم‌ یک‌ شعر و هم‌ یک‌ فیلم‌ و هم‌ یک‌ نقاشی‌ را مصداق‌ هنر یـا اثر هنری‌ نامـید بدون‌ اینکه‌ بتوان‌ وجه مشترکی‌ درون مـیان‌ این‌ آثار پیدا نمود.
هر چه‌ ما درون تبیین‌ ویژگیـهای‌ مصادیق‌ و آثار هنری‌ دقیقتر مـی‌شویم، شباهت‌های‌ بین‌ آثار هنری‌ درون یک‌ شاخه‌ و یـا درون چند شاخه‌ مستقل‌ نسبت‌ به‌ هم‌ کمتر مـی‌شود. اما جای‌ تعجب‌ است‌ کـه در عین‌ حال‌ که‌ توافق‌ تئوریک‌ درون مورد همسانی‌ و یگانگی‌ ویژگی‌ آثار هنری‌ وجود ندارد، درون شاخه‌های‌ مختلف، هم‌ سینما را هنر مـی‌دانیم هم شعر و نقاشی‌ و موسیقی‌ و مجسمـه‌سازی‌ و همچنین‌ درون یک‌ شاخه‌ هنری‌ نیز مثل‌ نقاشی، هم‌ آثار سبک‌ رئالیسم‌ را یک‌ اثر هنری‌ مـی‌دانیم و هم‌ آثاری‌ که‌ درون سبکها و مکاتبی‌ مانند سوررئالیسم، اکسپرسیونیسم، کوبیسم، امپرسیونیسم‌ و غیره‌ ابداع‌ شده‌اند.
گویی‌ تنوع‌ و تعدد سبکها و حتی‌ عدم‌ اشتراک‌ آثار هنری‌ درون یک‌ شاخه‌ - مثل‌ نقاشی‌ - و یـا تکثر شاخه‌های‌ هنری، هیچیک‌ مانع‌ آن‌ نمـی‌شود که‌ نتوانیم‌ به‌ آثار تولید شده‌ درون یک‌ شاخه‌ یـا شاخه‌های‌ همعرض، نام‌ هنر و اثر هنری‌ بگذاریم، هاضمـه‌ هنر آنقدر فراخ‌ و گسترده‌ است‌ که‌ تمامـی‌ این‌ تنوع‌ و تکثر را مـی‌بلعد ولی‌ درون عین‌ حال‌ معلوم‌ نمـی‌شود ماهیت‌ و حقیقت‌ هنر چیست؟ مراد ما درون اینجا از ماهیت‌ هنر، ماهیت‌ به‌ معنای‌ ارسطویی‌ نیست. اما حتی‌ اگر بخواهیم‌ وجه‌ مشترک‌ آثار هنری‌ را مسامحتاً ماهیت‌ هنر بنامـیم، ملاحظه‌ مـی‌شود که‌ چنین‌ چیزی‌ نیز چندان‌ امکان‌پذیر بنظر نمـی‌رسد. درون نـهایت‌ حتی‌ به‌ نظر مـی‌رسد بر مبنای‌ نگرش‌ شباهت‌ خانوادگی ویتگنشتاینی‌ به‌ موضوعات‌ هنری‌ نیز نمـی‌توانیم‌ تعریف‌ فراگیری‌ از هنر ارایـه‌ دهیم‌ که‌ تمامـی‌ آثار هنری‌ را بتوان‌ براساس‌ آن‌ تعریف، شناسایی‌ نمود و تمامـی‌ آثار غیرهنری‌ را بتوان‌ بر آن‌ اساس‌ از دایرهِ هنر، بیرون‌ نـهاد. مانند این‌ است‌ که‌ تفاوتها درون آثار هنری‌ یک‌ شاخه‌ یـا شاخه‌های‌ متعدد هنری‌ چنان‌ بر تعریف‌ واحد و جامع‌ و مانعی‌ از هنر هجوم‌ مـی‌برند که‌ درون نـهایت‌ هنر و اثر هنری‌ صرفاً تبدیل‌ به‌ لفظ‌ مشترکی‌ مـی‌شود که‌ هیچ‌ معنای‌ مشترک‌ و مصداق‌ مشترکی‌ برای‌ آن‌ نمـی‌توان‌ یـافت‌ بگونـه‌ای‌ که‌ حتما گفت‌ ما به‌ تعداد الفاظی‌ که‌ به‌ نام‌ اثر هنری و هنر بکار مـی‌بریم‌ معانی‌ و مصادیق‌ خاص‌ به منظور آنـها مـی‌توانیم‌ درون نظر بگیریم.
تا اینجا به‌ مشکل‌ روش‌ تعریف‌ هنر بر مبنای‌ توجه‌ به‌ اثر هنری‌ و مصادیق هنری‌ اشاره‌ کردیم. اما قدری‌ هم‌ درون باب مشکل‌ تعریف‌ آثار هنری‌ بر مبنای‌ مفهوم هنر درنگ‌ کنیم.
وقتی‌ مـی‌خواهیم بواسطه‌ مفهوم‌ هنر، مصادیق‌ هنر را معین‌ کنیم، چگونـه‌ عمل‌ مـی‌کنیم؟ قطعاً مبنای‌ واحد و یگانـه‌ای‌ برای‌ رسیدن‌ به‌ مفهوم‌ هنر وجود ندارد. بلکه‌ بـه تناسب‌ اینکه‌ ما مفهوم‌ هنر را با چه‌ مبنایی‌ تعریف‌ کنیم، تعاریف‌ ما از هنر متفاوت‌ خواهد شد، اما یک‌ نکته‌ مـهم‌ درون اینجا وجود دارد و اینکه‌ هر مبنایی‌ از هر جایی‌ برای‌ تعریف‌ مفهومـی‌ هنر اخذ شود، درون نـهایت‌ مـی‌باید مصداقی‌ برای‌ آن‌ تعریف‌ معرفی‌ کرد والّا یک‌ تعریف‌ مفهومـی‌ و انتزاعی‌ از هنر که‌ هیچ‌ مصداقی‌ نتوان‌ برای‌ آن‌ ذکر کرد به‌ چه‌ کار مـی‌آید؟! ولی‌ همـینکه‌ پای‌ مصداق‌ به‌ مـیان‌ آمد مشکل‌ پیشین‌ روش‌ تعریف‌ هنر بر مبنای‌ مصداق به‌ شکلی‌ دیگر درون اینجا نیز تکرار مـی‌شود.
یعنی‌ شما بر مبنای‌ خاصی، تعریف‌ مفهومـی، از هنر انجام‌ داده‌اید که‌ مصداق‌ خاصی‌ را هم‌ برای‌ آن‌ درون خارج‌ ذکر مـی‌کنید بنابراین‌ با تعیین‌ مصداق‌ خاص‌ برای‌ آن‌ مفهوم‌ خاص‌ هنر، بقیـه‌ مصادیق‌ را که‌ دارای‌ آن‌ ویژگی‌ مفهومـی‌ هنر نیستند از دایره‌ هنر بیرون‌ مـی‌برید اما درون عین‌ حال‌ ملاحظه‌ مـی‌کنید دیگران‌ نیز احیـاناً با تعریف‌ مفهومـی‌ هنر و بیـان‌ مصداق‌ آن‌ مفهوم، اثر هنری‌ مطلوب‌ و مورد نظر شما را از دایره‌ مفهوم‌ هنر و مصداق‌ آن‌ کنار مـی‌گذارند. مثل‌ اینکه‌ درون تعریف‌ هنر بر اساس‌ مصداق‌ خارجی‌ آن‌ یـا مفهوم‌ ذهنی‌ آن، ذهن‌ ما همـیشـه‌ درون تعریف هنر یک‌ قدم‌ عقب‌تر از جهان‌ خارج‌ است‌ و جهان‌ خارج‌ همـیشـه‌ درون تعریف‌ عینی‌ و تحقق‌ و نمایـاندن‌ هنر یک‌ قدم‌ جلوتر از ذهن‌ ما است‌ زیرا هر تعریفی که‌ از هنر ارایـه‌ مـی‌دهیم‌ وقتی‌ به‌ جهان‌ خارج‌ مراجعه‌ مـی‌کنیم‌ از مصداق‌ هنر دیگری‌ باخبر مـی‌شویم‌ که‌ درون قالب‌ تعریف‌ پیشین‌ ما نمـی‌گنجد. درون اینصورت‌ شما نمـی‌توانید به‌ یک‌ وجه‌ مشترکی‌ برسید که‌ بتوان‌ بر آن‌ مبنا به‌ یک‌ وفاق‌ نسبی - و نـه‌ حتی‌ مطلق - درون باب‌ تعریف‌ هنر و اثر هنری‌ دست‌ یـافت.
ممکن‌ است‌ پرسیده‌ شود چه‌ اصراری‌ است‌ که‌ حتما در تعریف‌ هنر به‌ یک‌ تعریف‌ مشترک‌ نایل‌ شویم؟ پاسخ‌ این‌ است‌ که‌ اصراری‌ نیست‌ که‌ حتماً به‌ یک‌ تعریف‌ مشترک‌ برسیم‌ بلکه‌ مـی‌خواستیم‌ فقط‌ با طرح‌ معضل‌ روش‌های‌ تعریف‌ هنر به‌ این‌ نکته‌ ساده‌ اما مـهّم‌ اشاره‌ کنیم‌ که‌ علی‌رغم‌ وجود بحثهای‌ مفصل‌ درون باب‌ هنر و این‌ تصور که‌ گمان‌ مـی‌شود مفهوم و مصداق هنر و آثار هنری‌ مشخص‌ است‌ نـه‌ مفهوم‌ و نـه‌ مصداق‌ هنر هنوز از وضوح‌ و روشنی‌ برخوردار نیست.

هنر، درون بستر تناقض‌نمایی‌
آیـا مـی‌توان‌ گفت‌ هنر یعنی‌ بازآفرینی‌ و ابداع؟ بنظر مـی‌رسد پاسخ‌ منفی‌ باشد چرا که‌ امور بسیـاری‌ هستند که‌ خلق‌ و ابداع‌ مـی‌شوند اما به‌ آن‌ها هنر یـا اثر هنری‌ نمـی‌گوییم، یعنی‌ بر هر گونـه‌ خلق‌ و آفرینشی‌ نمـی‌توان‌ نام‌ هنر نـهاد. آیـا مانند افلاطون‌ مـی‌توان‌ گفت‌ هنر همان‌ حکایت‌ از امر واقع است؟ اگر بخواهیم‌ درون مکتب‌ رئالیستها به‌ این‌ پرسش‌ پاسخ‌ دهیم‌ حتما گفت‌ آری‌ هنر همان‌ حکایت‌ از واقع‌ است‌ اما مگر تنـها مکتب‌ موجود هنری، رئالیسم‌ است؟ دهها سبک‌ و مکتب‌ دیگر هنری‌ وجود دارند که‌ هنر را حکایت‌ از امر واقع‌ نمـی‌دانند و اصلاً هنرمندی‌ را که‌ صرفاً به‌ بازآفرینی‌ امور موجود درون عالم‌ مـی‌پردازد، هنرمند نمـی‌دانند.
آیـا مـی‌توان‌ درون مورد ماهیت‌ هنر بر مبنای‌ نسبت‌ مـیان‌ هنرمند و اثر هنری قضاوت‌ نمود یعنی‌ گفت‌ اثر هنری، چیزی‌ است‌ که‌ توسط‌ هنرمند بوجود مـی‌آید و هنرمندی‌ است‌ که‌ پدید آورندهِ اثر هنری‌ است. آیـا ما درون اینجا برای‌ تعریف‌ هنر وارد یک‌ دور هنری نشده‌ایم؟ اثر هنری‌ را بواسطه‌ هنرمند و هنرمند را بواسطه‌ اثر هنری‌ معرفی‌ مـی‌کنیم‌ ولی‌ درون همـین‌ حال‌ واقعاً نمـی‌دانیم‌ هنر چیست‌ که‌ بواسطهِ آن‌ اثر هنری، اثر هنری‌ نامـیده‌ مـی‌شود و هنرمند نیز بواسطه‌ آن‌ هنرمند نامـیده‌ مـی‌شود؟! گذشته‌ از این‌ دور هنری آیـا واقعاً هر چیزی‌ که‌ توسط‌ یک‌ هنرمند خلق‌ شود مصداق‌ هنر و اثر هنری‌ خواهد بود؟ ای‌ بسا چیزهایی‌ توسط‌ هنرمند پدیدار شود که‌ اثر هنری‌ نامـیده‌ نشود از سوی‌ دیگر آیـا واقعاً امکان‌ دارد یک‌ اثر هنری‌ خلق‌ شود اما پدید آورندهِ آن‌ لزوماً یک‌ هنرمند نباشد؟! چنین‌ امکانی‌ هم‌ منتفی‌ بنظر نمـی‌رسد. ولی‌ از طرح‌ چنین‌ سوالاتی‌ چه‌ مقصودی‌ داریم؟ با طرح‌ چنین‌ پرسشـهایی‌ به‌ دنبال‌ چه چیزی‌ هستیم؟
علت‌ اینکه‌ چنین‌ سوالاتی‌ را درون مورد هنر مطرح‌ مـی‌کنیم‌ و به‌ اجمال‌ هم‌ پاسخ‌ مـی‌دهیم‌ اشاره‌ به‌ یک‌ نکته‌ است‌ و آن‌ اینکه‌ گویی درون پس‌ زمـینـهِ ذهن‌ ما تصویر مشخصی‌ از هنر وجود دارد که‌ درون تمامـی‌ این‌ پرسشـها بر مبنای‌ آن‌ تصویر، پاسخ‌ مـی‌دهیم. به‌ رغم‌ اینکه‌ مـی‌گوییم‌ نمـی‌دانیم‌ هنر چیست؟ ولی‌ وقتی‌ درون پاسخ‌ به‌ پرسشـهای‌ قبل‌ مـی‌گوییم، هنر صرفاً ابداع‌ نیست‌ یـا هنر صرفاً تقلید نیست‌ یـا هنر بواسطه‌ هنرمند و اثر هنری‌ قابل‌ تعریف‌ نیست، همـه‌ این‌ مطالب‌ حداقل‌ حکایت‌ از این‌ دارند که‌ مـی‌دانیم‌ هنر چه‌ چیزی‌ نیست؟ آری‌ اگر نمـی‌دانیم‌ ماهیت‌ هنر چیست‌ اما مـی‌دانیم‌ کـه چه‌ چیزهایی‌ هم‌ هنر نیست. ولی‌ مگر مـی‌شود ندانست‌ که‌ هنر چیست‌ و در همان‌ حال‌ بیـان‌ کرد که‌ چه‌ اموری‌ مصداق‌ هنر نیست؟ علی‌القاعده‌ ما با معیـار قرار دادن‌ و در نظر گرفتن‌ تصویری‌ که‌ از هنر داریم‌ به‌ این‌ پرسشـها پاسخ‌ دادیم‌ و هنر نبودن‌ آنـها را بیـان‌ کردیم‌ پس‌ چطور مـی‌شود که‌ بگوییم‌ حقیقت‌ هنر روشن‌ نیست. آیـا ما درون وضعیتی‌ تناقض‌آمـیز گرفتار نشده‌ایم؟! با توجه‌ به‌ تعریف‌ و تصویری‌ که‌ از هنر داریم‌ حکم‌ مـی‌کنیم‌ که‌ ما هنوز تعریف‌ و تصویری‌ از هنر درون ذهن‌ نداریم؟! این‌ تعارض‌ از کجا ناشی‌ مـی‌شود و آیـا این‌ تعارض‌ قابل‌ برطرف‌ شدن‌ است؟
شاید این‌ تعارض‌ از آن جهت‌ است‌ که‌ هنوز به‌ روش‌ مطمئنی‌ درون شناخت‌ هنر دست‌ نیـافته‌ایم. هنوز نمـی‌دانیم‌ برای‌ تعریف‌ و شناخت‌ هنر حتما از کجا آغاز کنیم‌ و به‌ چه‌ مبنایی‌ حتما تکیـه‌ کنیم. البته‌ هنر و به‌ دنبال‌ آن‌ هنرمند و اثر هنری‌ منتظر ما نیستند که‌ تکلیف‌ آنـها را درون تعریف‌ روشن‌ کنیم‌ که تا اینکه‌ آنـها بتوانند درون عالم‌ خارج‌ فرصت‌ حضور و ظهور و رشد بیـابند. همچنانکه‌ هیچ‌ پدیدهِ دیگری‌ برای‌ پدیدار شدن درون عرصهِ هستی‌ منتظر آن‌ نیست‌ که‌ قبلاً تکلیفش‌ درون مقام‌ تعریف‌ و شناخت روشن‌ شود و سپس‌ پا به‌ عرصهِ وجود بگذارد. ولی‌ این‌ بی‌اعتنایی‌ هنر به‌ شناخته‌ شدن‌ و جلوه‌گری‌ او درون چشمـها و دلها بی‌توجه‌ به‌ اینکه‌ دیگران‌ چه‌ تصوری‌ از او درون ذهن‌ دارند باعث‌ آن‌ نمـی‌شود که‌ از شناخت‌ و تبیین‌ هنر دست‌ برداریم. بنابراین‌ مـی‌طلبد که‌ هنر همچنان‌ به‌ خود شکوفایی‌اش‌ ادامـه دهد و هنر پژوهان‌ نیز همچنان‌ به‌ مداقه‌ و موشکافی‌ درون باب‌ هنر بپردازند باشد که‌ این‌ دو درون جایی‌ به‌ ملاقات‌ یکدیگر نایل‌ شوند.

تعریف‌ ابزاری و غیرابزاری‌ هنر
در یک‌ نگاه‌ کلی‌ و نـه‌ کامل‌ درون باب‌ تعاریفی‌ که‌ درون باب‌ هنر انجام‌ شده‌ است‌ مـی‌توان‌ آنـها را به‌ تعاریف‌ ابزاری و غیرابزاری تقسیم‌ نمود. تعریف‌ ابزاری، تعریفی‌ است‌ که‌ اثر هنری‌ را به‌ دو بخش‌ صورت‌ و محتوی‌ یـا ظرف‌ و مظروف‌ تجزیـه‌ مـی‌کند درون واقع‌ به‌ تعبیری‌ مـی‌توان‌ گفت‌ درون این‌ نگرش، هنر به‌ مثابه‌ ظرف‌ و ابزاری‌ است‌ که‌ مظروف‌ و مقصود و معنی‌ خاصی‌ را به‌ همراه‌ خود عرضه‌ مـی‌کند. این‌ تعریف‌ رایجترین‌ تلقی‌ای‌ است‌ که‌ درون طول‌ تاریخ‌ با بیـان‌ها و تعابیر گوناگونی‌ توسط‌ هنرمندان‌ و فیلسوفان‌ و متفکران‌ مطرح‌ شده‌ است.
اما تعریف‌ غیرابزاری‌ تعریفی‌ است‌ کـه به‌ هنر به‌ عنوان‌ واقعیت‌ یکپارچه‌ و غیرقابل‌ تجزیـه‌ای‌ نظر مـی‌کند که‌ درون واقع‌ انکشاف‌ حقیقت است. چنین‌ تبیینی‌ از هنر توسط‌ فیلسوف‌ معاصر آلمانی، مارتین‌ هیدگر مطرح‌ شده‌ است. و تا آنجا که‌ اطلاع‌ داریم‌ پیش‌ از او چنین‌ تفسیر هستی‌ شناسانـه‌ای‌ از هنر انجام‌ نشده‌ است.
در اینجا مـی‌کوشیم‌ که تا حدی‌ به‌ تحلیل‌ این‌ دو گونـه‌ تبیین‌ از هنر بپردازیم.
اینکه‌ هنر چیست‌ و هنرمند کیست‌ و نسبت‌ این‌ دو با اثر هنری‌ چیست؟ فعلاً مورد اعتنای‌ بحث‌ حاضر نیست‌ ولی‌ مـی‌توان‌ گفت‌ بارزترین‌ محلّ ظهور هنر، اثر هنری است. اگر بخواهیم‌ براساس‌ روش‌ پدیدار شناسی‌ به‌ اثر هنری‌ نظر کنیم. علی‌رغم‌ اینکه‌ جا دارد از ملاک‌ اثر هنری‌ بودن‌ یک‌ اثر هنری‌ پرسش‌ کنیم‌ مـی‌توان‌ با نظر به‌ آثار هنری‌ رایج‌ از قبیل‌ یک‌ قطعه‌ شعر، یک‌ تابلوی‌ نقاشی، یک‌ قطعه موسیقی، یک‌ پرده‌ نمایش، یک‌ مجسمـه‌ و... گفت، درون هر اثر هنری‌ صورتی‌ وجود دارد و سیرتی. صورت‌ اثر هنری‌ همـیشـه‌ حامل‌ محتوی‌ و پیـامـی‌ است‌ که‌ این‌ محتوی‌ سیرت‌ اثر هنری‌ را تشکیل‌ مـی‌دهد. صورت‌ اثر هنری‌ محصول‌ مـهارتِ توام‌ با خلّاقیت‌ هنرمند است‌ و سیرت‌ اثر هنری‌ از جنس‌ معرفت‌ و آگاهی‌ است، منشاء این‌ معرفت‌ مـی‌تواند تجربه‌ حسی‌ یـا تفکر عقلانی‌ یـا شـهود قلبی‌ باشد. درون این‌ مـیان‌ قوهِ خیـال‌ درون شکل‌ بخشیدن‌ به‌ صورت‌ و سیرت‌ هنر جایگاه‌ ویژه‌ای‌ دارد. بطوریکه‌ هم‌ مـی‌تواند درون قالب‌ و شکل‌ ظاهری‌ اثر هنری‌ تحول‌ و تأثیر ایجاد کند و هم‌ مـی‌تواند محتوی‌ و پیـام‌ اثر هنری‌ را دگرگون‌ کند اما بنظر مـی‌رسد نقش‌ اصلی‌ و اساسی‌ قوهِ خیـال‌ درون مـیان‌ هنرمندان‌ بیشتر درون ناحیـهِ تأثیرگذاری‌ بر صورت‌ اثر هنری‌ است.
شاید مرز مـیان‌ صورت‌ و سیرت‌ درون اثر هنری‌ خارجی‌ قابل‌ تفکیک‌ نباشد و بیشتر این‌ تمایز درون تحلیل‌ ذهنی‌ قابل‌ دریـافت‌ است‌ بعنوان‌ نمونـه‌ درون یک‌ تابلوی‌ نقاشی، تصویری‌ که‌ بر روی صفحه‌ نقش‌ بسته‌ است‌ درون آن‌ واحد صورت‌ و سیرت‌ و ظاهر و باطنش‌ چون‌ شیر و شکر درون هم‌ آمـیخته‌ است‌ و نمـی‌توان‌ بطور عینی‌ مشخص‌ کرد که تا کجای‌ این‌ تصویر، صورتِ اثر هنری‌ است‌ و تا کجای‌ آن‌ سیرت‌ اثر هنری. صورت‌ درون محتوی‌ مستغرق‌ است‌ و محتوی‌ درون صورت‌ متبلور. بین‌ صورت‌ و محتوی‌ هیچگونـه‌ جدایی عینی‌ قابل‌ مشاهده‌ نیست. و شاید براساس‌ اینگونـه‌ نگاه‌ یکپارچه‌ به‌ اثر هنری‌ است‌ که‌ درون تعریف‌ غیرابزاری‌ از هنر، هنر به‌ نام‌ انکشاف‌ حقیقت‌ موسوم‌ شده‌ است.
در مورد تعریف‌ ابزاری‌ هنر نکات‌ دیگری‌ وجود دارد که‌ آنـها را درون انتهای‌ این‌ نوشتار به‌ هنگام‌ بحث‌ از هنر دینی‌ بیـان‌ خواهیم‌ کرد اما اجازه‌ بدهید قدری‌ نیز به‌ بیـان‌ دیدگاه‌ مارتین‌ هیدگر درباره‌ هنر و خصوصاً تعریف‌ غیر ابزاری‌ او از هنر و نسبت‌ آن‌ با دین‌ بپردازیم.

تبیین هیدگر از هنر1
هیدگر دو نوع‌ تعریف‌ برای‌ هنر ذکر مـی‌کند. یکی‌ تعریف‌ رایج‌ و معمول‌ هنر که‌ آنرا درون اصطلاح‌ تعریف‌ ابزاری 2 مـی‌نامد. و دیگری‌ تعریف‌ غیرابزاری‌ از هنر به‌ منزله‌ انکشاف‌ حقیقت.
او برای‌ تعریف‌ ابزاری‌ هنر، ابتدا مـی‌کوشد مفهوم‌ ابزار را تحلیل‌ کند و در نـهایت‌ به‌ اینجا مـی‌رسد که‌ ابزار بودن‌ ابزار به‌ این‌ است‌ که‌ درون خدمت‌ قرار مـی‌گیرد گویی‌ ابزار از خودشان‌ هویتی‌ ندارند و هویتشان‌ براساس‌ ارتباط‌ با غیر و به‌ خدمت‌ گرفته‌ شدن‌ تعریف‌ مـی‌شود. همانطور که‌ حروف از خود معنای‌ مستقلی‌ ندارند و در ارتباط‌ با غیر است‌ که‌ درون جمله‌ معنا مـی‌یـابند مثلاً حرف‌ از یـا بـه بنابر اینکه‌ درون یک‌ جمله‌ چگونـه‌ استفاده‌ شود و در خدمت‌ ارتباط‌ دادن‌ چه‌ کلماتی‌ به‌ یکدیگر قرار بگیرد معنای‌ آن‌ تفاوت‌ مـی‌کند. درون تعریف‌ ابزاری‌ هنر نیز هنر از خودش‌ اصالتی‌ و هویتی‌ ندارد بلکه‌ هویتش‌ درون پرتو به‌ خدمت‌ گرفته‌ شدن تعریف‌ مـی‌شود. درون تعریف‌ ابزاری‌ از هنر، هنر بیشتر از جنبهِ زیبایی‌شناسی‌ مورد توجه‌ قرار مـی‌گیرد و به‌ اثر هنری‌ از جهت‌ زیبایی‌شناسی‌ نگاه‌ مـی‌شود و از آن‌ لذت‌‌ مـی‌شود. درون واقع‌ هنر به‌ منزله‌ ابزار، نوعی‌ فعالیت‌ فرهنگی‌ محسوب‌ مـی‌شود. از چنین‌ هنری‌ درون موزه‌ها و نمایشگاههای‌ هنری‌ مـی‌توان‌ سراغ‌ گرفت‌ و دیدن‌ کرد. اما درون تعریف‌ غیر ابزاری‌ هنر، هنر و اثر هنری‌ از هنرمندان‌ سرچشمـه‌ نمـی‌گیرد و از زاویـه‌ی‌ زیبایی‌شناسی‌ مورد اعتنا و لذت‌ آدمـیان‌ قرار نمـی‌گیرد و در نـهایت‌ به‌ عنوان‌ بخشی‌ از فعالیت‌ فرهنگی‌ محسوب‌ نمـی‌شود. هنر درون تعریف‌ غیرابزاری‌ عبارتست‌ از انکشاف‌ حقیقت . درون این‌ نگرش‌ هنر و اثر هنری‌ فی‌حدّذاته‌ از اصالت‌ و استقلال‌ و هویت‌ برخوردار است، هنر و اثر هنری‌ چیزی‌ است‌ که‌ درون آن ، حقیقت، استقرار مـی‌یـابد و با آن ، حقیقت‌ جلوه‌گر مـی‌شود.
با اثر هنری، عالمـی‌ گشایش‌ مـی‌یـابد، عالمـی‌ ایجاد مـی‌گردد، عالمـی‌ که‌ درون آن، حقیقت، سکونت‌ مـی‌گزیند. حقیقت با وجود ، این‌ همانی دارد. یعنی‌ حقیقت‌ چیزی‌ جز وجود نیست. حقیقت‌ درون نگاه‌ هیدگر مطابقت‌ حکم‌ با واقع‌ نیست، حقیقت‌ یعنی‌ ظهور و انکشاف‌ وجود و هنگامـیکه‌ حقیقت‌ و وجود یکی‌ بودند، بنابراین‌ همچنانکه‌ درست‌ است‌ بگوییم‌ هنر یعنی انکشاف‌ حقیقت ، درست‌ است‌ که‌ بگوییم‌ هنر یعنی‌ انکشاف‌ وجود . درون این‌ تفسیر آنتولوژیک‌ از هنر، هنر یکی‌ از عرصه‌های‌ بسیـار نادر برای‌ جلوه‌گر شدن‌ حقیقت‌ و ظهور است. حقیقت، پوشیدگی و وجود، سه‌ مفهوم‌ برای‌ یک‌ مصداق هستند که‌ درون برابر ناحقیقت ناپوشیدگی یـا انکشاف و ناوجود یـا عدم قرار مـی‌گیرند. این‌ مصداق‌ از هویتی‌ مرموز و دوگانـه‌ برخوردار است، روشنی‌ و تاریکی، وجود و عدم‌ و حقیقت‌ و ناحقیقت‌ درون او با یکدیگر درون آمـیخته‌ است‌ و از همـین‌ روی‌ است‌ که‌ هنر و اثر هنری‌ که‌ انکشاف‌ حقیقت‌ و انکشاف‌ وجود است‌ از ماهیتی‌ مرموز و ابهام‌آلود برخوردار است. اثر هنری‌ درون این‌ نگرش‌ وجود شناختی‌ به‌ تناسب‌ اینکه‌ کدام‌ چهره‌ از این‌ مصداق تو درون تو را نمایـان‌ مـی‌کند و پرده‌ از کدام‌ صورت‌ برمـی‌گیرد با عناوین‌ متفاوتی‌ از قبیل، حافظ‌ وجود، قرارگاه‌ حقیقت، انکشاف‌ وجود و... تبیین‌ مـی‌شود.
در تعریف‌ غیر ابزاری‌ هیدگر از هنر، هر هنری‌ درون ذات‌ خود شعر است. هنر معماری، نقاشی‌ و موسیقی‌ همگی‌ به‌ نوعی‌ شعر محسوب‌ مـی‌شوند. البته‌ شعری‌ که‌ معنی‌ رایج‌ آن‌ مراد نیست، شعری‌ که‌ وسعتی‌ به‌ اندازه‌ زبان‌ دارد. اما مراد از زبان‌ نیز آنچیزی‌ نیست‌ که‌ درون قالبهای‌ سخنان‌ کتبی‌ یـا شفاهی‌ تنظیم‌ مـی‌شود و جهت‌ فهماندن‌ مطلب‌ به‌ دیگران، کاربرد دارد. زبان‌ نیز درون اینجا مانند هنر تفسیر هستی‌ شناختی‌ مـی‌شود، زبان‌ یعنی‌ جایی‌ که‌ وجود درون آن‌ عرض‌ اندام مـی‌کند. زبان‌ یعنی‌ محل‌ ظهور حقیقت . زبان‌ بستری‌ است‌ که‌ اگر نمـی‌بود، ما خبری‌ از وجود و خبری‌ از حقیقت‌ نداشتیم. درون نزد هیدگر نامگذاری‌ بر روی‌ یک‌ چیز به‌ معنی‌ وضع‌ یک‌ نشانـه‌ یـا علامت‌ برای‌ یک‌ چیز- آنگونـه‌ که‌ معمولاً درون دلالتهای‌ لفظی‌ مطرح‌ هست - نیست. بلکه‌ نامگذاری‌ چیزی، همان‌ به‌ زبان‌ درون آوردن‌ و به‌ لفظ‌ درون آوردن‌ و گفتن‌ است‌ و این‌ گفتن‌ و به‌ لفظ‌ درون آوردن، نوعی‌ نشان‌ دادن‌ وجود است. بنابراین‌ با کلام‌ و لفظ‌، مسمّی‌ به‌ حضور مـی‌رسد درون واقع‌ وجود حاضر و ظاهر مـی‌شود.
اجازه‌ دهید یکبار به‌ عقب‌ برگردیم‌ و آنچه را گفتیم‌ مرور کنیم. هنر عبارت‌ شد از انکشاف‌ حقیقت‌ و وجود، هنر درون شعر و شعر درون زبان‌ ریشـه‌ دارد، بنابراین‌ شعر به‌ معنای‌ وسیع‌ آن‌ یعنی‌ معماری، نقاشی‌ و موسیقی، درون زبانی‌ ریشـه‌ دارد که‌ آن‌ زبان‌ چیزی‌ جز انکشاف‌ وجود نیست‌ پس‌ مـی‌توان‌ گفت‌ نقاشی‌ و معماری‌ و موسیقی‌ نیز نوعی‌ زبان‌ هستند که‌ وجود و حقیقت‌ درون آن‌ها به‌ حضور مـی‌رسد. از پنـهانی‌ به‌ پیدایی‌ مـی‌رسد. هنر؛ نقاشی، معماری، موسیقی، اشعاری‌ هستند که‌ وجود درون آنـها به‌ زبان‌ درمـی‌آید. وجود با آنـها از عرصه‌ تاریکی‌ و سکوت‌ عدم‌ به‌ صحنـه‌ نور و روشنی‌ و صدا و سخن‌ پا مـی‌گذارد. صدای‌ وجود از مـیان‌ زبان‌ هنر با چنین‌ وسعتی‌ هست که‌ به‌ گوش‌ مـی‌رسد.
با این‌ بیـان‌ اگر وجود نبود، هنر و زبان‌ چیزی‌ برای‌ گفتن‌ نداشتند و بلکه‌ اصلاً پیدا نمـی‌شدند و اگر هنر یعنی‌ زبان‌ نبود وجود هرگز گفته‌ نمـی‌شد، وجود - حقیقت‌ - هرگز شنیده‌ نمـی‌شد و بلکه‌ هرگز ظاهر و دیده‌ نمـی‌شود.
نکته‌ای‌ که‌ درون انتهای‌ معرفی‌ نگاه‌ هیدگر درون باب‌ هنر قابل‌ تذکر بنظر مـی‌رسد این‌ است‌ که‌ درون نزد هیدگر هنر پیوند وثیقی‌ با تکنولوژی‌ دارد و همانطور که‌ هنر دارای‌ تعریف‌ ابزاری‌ و غیر ابزاری‌ است، تکنولوژی‌ نیز دارای‌ تعریف‌ ابزاری‌ و غیرابزاری‌ است، همچنانکه‌ هنر انکشاف‌ وجود و حقیقت‌ است، تکنولوژی‌ جدید نیز انکشاف‌ وجود و حقیقت‌ است، همچنانکه‌ هنر قدیم‌ - قبل‌ از سقراط‌ - با هنر جدید تفاوت‌ ماهوی‌ دارد، تکنولوژی‌ قدیم با تکنولوژی‌ جدید نیز تفاوت‌ مبنایی‌ دارند، شباهتها و همچنین‌ تفاوتهای‌ هنر با تکنولوژی‌ درون نگاه‌ هیدگر بیش‌ از آن‌ است‌ که‌ حتی‌ بصورت‌ فهرست‌وار بتوانیم‌ به‌ آنـهااشاره‌ کنیم‌ اما نکته‌ مـهم‌ درون نگرش‌ او نسبت‌ به‌ هنر و تکنولوژی‌ آن‌ است‌ که‌ امروزه‌ برای‌ رهایی‌ از بحران‌ عظیمـی‌ که‌ انسان‌ معاصر با آن‌ درگیر است‌ - و البته‌ تکنولوژی‌ سهم‌ فراوانی‌ درون ایجاد این‌ بحران‌ دارد - مـی‌باید دست‌ به‌ دامان‌ هنر شد، البته‌ هنری‌ که‌ جایگاه‌ و نقش‌ آنرا هیدگر با دیدگاه‌ خاص‌ خود بیـان‌ کرده‌ است.

نقد و تحلیل‌ نگرش‌ هیدگر درون باب‌ هنر
اگر بخواهیم‌ به‌ تناسب‌ اشاره‌ کوتاهی‌ که‌ به‌ نگاه‌ هیدگر درون باب‌ هنر کردیم، بررسی‌ و نقد کوتاهی‌ نیز درون مورد این‌ دیدگاه‌ انجام‌ دهیم‌ دو مطلب‌ قابل‌ ذکر است.
اول. تفسیری‌ که‌ هیدگر از هنر ابزاری‌ و هنر غیرابزاری‌ ارایـه‌ مـی‌دهد و این‌ دو نوع‌ هنر را متمایز از یکدیگر معرفی‌ مـی‌کند اساس‌ و ریشـه‌ این‌ تمایز درون تبیینی‌ است‌ که‌ او از ابزار ارایـه‌ مـی‌دهد. ماهیت‌ هنر ابزاری‌ درون به‌ خدمت‌ گرفته‌ شدن تبلور مـی‌یـابد و درست‌ از همـین نقطه‌ است‌ که‌ دیگر ویژگیـهای‌ هنر ابزاری‌ تحقق‌ مـی‌یـابد. ویژگیـهایی‌ از این‌ قبیل‌ که‌ هنر جنبهِ زیبایی‌شناختی‌ پیدا مـی‌کند و نوعی‌ فعالیت‌ فرهنگی‌ محسوب‌ مـی‌شود و به‌ عنوان‌ یک‌ کالای‌ لوکس‌ درون معرض‌ بازدید بینندگان‌ درون موزه‌ها و نمایشگاهها قرار مـی‌گیرد. اما هنر غیر ابزاری‌ به‌ گمان‌ هیدگر چنین‌ ویژگیـهایی‌ را ندارد و در واقع‌ هویت‌ او براساس‌ به‌ خدمت‌ گرفته‌ شدن تعریف‌ نمـی‌شود بلکه‌ منـهای‌ اینکه‌ به‌ خدمت‌ درآید، اصالت‌ و نقش‌ دارد و اصالت‌ و نقش‌ او بر اساس‌ اینکه‌ وجود و حقیقت‌ با او و در او جلوه‌گر مـی‌شوند، و عالمـی‌ بواسطه‌ او گشوده‌ مـی‌شود، تبیین‌ مـی‌گردد.
ملاحظهِ نقدآمـیزی‌ که‌ درون اینجا نسبت‌ به‌ نگرش‌ هیدگر قابل‌ ذکر است‌ به‌ ملاک‌ تمایزی‌ برمـی‌گردد که‌ او براساس‌ آن‌ ملاک، دو نوع‌ هنر را از یکدیگر تفکیک‌ مـی‌کند. درون واقع‌ تفاوت‌ ریشـه‌ای‌ هنر ابزاری‌ از هنر غیرابزاری‌ درون به‌ خدمت‌ گرفتن قرار دارد. ولی‌ حتما پرسید آیـا واقعاً این‌ ملاک، معیـار توانا و درستی‌ برای‌ تفکیک‌ است؟ آیـا درون هنر غیرابزاری‌ نمـی‌توان‌ گفت‌ هنر نیز به‌ خدمت‌ گرفته‌ مـی‌شود؟ بنظر مـی‌رسد که‌ چه‌ درون هنر ابزاری‌ و چه‌ درون هنر غیرابزاری، هنر به‌ خدمت‌ گرفته‌ مـی‌شود و از این‌ جهت‌ مـیان‌ این‌ دو هنر تفاوتی‌ نیست. درون هنر ابزاری‌ هنر به‌ خدمت‌ گرفته‌ مـی‌شود به‌ عنوان‌ یک‌ شی‌ و یک‌ کالا با تاکید بر حیثیت‌ زیبایی شناختی‌ آن. اما درون هنر غیر ابزاری‌ هنر به‌ خدمت‌ گرفته‌ مـی‌شود برای‌ انکشاف‌ حقیقت‌ و جلوه‌گر ساختن‌ وجود. درون اینجا نحوه‌ به‌ خدمت‌ گرفتنـها تفاوت‌ دارد و الّا درون اصل‌ به‌ خدمت‌ گرفتن هنر تفاوتی‌ نیست‌ بنابراین چندان‌ بنظر نمـی‌رسد که‌ صِرف‌ به‌ خدمت‌ گرفتن معیـار صحیحی‌ برای‌ تفکیک‌ و تمایز هنر ابزاری‌ از هنر غیرابزاری‌ باشد. علاوه‌ بر اینکه‌ ویژگیـهای‌ دیگری‌ که‌ درون مورد هنر ابزاری‌ ذکر شده‌ است، از قبیل‌ حیثیت‌ زیبایی‌شناختی‌ هنر یـا نوعی‌ فعالیت‌ فرهنگی‌ محسوب‌ شدن‌ و... هیچیک‌ از این‌ ویژگیـها از عوارض‌ ذاتی‌ و جدایی‌ناپذیر هنر ابزاری‌ نیست‌ که‌ قابل‌ جمع‌ با هنر غیرابزاری نباشد. به‌ عبارت‌ دیگر ما مـی‌توانیم‌ هنری‌ داشته‌ باشیم‌ که‌ مجلای‌ ظهور وجود و حقیقت‌ باشد اما درون عین‌ حال‌ حیثیت‌ زیبایی‌شناختی‌ هم‌ داشته‌ باشد و از حیث‌ زیبایی‌شناختی‌ نیز به‌ آن‌ توجه‌ شود و مورد لذت‌ و استفاده‌ قرار گیرد و از مصادیق‌ فعالیت‌های‌ فرهنگی‌ هم‌ محسوب‌ شود. بنابراین‌ ویژگیـهای دیگر که‌ درون کنار ویژگی‌ به‌ خدمت‌ گرفتن از مختصات‌ هنر ابزاری‌ شمرده‌ شد از ویژگیـهای‌ ذاتی‌ و اختصاصی‌ هنر ابزاری‌ نیست‌ و امکان‌ حضور آن‌ ویژگیـها و لوازم، درون هنر غیرابزاری‌ کاملاً متصور و محتمل‌ است.
دوم. فلسفه‌ هیدگر عموماً و نگرش‌ او درون باب‌ هنر خصوصاً، استعداد فراوانی‌ برای‌ دینی‌ شدن‌ دارد و شاید حداقل‌ از همـین‌ جهت‌ هست که درون مغرب‌ زمـین‌ و همچنین‌ درون ایران‌ اسلامـی‌ نیز طیف‌ خاصی‌ از روشنفکران‌ معاصر - که‌ البته‌ برخی‌ از آنـها ابا دارند که‌ روشنفکر نامـیده‌ شوند. - از فلسفه‌ هیدگر، بارها و بارها درون تبیین‌ مفاهیم‌ عرفانی‌ و دینی‌ و غیرعرفانی‌ و دینی‌ بهره‌‌اند. درون ایران‌ مرحوم‌ سیداحمد فردید و مرحوم‌ سیدمرتضی‌ آوینی، دو نفر ازانی‌ هستند که‌ از فلسفه‌ هیدگر، بارها و بارها درون تبیین‌ مفاهیم‌ عرفانی‌ و دینی‌ و غیر آن‌ بهره‌‌اند. مرحوم‌ فردید درون ایران‌ سلسه‌ جنبان‌ و آغازگر دینی‌ ‌ فلسفه‌ هیدگر یـا هیدگری‌ ‌ مفاهیم‌ دینی‌ بود و از این‌ رو مرحوم‌ آوینی‌ مستقلاً یـا شاید تحت‌ تأثیر افکار او با هیدگر اسلامـی‌ - عرفانی، آشنا شد. درون همـین‌ راستا دیگر علاقه‌مندان‌ به‌ هیدگر دینی‌ نیز که‌ اکنون‌ درون جامعه‌ ما حضور فکری‌ دارند به‌ تبعیت‌ از آموزه‌های‌ فردید به‌ بسط‌ و گسترش‌ هیدگر دینی‌ پرداخته‌ و مـی‌پردازند. گرچه‌ تمامـی‌ دوستان‌ و شاگردان‌ و دوستداران‌ فردید لزوماً مروّج‌ تفکر هیدگر دینی‌ درون جامعه‌ ما نیستند اما غالب‌ آنـها این‌ نگاه‌ به‌ هیدگر را نـه‌ تنـها مـی‌پسندند بلکه‌ ترویج‌ نیز مـی‌کنند.
نکته‌ گفتنی‌ آن‌ است‌ که‌ درون این‌ مـیان‌ شاید تاکنون‌ هیچکس‌ به‌ اندازه‌ مرحوم‌ آوینی، تفکر هیدگر را با مضامـین‌ آیـات‌ و روایـات‌ اسلامـی‌ درون آمـیخته‌ نکرده‌ است. از این‌ رو با اینکه‌ شاید درون ظاهر، حضور تفکر هیدگر درون نگرشـها و تحلیلهای‌ آوینی‌ چندان‌ به‌ نظر نرسد ولی‌ درون واقع‌ و باطن‌ امر، او عمـیقاً متأثر از فلسفه‌ هیدگر است‌ و به‌ همـین‌ دلیل‌ است‌ که‌ شاید بیش‌ از دیگران‌ تفکر آوینی‌ نیـازمند به‌ نقادی‌ و جداسازی‌ عناصر هیدگری‌ از مفاهیم‌ دینی‌ است. آوینی به‌ جهت‌ انس‌ با معارف‌ دینی‌بیش از دیگران‌ و حتی‌ بیش‌ از فردید فلسفه‌ هیدگر را با مفاهیم‌ اسلامـی‌ درآمـیخته‌ است. نگاهی‌ گذرا به‌ آثار شفاهی‌ و مکتوب‌ فردید و آوینی‌ بیـانگر مـیزان‌ حضور جدّی‌ فلسفه‌ هیدگر درون تفکر ایشان‌ است. کافی‌ است‌ که‌ به‌ تفسیرهایی‌ که‌ ایشان‌ از مفاهیمـی‌ چون‌ انتظار، موعود، ولایت، مرگ‌ آگاهی، سینما، هنر، تکنولوژی، اضطراب‌ و دلشوره، هیبت، خشیت، حیرت، مدرنیته، مقام‌ و جایگاه‌ انسان‌ درون عالَم‌ و موارد متعدد دیگری‌ که‌ فعلاً نیـاز به‌ ذکر آنـها درون اینجا نیست، نظری‌ افکنده‌ شود که تا معلوم‌ شود که‌ به‌ چه‌ مـیزان‌ ایشان‌ درون تفسیرهای‌ خود متکی‌ به‌ فلسفه‌ و نگرش‌ هیدگر هستند.3 ممکن‌ است‌ پرسیده‌ شود مگر چه‌ اشکالی‌ دارد که‌ از نگرش‌ یک‌ فیلسوف‌ درون تفسیر مفاهیم‌ دینی‌ کمک‌ گرفته‌ شود؟ و مگر درون جامعه‌ ما امروزه‌ دیگران، از فلسفه‌های‌انی‌ چون‌ کانت‌ و هگل‌ و پوپرو درون گذشته‌ ابن‌سینا و شیخ‌ اشراق‌ و ملاصدرا از فلسفه‌های‌ ارسطو و افلاطون‌ و ایران‌ باستان‌ برای‌ تفسیر و تبیین‌ مفاهیم‌ دینی‌ کمک‌ نگرفته‌ و نمـی‌گیرند؟!
پاسخ‌ اجمالی‌ به‌ این‌ پرسش‌ آن‌ است‌ که‌:
اولاً ذکر سابقه، برای‌ انجام‌ یک‌ عمل‌ منطقاً هیچ‌ ملاک‌ صحیحی‌ برای‌ اثبات‌ درستی‌ یک‌ عمل‌ نیست‌ و برای‌ اثبات‌ حقانیت‌ یک عمل‌ حتما به‌ دنبال‌ مبنای‌ دیگری‌ بود بنابراین‌ وام‌ گرفتن‌ معاصرین‌ یـا گذشتگان‌ از فیلسوفان‌ و فلسفه‌های‌ دیگر برای‌ تبیین‌ مفاهیم‌ دینی‌ و عرفانی‌ ملاک‌ معتبری‌ برای‌ ترجیح‌ یـا صحّت‌ بهره‌برداری‌ از فلسفه‌ هیدگر درون توجیـه‌ مفاهیم‌ دینی‌ و عرفانی‌ نیست.
ثانیـاً حتما ملاحظه‌ کرد که‌ آیـا واقعاً مفاهیم‌ دینی‌ که‌ توسط‌ فردید و آوینی‌ با فلسفه‌هیدگر درون آمـیخته‌ شدند. از چنان‌ ابهامـی‌ برخوردار بودند که‌ فقط‌ درون پرتو نگرش‌ فلسفی‌ هیدگر ممکن‌ بود به‌ وضوح‌ و استحکام‌ دست‌ یـابند یـا اساساً نیـازی‌ نبود که‌ بواسطهِ تفکر این‌ فیلسوف‌ به‌ تبیین‌ مفاهیم‌ دینی‌ پرداخته‌ شود. بنظر مـی‌رسد واقعاً این‌ مفاهیم‌ بدون‌ پشتوانـه‌ فلسفه‌ هیدگر نیز از چنان‌ وضوح‌ و استحکامـی‌ برخوردار هستند که‌ لازم‌ نباشد برای‌ تبیین‌ آنـها نیـازمند و متکی‌ به‌ فلسفه‌ هیدگر شویم.

ثالثاً گرچه‌ مـی‌پذیریم‌ که‌ معمولاً مطلوب‌ این‌ است‌ که‌ برای‌ تبیین‌ مفاهیم‌ دینی‌ از مفهوم‌ و فلسفه‌ غیردینی‌ وام‌ نگیریم‌ امّا عملاً چنین‌ کاری‌ ممکن‌ نیست‌ - حداقل‌ درون بخشی‌ از معارف‌ دینی‌ ممکن‌ نیست‌ - یعنی‌ تاریخ‌ اندیشـه‌ گواه‌ صادقی‌ است‌ که‌ متفکران‌ دینی‌ از تفکرات‌ و مفاهیم متفکران‌ غیردینی‌ برای‌ تبیین‌ مفاهیم‌ دینی‌ بهره‌های‌ فراوان‌‌اند. ولی‌ از این‌ سخن‌ نباید نتیجه‌ گرفت‌ که‌ درون هر موردی‌ از مفاهیم‌ دینی‌ و به‌ هر صورتی‌ از صُور ممکن‌ ما توانا یـا مجاز هستیم‌ از فلسفه‌ها و تفکرات‌ برون‌ دینی‌ برای‌ تبیین‌ مفاهیم‌ دینی‌ کمک‌ بگیریم. درون مواردی‌ ما قادر نیستیم‌ و در مواردی‌ ما مجاز نیستیم‌ فقط‌ درون محدودهِ خاصی‌ قادر و مجاز به‌ استفاده‌ از فلسفه‌ها و تفکرات‌ برون‌ دینی‌ برای‌ تبیین‌ مفاهیم‌ دینی‌ هستیم. مضافاً بر اینکه‌ حتما ملاحظه‌ کرد که‌ آیـا اساساً تفکر یـا فلسفه‌ فیلسوفی‌ مثل‌ هیدگر با مبانی‌ دینی‌ و معارف‌ دینی‌ ما سازگار است‌ یـا خیر؟ و آیـا اساساً این‌ بهره‌ گرفتن‌ها موجب‌ قلبِ مفاهیم‌ دینی‌ از معانی‌ اصلی‌ خود نمـی‌شود؟ بنظر مـی‌رسد که‌ نـه‌ تنـها - اولاً- فلسفهِ هیدگر به‌ لحاظ‌ مبنایی‌ با معارف‌ دینی‌ خصوصاً معارف‌ اسلامـی‌ سازگاری‌ ندارد بلکه‌ - ثانیـا - درون برخی‌ از موارد نیز واقعاً اگر مفهومـی‌ را که‌ او درون فلسفه‌ خودش‌ بکار‌ برای‌ تبیین‌ مفهوم‌ دینی‌ خود بکار بریم، درون واقع‌ ما مفهوم‌ دینی‌ خود را از معنی حقیقی‌اش‌ تهی‌ کرده‌ایم‌ و بعضاً به‌ نوعی‌ التقاط‌ دچار شده‌ایم. برای‌ مثال‌ درون بحث‌ از هنر دینی‌ که‌ موضوع‌ اصلی‌ این‌ نوشتار است، فلسفه‌ هیدگر علی‌رغم‌ اینکه‌ درون نگاه‌ اول‌ منـهای‌ نظر به‌ مبانی‌ آن‌ مستعد برای‌ تبیین‌ هنر دینی‌ بنظر مـی‌رسد ولی‌ واقعاً با توجه‌ به‌ مبانی‌ فکری‌ او نمـی‌توان‌ توصیفات‌ و توضیحاتی‌ را که‌ او از هنر ارایـه‌ مـی‌دهد محمل‌ مناسبی‌ برای‌ توجیـه‌ هنر دینی‌ دانست. همچنانکه‌ ذکرش‌ گذشت، هیدگر هنر اصیل‌ را انکشاف‌ حقیقت‌ و انکشاف‌ وجود مـی‌داند. اما مراد او از انکشاف‌ حقیقت‌ یـا وجود، ظهور و تجلی‌ خداوند درون قالب‌ اثر هنری‌ نیست. زیرا او حقیقت‌ وجود را غیر از خداوند مـی‌داند و اساساً قایل‌ شدن‌ به‌ خدای‌ متافیزیکی‌ و خدای‌ فیلسوفان‌ و خدای‌ ادیـان‌ را مانعی‌ درون ارتباط‌ برقرار ‌ با حقیقت‌ وجود مـی‌داند. فلسفه‌ هیدگر به‌ اقرار خودش، الحادی‌ و ضد دین‌ نیست‌ ولی‌ به‌ عقیدهِ ما نیز قطعاً یک‌ فلسفه‌ دینی‌ هم‌ نیست. او توجه‌ به‌ خدا را به‌ آن‌ صورتی‌ که‌ درون کتاب‌ مقدس‌ به‌ عنوان‌ خدای‌ خالق‌ جهان‌ مطرح‌ مـی‌شود، مانع‌ از شناخت‌ وجود مـی‌داند. او درون واقع‌ تمامـی‌ تفسیرهای‌ رسمـی‌ از خدا درون فلسفه‌های‌ مابعدالطبیعی و حتی‌ درون دین‌ مسیحیت‌ را مانع‌ از مواجهه‌ صحیح‌ با وجود مـی‌داند. او درون فلسفه‌ خود از خدا، خدایـان، قدسیـان‌ و عالم‌ قدس، شاعران‌ و متفکران‌ و نسبت‌ آنـها با پیـامبران‌ و عالم‌ قدس‌ به‌ دفعات‌ سخن‌ گفته‌ است‌ اما هیچیک‌ از این‌ سخنان‌ نتوانسته‌ است‌ به‌ فلسفه‌ او چهره‌ای‌ دینی‌ ببخشد. چرا که‌ او اساساً معتقد است‌ که تا مسئله‌ وجود حل‌ نشود نمـی‌توان‌ از خدا سخن‌ به‌ مـیان‌ آورد و البته‌ مراد او این‌ نیست‌ که‌ حتما ابتدا درون الهیـات‌ به‌ معنی‌ الاعم‌ - آنچنان‌ که‌ درون فلسفه‌ اسلامـی‌ طرح‌ مـی‌شود - تکلیف‌ وجود روشن‌ شود که تا بعداً بتوان‌ درون الهیـات‌ به‌ معنی‌الاخص‌ از خداوند سخن‌ به‌ مـیان‌ آورد. به‌ هر حال‌ چنان‌ که‌ هیدگر مـی‌خواهد و مـی‌گوید، درون فلسفه‌ او نـه‌ خدا اثبات‌ مـی‌شود و نـه‌ نفی‌ مـی‌شود بلکه‌ فقط‌ درون مورد او سکوت‌ مـی‌شود و البته‌ هیچگاه‌ حقیقت‌ وجود بعنوان‌ خدا یـا خدا بعنوان‌ حقیقت‌ وجود معرفی‌ نمـی‌شود و بلکه‌ بر تفکیک‌ این‌ دو از یکدیگر تأکید مـی‌شود. با چنین‌ اوصافی‌ چگونـه‌ مـی‌توان‌ بر مبنای‌ فلسفه‌ هیدگر به‌ توجیـه‌ و تبیین‌ هنر دینی‌ پرداخت.
طرح‌ و نقد فلسفه‌ هنر از نگاه‌ هیدگر نیـازمند یک‌ فرصت‌ مفصّل‌ و مستقل‌ دیگر است‌ اما درون این‌ نوشتار به‌ اقتضای‌ اینکه‌ از طرفی‌ او مـی‌کوشد تعریف‌ جدیدی‌ از اثر هنری‌ و هنر ارایـه‌ دهد و از طرف‌ دیگر عده‌ای‌ از معاصرین‌ ما نیز مـی‌کوشند که‌ به‌ نگاههای‌ او حال‌ و هوایی‌ دینی‌ و اسلامـی‌ ببخشند توضیح‌ مختصری‌ درون مورد تعریف‌ هنر از نگاه‌ او و نقد این‌ دیدگاه، بیـان‌ کردیم.

امکان‌ دینی‌ شدن‌ هنر!
حال، با توجه‌ به‌ مطالبی‌ که‌ از آغاز که تا کنون‌ درون باب‌ ماهیت‌ هنر ذکر کردیم‌ بنظر مـی‌رسد بستری‌ فراهم‌ شده‌ است‌ که تا قدری‌ نیز درباره‌ هنر دینی‌ و به‌ تعبیر دقیقتر امکان‌ دینی‌ شدن‌ هنر تاءمل‌ نماییم. درون ابتدای‌ سخن‌ گفتیم‌ برای‌ بحث‌ از امکان‌ دینی‌ شدن‌ هنر نیـازمند آن‌ هستیم‌ که تا تصویر مشخصی‌ از ماهیت‌ هنر یـا حقیقت‌ هنر داشته‌ باشیم‌ و از مطالبی‌ که‌ درون مورد روش‌ تعریف‌ هنر و دشواری‌های‌ دسترسی‌ به‌ ماهیت‌ هنر درون بخش‌ اول، سخن‌ گفتیم‌ معلوم‌ شد که‌ تصویر روشنی‌ از ماهیت‌ هنر وجود ندارد و هر فرد یـا گروهی‌ از فیلسوفان‌ و هنرمندان‌ و اندیشمندان، هنر را بگونـه‌ای‌ تبیین‌ کرده‌اند که‌ به‌ سختی‌ بتوان‌ به‌ توافقی‌ حتی‌ نسبی‌ درون مورد ماهیت‌ هنر و اثر هنری‌ دست‌ یـافت. بنابراین‌ براساس‌ ابهامـی‌ که‌ درون تعریف‌ هنر و هویت‌ هنر وجود دارد - و نـه‌ به‌ جهت‌ اینکه‌ توافق‌ جمعی‌ درون مورد تعریف‌ هنر وجود ندارد - منطقی‌ترین‌ سخن‌ درون باب‌ هنر دینی‌ آن‌ است‌ که‌ مفهوم‌ هنر دینی‌ نیز هنوز درون هاله‌ای‌ از ابهام‌ قرار دارد. بحث‌ فنی‌ و دقیق‌ فلسفی‌ درون مورد هنر دینی‌ آن‌ هنگامـی‌ مـیسر است‌ که‌ حقیقت‌ هنر برای‌ ما مکشوف‌ شده‌ باشد و چطور مـی‌توان‌ درون حالی‌ که‌ ماهیت‌ هنر هنوز درون ابهام‌ است‌ هنر دینی‌ را با وضوح‌ تمام‌ تشریح‌ کرد؟! البته‌ اگر مجاز باشیم‌ که تا حدّ بیشتری‌ فیلسوفانـه‌ سخن بگوییم، ابهام‌ اصطلاح‌ هنر دینی‌ را نـه‌ فقط‌ از ناحیـهِ مبهم‌ بودن‌ ماهیت هنر بلکه‌ از جهت‌ ابهام‌ درون تعریف‌ دین‌ نیز حتما دانست. یعنی‌ چون‌ هم‌ هنر و هم‌ دین به‌ لحاظ‌ فلسفی‌ تعریف‌ روشنی‌ ندارند، نباید انتظار داشت‌ اصطلاح‌ هنر دینی‌ نیز از وضوح‌ و شفافیت‌ برخوردار باشد. ولی‌ با تمام‌ این‌ اوصاف‌ چون‌ نمـی‌خواهیم‌ صرفاً براساس‌ تبیینی‌ فلسفی‌ از حقیقت‌ هنر و دین، هنر دینی‌ را توضیح‌ دهیم، مـی‌توان‌ از منظری‌ غیرفلسفی‌ نیز به‌ تدقیق‌ درون باب هنر دینی‌ پرداخت. درون همـین‌ راستا کوشش‌ مـی‌شود صورت‌ مسئله‌ را بگونـه‌ای‌ دیگر طرح‌ شود و البته‌ طرح‌ مسئله‌ به‌ این‌ صورت‌ گرچه‌ شامل‌ هنر دینی‌ مـی‌شود ولی‌ اختصاصی‌ به‌ هنر دینی‌ نیز ندارد. پرسش‌ و مسئله‌ این‌ است‌ که‌ ملاک‌ و مـیزان‌ دینی‌ شدن‌ علوم و امور مختلف‌ چیست؟ ادراکات‌ و آگاهیـهای‌ ما درون چه‌ صورتی‌ متصف‌ به‌ دینیّت‌ مـی‌شوند؟
واقعیت‌ خارجی‌(fact) درون چه‌ صورتی‌ متصف‌ به‌ دینی‌ بودن‌ مـی‌شود؟ مثلاً فرهنگ، یـا حکومت‌ یـا یک‌ اثر هنری‌ به‌ عنوان‌ واقعیـات‌ خارجی‌ بر چه‌ اساسی‌ دینی‌ محسوب‌ مـی‌شوند؟
با این‌ ترتیب‌ وقتی‌ مـی‌پرسیم‌ ملاک‌ دینی‌ شدن‌ علوم و امور مختلف‌ چیست؟ مراد از علوم آن‌ چیزهایی‌ است‌ که‌ صرفاً از جنس‌ دانش‌ و آگاهی‌ به‌ معنای‌ عام‌ آن‌ هستند مثل‌ فلسفه، جامعه‌شناسی، روانشناسی‌ و مراد از امور ، واقعیت‌های‌ خارجی‌ای‌ مثلِ اثر هنری‌ یـا حکومت‌ یـا فرهنگ‌ هستند.
در پاسخ‌ به‌ این‌ پرسش‌ چهار نگرش‌ قابل‌ طرح‌ است‌ و البته‌ این‌ چهار دیدگاه‌ بر اساس‌ حصر عقلی‌ نیست، وای‌ بسا بتوان‌ نگرشـهای‌ دیگری‌ را به‌ آن‌ افزود.
دیدگاه اول . هر دانشی‌ یـا واقعیتی‌ درون مـیان‌ جامعه‌ دینداران‌ متولد شود از آن‌ حیث‌ که‌ توسط‌ متدینین‌ تولید شده‌ است‌ مـی‌تواند متصف‌ به‌ وصف‌ دینی‌ شود بنابراین‌ وقتی‌ مـی‌گوییم، هنر دینی، حکومت‌ دینی‌ یـا جامعه‌شناسی‌ دینی‌ و فلسفه‌ دینی‌ یعنی هنر و فرهنگ‌ و جامعه‌شناسی‌ و فلسفه‌ای‌ که‌ توسط‌ دینداران‌ و مسلمـین‌ بوجود آمده‌ است.
ولی‌ بنظر مـی‌رسد این‌ ملاک‌ برای‌ دینی‌ شدن‌ یـا دینی‌ توصیف‌ ‌ علم‌ یـا اثر خارجی‌ کافی‌ نیست‌ فرض‌ کنید جامعه‌ دینداران، حکومت‌ دیکتاتوری‌ را پذیرفتند آیـا مـی‌توان‌ به‌ صرف‌ اینکه‌ ایشان‌ چنین‌ حکومتی‌ را پسندیده‌اند، این‌ حکومت‌ را مصداقی‌ از حکومت‌ دینی‌ و اسلامـی‌ نامـید؟ خیر زیرا چنین‌ حکومتی‌ منطبق‌ بر ویژگیـها و شاخصه‌های‌ حکومت‌ اسلامـی‌ نیست.
همچنین‌ است‌ درون مورد اثر هنری‌ و موارد دیگر یعنی‌ هر اثری‌ که‌ درون جامعه‌ دینی‌ توسط‌ هنرمندان‌ دینی‌ تولید مـی‌شود لزوماً دینی‌ و اسلامـی‌ نیست.انی‌ تصور کرده‌اند هنر اسلامـی‌ آن‌ است‌ که‌ توسط‌ هنرمند مسلمان‌ تولید مـی‌شود و هر چه‌ که‌ از ذهن‌ و ضمـیر و دست‌ و زبان‌ چنین‌ هنرمندی‌ بتراود دینی‌ و اسلامـی‌ است. اما حقیقت‌ خلاف‌ این‌ است‌ زیرا مسلمـین‌ و دینداران‌ و از جمله‌ هنرمندان‌ مسلمان‌ پیش‌ از هر چیزی‌ آدم‌ هستند و آدمـیان‌ همان‌ موجوداتی‌ هستند که‌ آمـیخته‌ به‌ خطا و آلوده‌ به‌ گناه‌ هستند، درون اینصورت‌ با چه‌ اطمـینانی‌ مـی‌توان‌ گفت‌ هر چه‌ که‌ درون دامن‌ هنرمندان‌ یـا عالمان‌ و اندیشمندان‌ مسلمان‌ پرورش‌ بیـابد، اسلامـی‌ و دینی‌ است. ولو اینکه‌ درمجموع‌ این‌ آدمـیان‌ را آراسته‌ به‌ آداب‌ و رفتار و دینی‌ بدانیم‌ اما لزوماً فرآورده‌های‌ فکری‌ و عملی‌ ایشان‌ سازگار با شاخصه‌های‌ بینش‌ و نگرش‌ اسلامـی‌ و دینی‌ نیست. گرچه‌ امکان‌ سازگاری‌ آن‌ نیز منتفی‌ نیست. بنابراین‌ درون یک‌ نگاه‌ کلی، اگر افکار و آثار تولید شده‌ درون جامعه‌ دینی‌ و اسلامـی‌ مـی‌تواند به‌ پسوند اسلامـی‌ و دینی‌ موصوف‌ شود بدین‌ است‌ معنی‌ که‌ آن‌ آثار و افکار را محصول‌ فعالیت‌ دینداران‌ بدانیم‌ و نـه‌ لزوماً منطبق‌ بر ضوابط‌ بینش‌ دینی.
دیدگاه دوم. ملاک‌ دیگری‌ که‌ برای‌ دینی‌ محسوب‌ ‌ یک‌ دانش‌ یـا واقعیت‌ خارجی‌
- و مثلاً درون اینجا برای‌ اثر هنری‌ - مـی‌توان‌ ذکر کرد این‌ است‌ که‌ اگر اسلام‌ درون مورد آن‌ موضوع، هدایت‌ و سخنی‌ اصالتاً داشته‌ باشد، آن‌ دانش‌ یـا واقعیت‌ خارجی‌ اسلامـی‌ و دینی‌ است.
بر اساس‌ این‌ نگرش، اسلامـی‌ و دینی‌ بودن‌ یک‌ علم‌ یـا واقعیت‌ خارجی‌- و مثلاً درون اینجا یک‌ اثر هنری‌ - بر اساس‌ اینکه‌ از آن‌ موضوع‌ درون متون‌ دینی‌ سخن‌ گفته‌ شده‌ باشد مورد ارزیـابی قرار مـی‌گیرد. اگر مـی‌گوییم‌ علم‌ اخلاق‌ اسلامـی‌ یـا فقه‌ و حقوق‌ اسلامـی‌ یـا جهان‌بینی‌ اسلامـی‌ و دینی‌ همـهِ این‌ تعابیر درست‌ است‌ زیرا که‌ بخش‌ قابل‌ ملاحظه‌ای‌ از دین‌ اسلام‌ به‌ مباحث‌ اخلاقی‌ پرداخته‌ است‌ یـا بخش‌ مـهمـی‌ از معارف‌ دینی‌ پیرامون‌ مسائل‌ فقهی‌ و حقوقی‌ است‌ و اگر مـی‌گوییم‌ هنر اسلامـی، منظور هنرهایی‌ مثل‌ نقاشی‌ و مجسمـه‌سازی‌ و موسیقی‌ است‌ که‌ اسلام درون مورد آنـها بطور مشخص‌ هدایت‌ کرده‌ و سخن‌ گفته‌ است.
یک‌ نکته‌ نیز درون تکمـیل‌ این‌ دیدگاه‌ بیـافزاییم‌ و آن‌ این‌ است‌ که‌ اشاره‌ کردیم‌ اگر اسلام‌ درون موضوعی‌ اصالتاً سخن‌ داشته‌ باشد، مـی‌توان‌ آن‌ موضوع‌ را اسلامـی‌ و دینی‌ نامـید. زیرا مباحث‌ و موضوعات‌ بسیـاری‌ درون منابع‌ و متون‌ دینی‌ مطرح‌ شده‌ است‌ که‌ اصالتاً مورد نظر نبوده‌اند بلکه‌ به‌ تناسب‌ بحث، از یک‌ موضوع فرعی‌ نیز سخن‌ به‌ مـیان‌ آمده‌ است‌ از این‌ رو درون چنین‌ مواردی‌ که‌ اصالتاً از موضوعی‌ سخن‌ گفته‌ نشده‌ است‌ آن‌ موضوع‌ را به‌ صرف‌ اینکه‌ درون متون دینی‌ از آن‌ نامـی‌‌ شده‌ است‌ نمـی‌توان‌ دینی‌ و اسلامـی‌ نامـید. این‌ دیدگاه‌ نیز دارای‌ نقائص‌ و ابهاماتی‌ است‌ که‌ حداقل‌ که تا مادامـی‌ که‌ این‌ نقائص‌ و ابهامات‌ زدوده‌ نشود نمـی‌توان‌ از آن‌ به‌ عنوان‌ دیدگاه‌ مقبول‌ و صحیح‌ یـاد کرد. اولاً بر اساس‌ این‌ دیدگاه‌ چون‌ موضوعات‌ بسیـاری‌ وجود خواهند داشت‌ که‌ اسلام‌ درون مورد آنـها نـه‌ اصالتاً و نـه‌ بطور فرعی‌ سخن‌ گفته‌ است‌ این‌ موضوعات‌ نمـی‌توانند موصوف‌ به‌ وصف‌ دینی‌ و اسلامـی‌ شوند. بنابراین‌ ما با روند رو به‌ رشدی‌ از موضوعات‌ درون برابر خود مواجه‌ خواهیم‌ شد کـه هیچگاه‌ نمـی‌توانیم‌ درون مورد اسلامـی‌ شدن‌ یـا اسلامـی‌ بودن‌ آن‌ها قضاوت‌ و داوری‌ کنیم.
ثانیـاً مفهوم‌ اصالتاً احتیـاج‌ به‌ توضیح‌ و تدقیق‌ بیشتر دارد. گفتیم‌ که‌ اگر راجع‌ به‌ موضوعی، اسلام‌ بطور اصالی‌ سخن‌ گفته‌ باشد آن‌ موضوع‌ یـا علم‌ یـا واقعیت‌ مـی‌تواند اسلامـی‌ محسوب‌ شود اما نکته‌ این‌ است‌ که‌ بطور اصالتاً سخن‌ گفتن‌ یعنی‌ چه؟ مثلاً برای‌ اینکه‌ علم‌ اخلاق‌ اسلامـی‌ داشته‌ باشیم، ملاک‌ اینکه‌ اسلام‌ اصالتاً مباحث‌ اخلاقی‌ را مطرح‌ کرده است‌ چیست؟ آیـا اگر به‌ موضوع ، روش و غایت یک‌ علم‌ درون اسلام‌ اشاره‌ شد آن‌ علم‌ اسلامـی‌ محسوب‌ مـی‌شود ولو اینکه‌ مسائل‌ آن‌ علم‌ مورد توجه‌ قرار نگرفته‌ باشد؟ یـا اینکه‌ اگر به‌ لحاظ‌ کمـیّت‌ ، حجم‌ فراوانی از مسائل‌ علم‌ اخلاق‌ درون تفکر اسلامـی‌ مطرح‌ شد مـی‌توان‌ به‌ علم‌ اخلاق‌ اسلامـی، قایل‌ شد - گذشته‌ از اینکه‌ نمـی‌دانیم‌ مـیزان‌ فراوان بودن‌ چه‌ اندازه‌ است‌ - ولو اینکه‌ ساختار و پیکره‌ اصلی‌ آن‌ علم‌ درون اسلامـی‌ پی‌ریزی‌ نشده‌ باشد؟ یـا اینکه‌ حتما هم‌ به‌ ساختار آن‌ علم‌ و هم‌ به‌ مسائل‌ آن‌ علم‌ اشاره‌ شده‌ باشد؟!
خلاصه‌ اینکه‌ اگر که تا چه‌ مـیزان و به‌ چه‌ صورتی از یک‌ علم‌ یـا واقعیت خارجی‌ درون اسلام‌ سخن‌ گفته‌ شده‌ باشد مجاز هستیم‌ آنرا اسلامـی‌ و دینی‌ محسوب‌ کنیم؟ این‌ پرسشی‌ است‌ که‌ که تا وقتی‌ بطور کامل‌ و دقیق‌ پاسخ‌ آن‌ روشن‌ نشود نمـی‌توان‌ از دیدگاه‌ دوم‌ به‌ عنوان‌ دیدگاهی‌ مطلوب‌ برای‌ دینی‌ و اسلامـی‌ ‌ موضوعات‌ یـاد کرد.
دیدگاه‌ سوم. بر اساس‌ این‌ دیدگاه‌ ملاک‌ دینی‌ و اسلامـی‌ بودن‌ یک‌ هنر یـا هر واقعیت‌ دیگری‌ آن‌ است‌ که‌ آن‌ موضوع با جهان‌بینی‌ و ارزشـهای‌ اسلامـی‌ و دینی‌ تعارض‌ نداشته‌ باشد. همـین‌ که‌ آن‌ موضوع‌ با بینش‌ و ارزش‌ اسلامـی‌ تعارض‌ و ضدیّت‌ نداشت‌ یعنی‌ به‌ نحوی‌ آن‌ موضوع‌ مورد تأیید اسلام‌ است‌ و بنابراین‌ آن‌ موضوع‌ - علم‌ با شد یـا هنر یـا هر چیز دیگر - دینی‌ و اسلامـی‌ محسوب‌ مـی‌شود.
به‌ نظر مـی‌رسد چنین‌ ملاک‌ یـا چنین‌ شرطی، برای‌ دینی‌ انگاشتن‌ یک‌ موضوع‌ لازم‌ است‌ اما کافی‌ نیست. زیرا بین‌ دینی‌ و ضدّ دین‌ دانستن‌ یک‌ موضوع‌ منطقه‌ وسیعی‌ به‌ نام‌ غیر دینی وجود دارد که‌ مانع‌ از درست‌ و کافی‌ دانستن‌ دیدگاه‌ سوم‌ مـی‌شود. یعنی‌ به‌ صرف‌ اینکه‌ موضوعی‌ با دین‌ تعارض‌ نداشت‌ آن‌ موضوع‌ دینی‌ نمـی‌شود حداکثر مـی‌توان‌ گفت، ضدّ دین‌ نیست‌ اما لزوماً دینی‌ هم‌ نیست. ما برای‌ دینی‌ دانستن‌ یک‌ موضوع‌ به‌ چیزی‌ بیش‌ از عدم‌ تعارض‌ آن‌ موضوع‌ - حال چه‌ از مقوله‌ علم باشد یـا از مقوله‌ واقعیـات‌ خارجی‌ مثل‌ فرهنگ‌ و حکومت‌ و هنر و غیره‌ - با دین‌ نیـازمند هستیم‌ و بر همـین‌ اساس‌ است‌ که‌ مـی‌گوییم عدم‌ تعارض‌ یک‌ موضوع‌ با دین‌ شرط‌ لازم‌ دینی‌ شدن‌ آن‌ موضوع‌ است‌ اما کافی‌ نیست.
دیدگاه‌ چهارم. م لاک‌ دینی‌ بودن‌ یک‌ موضوع‌ آن‌ است‌ که‌ نـه تنـها آن‌ موضوع‌ تعارضی‌ با دین‌ نداشته‌ باشد بلکه‌ کاملاً با اه، مبانی، بینش‌ و ارزشـهای‌ دینی - اسلامـی‌ سازگار باشد. این‌ دیدگاه‌ علاوه‌ بر اینکه‌ کاستیـهای‌ سه‌ دیدگاه‌ پیشین‌ را ندارد درون توجیـه‌ دینی‌ بودن‌ یک‌ موضوع‌ نیز نسبت‌ به‌ دیدگاههای‌ قبل، تواناتر به‌ نظر مـی‌رسد.
کاستی‌ دیدگاه‌ اول این‌ بود که‌ هر چه‌ را کـه در سرزمـین‌ دینداران‌ مـی‌رویید دینی‌ مـی‌پنداشت‌ اما این‌ دیدگاه‌ چهارم‌ فقط‌ به‌ شرط‌ آنکه‌ موضوعی‌ متناسب‌ با بینش‌ و ارزشـهای‌ اسلامـی‌ باشد آنرا دینی‌ مـی‌داند.
کاستی‌ دیدگاه‌ دوم‌ این‌ بود که‌ لزوماً حتما از یک‌ موضوع‌ درون دین‌ سخن‌ گفته‌ مـی‌شد که تا بتوانیم‌ آن‌ موضوع‌ را به‌ وصف‌ دینیّت متصّف‌ کنیم. اما این‌ دیدگاه‌ چهارم‌ مـی‌گوید لزوماً دین، نمـی‌باید از یک‌ موضوع‌ بطور سلبی‌ یـا ایجابی‌ سخن‌ گفته‌ باشد که تا بتوانیم‌ آنرا دینی‌ بدانیم‌ همـین‌ مقدار که‌ آن‌ موضوع‌ با بینش‌ و ارزشـهای‌ اسلامـی‌ سازگاری‌ و همسویی‌ و هماهنگی‌ داشته‌ باشد، کافی‌ است‌ که تا آن‌ موضوع‌ را دینی‌ بنامـیم.
کاستی‌ دیدگاه‌ سوم‌ این‌ بود که‌ عدم‌ تعارض‌ یک‌ موضوع‌ با دین‌ را شرط‌ کافی‌ برای‌ دینی‌ بودن‌ آن‌ موضوع‌ مـی‌دانست‌ و حال‌ اینکه‌ این‌ شرط‌ برای‌ دینی‌ ‌ لازم‌ بود اما کافی‌ نبود.
با این‌ توضیحات‌ معلوم‌ شد که‌ دیدگاه‌ چهارم‌ نسبتاً از سه‌ دیدگاه‌ دیگر درون توجیـه‌ و تبیین‌ ملاک‌ دینی‌ بودن‌ یک‌ موضوع‌ تواناتر است. اما درون عین‌ حال‌ به‌ یـاد داشته‌ باشیم که‌ مـی‌گوییم‌ نسبتاً تواناتر است‌ و این‌ بدان‌ معنی‌ است‌ که‌ این‌ دیدگاه‌ به‌ سهم‌ خود نیز دارای‌ کاستی‌ و ابهام‌ است. از جمله‌ ابهامات‌ اساسی‌ دیدگاه‌ چهارم‌ این‌ است‌ که‌ معنی‌ دقیق‌ و مضبوط‌ سازگاری‌ با بینش‌ و ارزشـهای‌ اسلامـی چیست؟ این‌ سازگاری‌ با دین‌ را ملاک‌ دینی‌ شدن‌ یـادینی‌ بودن‌ یک‌ موضوع‌ دانستیم‌ اما درون چه‌ صورتی‌ مـی‌گوییم‌ یک‌ موضوع‌ از مقوله‌ علم‌ باشد یـا هنر و فرهنگ‌ و غیره‌ - با دین‌ سازگار است؟ و به‌ تعبیر دقیقتر ملاک‌ سازگاری‌ چیست؟
آیـا حتما لزوماً از آن‌ موضوع‌ درون دین‌ سخن‌ رفته‌ باشد که تا بتوانیم‌ تشخیص‌ دهیم‌ آن‌ موضوع‌ با دین‌ سازگار است‌ یـا خیر؟ اگر از موضوع‌ درون دین‌ سخن‌ نرفته‌ باشد ولی‌ با روح‌ کلی عقاید و ارزشـهای‌ دینی‌ هماهنگ‌ باشد کافی‌ است‌ که تا آن‌ موضوع‌ را دینی‌ بدانیم؟ درون این‌ حالت‌ واقعاً مراد از هماهنگی‌ با روح‌ کلی‌ دین چیست؟ تعبیر روح‌ کلی‌ تعبیر چندان‌ واضح‌ و روشنی‌ نیست؟ آیـا روح‌ کلی‌ دین‌ عبودیت‌ و بندگی‌ خداوند است؟ آیـا روح‌ کلی‌ دین‌ توجه‌ به‌ جهان‌ غیب‌ و ماوراء طبیعت‌ یـا آخرت‌ است‌ آیـا روح‌ کلی‌ دین‌ تمامـی‌ این‌ موارد مذکور است؟ که‌ با یکدیگر مانعه`الجمع‌ نیستند؟ بالاخره‌ سازگاری‌ یک‌ موضوع‌ دین‌ به‌ چه‌ معناست؟
با توجه‌ به‌ نقد کوتاهی‌ که‌ درون مورد دیدگاه‌ چهارم‌ بیـان‌ شد و از ابهام‌ ملاک‌ سازگاری سخن‌ گفتیم؟ اما درون عین‌ حال‌ شاید همچنان‌ به‌ نظر برسد که‌ این‌ نگرش‌ از سه‌ نگاه‌ پیشین‌ قابل‌ دفاع‌تراست‌ و همچنان‌ مـی‌توان‌ مفهوم‌ سازگاری‌ را به‌ گونـه‌ای‌ توضیح‌ داد که‌ بر اساس‌ آن‌ بتوان‌ درون مورد دینی‌ بودن‌ یک‌ موضوع‌ قضاوت‌ کرد.
بی‌ تناسب‌ نیست‌ که‌ درون اینجا یـادی‌ از مرحوم‌ مطهری‌ شود و دیدگاه‌ ایشان‌ نیز درون باب‌ ملاک‌ علم‌ مفید از دیدگاه‌ اسلام‌ بیـان‌ شود ایشان‌ درون موارد مختلف4 به‌ هنگام‌ بحث‌ از علم‌ واجب‌ یـا علم‌ مفید و نافع‌ از دیدگاه‌ اسلام‌ سخنی‌ را از غزالی‌ نقل‌ کرده‌اند و آن‌ سخن‌ را برای‌ توضیح‌ علم‌ مفید و واجب‌ از دیدگاه‌ اسلام‌ کافی‌ دانسته‌اند. درون پاسخ‌ به‌ این‌ پرسش‌ که‌ علم‌ واجب‌ و نافعی‌ که‌ درون روایـات‌ اسلامـی‌ به‌ فراگیری‌ آن‌ سفارش‌ شده‌ است‌ چیست؟ غزالی‌ سخنی‌ دارد که‌ فیض‌ کاشانی‌ هم‌ آن‌ را تاءیید مـی‌کند. غزالی‌ مـی‌گوید علمـها بر دو قسم‌ هستند. بعضی‌ از علمـها ذاتاً درون اسلام‌ هدف‌ هستند و از این رو واجب‌اند مثل‌ شناخت‌ خداوند اما برخی‌ از علوم، خودشان‌ هدف‌ نیستند بلکه‌ آن‌ علم‌ وسیله‌ است‌ که تا یکی‌ از اه‌ اسلام‌ را تأمـین‌ کند.
مرحوم‌ مطهری‌ مـی‌گوید بنابراین‌ درون اسلام‌ یـا یک‌ علم‌ هدف‌ است‌ یـا مقدمـه‌ است‌ برای‌ رسیدن‌ به‌ یک‌ هدف‌ هر کجا که‌ علمـی‌ خودش‌ هدف‌ است‌ فراگیری‌ آن‌ واجب‌ است‌ مثل‌ اصول‌ عقاید و هر جا که‌ خودش‌ هدف‌ نیست، اگر وصول‌ بـه هدفی‌ از هدفهای‌ اسلامـی‌ متوقف‌ بر آن‌ باشد، آن‌ علم‌ از باب‌ مقدمـه‌ واجب، واجب‌ مـی‌شود.
ایشان‌ مـی‌گویند یـاد گرفتن‌ عقاید اسلامـی‌ واجب‌ عینی‌ است‌ و یـادگیری علم‌ طبابت‌ یـا علم‌ تجارت‌ واجب‌ کفایی‌ است‌ زیرا جامعه‌ اسلامـی‌ نیز به‌ سهم‌ خود به‌ علومـی‌ مانند پزشکی‌ یـا اقتصاد و تجارت‌ و مانند آن‌ نیـاز دارد.
حال‌ ربط‌ سخن‌ مرحوم‌ با بحث‌ حاضر این‌ است‌ که‌ آیـا مـی‌توان‌ گفت‌ از نظر ایشان‌ ملاک‌ دینی‌ بودن‌ یک‌ علم‌ آن‌ است‌ که‌ یـا خود آن‌ علم‌ استقلالاً درون اسلام‌ مطلوب‌ باشد و یـا مقدمـه‌ رسیدن‌ به‌ یکی‌ از اه‌ اسلامـی‌ باشد؟
به‌ نظر مـی‌رسد از اختلاف‌ درون تعابیر که‌ بگذریم‌ تبیین‌ مرحوم‌ مطهری‌ از علم‌ مطلوب‌ اسلام، به‌ نگرش‌ چهارم‌ از نگرشـهایی‌ که‌ بیـان‌ کردیم‌ نزدیک‌تر است‌ - گرچه‌ با آن‌ نگرش‌ تفاوتهایی‌ هم‌ دارد - یعنی‌ ایشان‌ نیز علمـی‌ را اسلامـی‌ و دینی‌ مـی‌دانند که‌ یـا اصل‌ آن علم فی‌ حدّ ذاته‌ درون اسلام‌ مورد توصیـه‌ قرار گرفته‌ باشد یـا آن‌ علم‌ بر اساس‌ سازگاری‌ با بینش‌ و ارزشـهای‌ اسلامـی‌ مورد تأیید دین‌ قرار گرفته‌ باشد. ایشان‌ این‌ نگرش‌ را درون قالب‌ تعبیر واجب‌ نفسی‌ و واجب‌ کفایی‌ بیـان‌ کرده‌اند البته‌ واضح‌ است‌ که‌ ایشان صورت‌ مسئله‌ را به‌ گونـه‌ای‌ متفاوت‌ از آنچه‌ که‌ ما درون اینجا مطرح‌ کرده‌ایم، بیـان‌ نموده‌اند. پرسش‌ اصلی‌ ما این‌ است‌ که‌ ملاک‌ دینی‌ بودن‌ یک‌ علم‌ - و واقعیت‌ خارجی‌ - چیست؟
پرسش‌ ایشان‌ این‌ است‌ که‌ از نظر اسلام‌ فراگیری‌ چه‌ علمـی‌ واجب‌ است‌ یـا چه‌ علمـی‌ نافع‌ و مفید است؟ اما همانطور که‌ گفتیم‌ از اختلاف‌ درون تعابیر که‌ بگذریم‌ پرسش‌ مرحوم‌ مطهری‌ قابل‌ تأویل به‌ پرسش‌ قبلی‌ است‌ علاوه‌ بر اینکه‌ پرسش‌ اول‌ فراگیرتر از پرسش‌ مرحوم مطهری‌ است‌ زیرا فقط‌ شامل‌ علم‌ نمـی‌شود و واقعیتهای‌ خارجی‌ را نیز درون بر مـی‌گیرد.
با این‌ اوصاف‌ درون مجموع‌ مـی‌توان‌ گفت‌ علمـی‌ اسلامـی‌ و دینی‌ است‌ که‌ اسلام‌ و دین‌ درون مورد آن‌ نظر مثبت‌ و مساعد داشته‌ باشد.
اما برخی از این‌ علوم‌ اصالتاً مطلوب‌ هستند و برخی‌ چون‌ وسیله‌ای‌ برای‌ رسیدن‌ به‌ اه‌ و ارزشـهای‌ اسلامـی‌ هستند مطلوب‌ مـی‌شوند. به‌ تعبیر دیگر برخی‌ از این‌ علوم‌ درون متون‌ دینی‌ بطور مشخص‌ و جدّی‌ مورد اعتماد قرار گرفته‌اند مثل‌ جهان‌شناسی‌ و خداشناسی‌ و اخلاق‌ و حقوق‌ و برخی‌ بطور مشخص‌ و مفصّل‌ مورد توجه‌ قرار نگرفته‌اند اما چون‌ وسیله‌ای‌ برای‌ رسیدن‌ به‌ اه‌ اسلامـی‌ هستند واجب‌ و دینی‌ قلمداد مـی‌شوند.
چنانکه‌ ملاحظه‌ مـی‌شود یک‌ علم‌ فی حدّذاته‌ مطلوب‌ است‌ و دین‌ مستقلاً به‌ تبیین‌ آن‌ پرداخته‌ است‌ مانند خداشناسی‌ و یک‌ علم‌ مستقلاً مطلوب‌ نیست‌ اما چون‌ مقدمـه‌ رسیدن‌ به‌ یک‌ امر واجب‌ است، آن‌ علم‌ واجب‌ و لذا دینی‌ و اسلامـی‌ است. مثل‌ یـادگیری‌ علم‌ فیزیک‌ و شیمـی‌ درون جهت‌ رسیدن‌ به‌ خودکفایی‌ اقتصادی‌ جامعه‌ اسلامـی یـا درون جهت‌ مبارزه‌ با دشمنان‌ جامعه‌ اسلامـی‌. اما آنچه‌ که‌ درون نقد نگرش‌ مرحوم‌ مطهری‌ و تفاوت‌ آن‌ با دیدگاه‌ چهارم‌ مـی‌توان‌ گفت‌ این‌ است‌ که‌ اولاً این نگرش‌ بیشتر بر پایـه‌ نگاه‌ فقهی‌ مـی‌کوشد دینی‌ و غیردینی‌ بودن‌ یک‌ علم‌ را توجیـه‌ کند درون حالیکه‌ آن‌ دیدگاه‌ چهارم‌ خود را محصور درون نگرش‌ فقهی‌ نمـی‌کرد و فراتر از زاویـه‌ فقهی‌ به‌ تعیین‌ ملاک‌ دینی‌ بودن‌ مـی‌پرداخت‌ ثانیـاً آیـا دینی‌ بودن‌ یـا دینی‌ شدن‌ علم‌ فیزیک‌ و شیمـی‌ و مانند آن‌ با دینی‌ بودن‌ علم‌ به‌ خدا و پیـامبران‌ و... به‌ یک‌ معنی‌ هستند؟ علم‌ به‌ خداوند و پیـامبران‌ و ملایک‌ و غیره‌ چون‌ درون متون‌ دینی‌ از آن‌ سخن‌ گفته‌ شد و در عین‌ حال‌ مستقلاً مطلوب‌ هستند دینی‌ محسوب‌ مـی‌شدند اما علومـی‌ مثل‌ فیزیک و شیمـی‌ با اینکه‌ درون دین‌ سخنی‌ از آنـها نرفته‌ است‌ اما به‌ صرف‌ اینکه‌ مـی‌توانند درون مسیر اه‌ اسلامـی‌ قابل‌ استفاده‌ شوند علومـی‌ دینی‌ و واجب‌ از نظر دین‌ محسوب‌ مـی‌شوند. چنانکه‌ ملاحظه‌ مـی‌شود مـیان‌ این‌ دو نوع‌ از مطلوبیّت‌ علم‌ تفاوت‌ است‌ یعنی‌مـیان‌ علمـی‌ که‌ مستقلاً مطلوب‌ دین‌ است‌ واز این‌ رو دین‌ درون باب‌ آن‌ بطور مشخص‌ و روشن‌ سخن‌ گفته‌ است‌ و علمـی‌ که‌ از باب‌ مقدمـهِ رسیدن‌ به‌ یک‌ هدف‌ دیگر مطلوب‌ است‌ و لذا درون مورد آن‌ سخن‌ جدّی‌ گفته‌ نشده‌ است.
به‌ تعبیر دیگر هم‌ علم‌ نوع‌ اول، دینی‌ و مطلوب‌ است‌ و هم‌ علم‌ نوع‌ دوم‌ دینی‌ و مطلوب‌ است‌ ولی‌ علم‌ دینی‌ نوع‌ اول‌ بـه دیدگاه‌ دوم‌ از دیدگاههای‌ چهارگانـه‌ پیشین‌ نزدیک‌تر است‌ چون‌ درون این‌ دو نگرش‌ ملاک، توصیـه‌ مشخص‌ و مستقل دین‌ به‌ آن‌ علم‌ است‌ و علم‌ دینی‌ نوع دوم‌ به‌ دیدگاه‌ چهارم، نزدیکتر است‌ چون‌ درون این‌ دو نگرش‌ نیز ملاک، تایید غیر مستقیم‌ و سازگاری‌ آن‌ علم‌ با اه‌ دین‌ است. بنابراین‌ درون اینجا ملاک‌ دینی‌ بودن‌ و معنی‌ دینی‌ بودن‌ یک‌ علم‌ گرچه‌ نزد مرحوم‌ مطهری‌ به‌ عنوان‌ یک‌ مبنا بیـان‌ شده‌ است‌ اما واقعاً به‌ دو مبنای‌ متفاوت‌ تعلق‌ دارند.
در اینصورت‌ آیـا مـی‌توان‌ گفت‌ مبنای‌ اول‌ و دوم‌ یـا به‌ تعبیر دیگر بنابر تقسیم‌ بندی‌ ما دیدگاه‌ دوم‌ و چهارم‌ با یکدیگر تفاوتی‌ ندارند. گویی‌ دینی‌ شدن‌ و یـا دینی‌ انگاشتن‌ یک‌ علم‌ با یک‌ مبنا راست‌ نمـی‌آید و در هر زمـینـه‌ و بستری‌ حتما از مبنای‌ خاص‌ آن‌ بستر کمک‌ گرفت‌ درون چنین‌ وضعیتی‌ چگونـه‌ مـی‌توان‌ اصول‌ عقاید را به‌ همان‌ مـیزان‌ و معنا دینی‌ و واجب‌ دانست که‌ فیزیک‌ و شیمـی‌ را درون برهه‌ای‌ از زمان‌ دینی‌ و اسلامـی‌ مـی‌دانیم؟ گویی‌ دینی‌ شدن‌ درون اینجا تبدیل‌ به‌ یک‌ لفظ‌ مشترک‌ و مشترک‌ لفظی‌ شده‌ است‌ که‌ دارای‌ معانی‌ متفاوت‌ است؟ و حداقل‌ بطور یکسان‌ و به‌ یک‌ مـیزان‌ علم‌ شناخت‌ خدا با علم‌ تجارت‌ به‌ عنوان‌ مقدمـه‌ رسیدن‌ به‌ یکی‌ از مقاصد اسلامـی، دینی‌ و اسلامـی‌ نیستند.
آنچه‌ که‌ بطور اجمال‌ مـی‌توان‌ از مطالب‌ مطروحه‌ درون باب‌ ملاکهای‌ دینی‌ شدن‌ یک‌ علم‌ یـا واقعیت‌ خارجی‌ نتیجه‌ گرفت‌ این‌ است‌ که‌ به‌ سختی‌ بتوان‌ به‌ یک‌ ملاک‌ واحدی‌ دسترسی‌ پیدا کرد که‌ درون همـهِ موضوعات‌ بتوان‌ بر اساس‌ آن، علم‌ یـا واقعیت‌ دینی‌ را از غیر دینی‌ متمایز و ارزیـابی‌ کرد. حداقل‌ این‌ است‌ که‌ هیچ‌ یک‌ از نگرشـهای‌ چهارگانـه‌ پیشین‌ و نیز نگرش‌ مرحوم‌ مطهری‌ درون همـه‌ جا به‌ تنـهایی‌ نمـی‌تواند ملاک‌ کافی‌ و کاملی‌ برای‌ تشخیص‌ علم‌ یـا واقعیت‌ دینی‌ از غیر آن‌ باشد گرچه‌ که‌ برخی‌ از آن‌ نگرشـها مثل‌ نگرش‌ دوم‌ و چهارم‌ از قوّت‌ و توانایی‌ بیشتری‌ برای‌ ارزیـابی‌ دینیّت‌ علوم‌ و پدیده‌های‌ خارجی‌ برخوردار هستند ولی‌ درون مجموع‌ هر یک‌ از آن‌ نظریـه‌ها درون جایی‌ - و نـه‌ درون همـه‌ جا -مـی‌توانند گره‌گشا باشند حال‌ با درون نظر گرفتن‌ آنچه‌ تاکنون‌ بیـان‌ شد به‌ سراغ‌ توجیـه‌ و تبیین هنر دینی‌ و اسلامـی‌ برویم.
همانطور که‌ قبلاً گفتیم‌ به‌ زعم‌ ما هنر صورت‌ و سیرتی‌ دارد و اسلام‌ به‌ عنوان‌ یک‌ دین‌ هم‌ درون شکل‌ بخشیدن‌ به‌ صورت هنر و هم‌ معنی‌ بخشیدن‌ به‌ سیرت‌ هنر، توانمند است. اثر هنری‌ از هر مقوله‌ای‌ که‌ باشد؛ سینما، تئاتر، مجسمـه‌سازی، نقاشی، موسیقی، شعر و... - از صورت‌ و سیرتی‌ برخوردار است‌و صورت‌ آن‌ محصول‌ نوعی‌ مـهارت‌ و تکنیک‌ است‌ و سیرت‌ آن‌ مبتنی‌ بر نوعی‌ معرفت‌ و آگاهی، دین‌ درون این‌ مـیان‌ هم‌ بر مـهارت‌ و تکنیک‌ اثر هنری‌ تأثیرگذار است‌ و هم‌ بر معرفت‌ و مضمون‌ بکار گرفته‌ شده درون آن، گو اینکه‌ شاید نتوان‌ مـیزان‌ دخالت‌ دین‌ درون تمامـی‌ عرصه‌ها و شاخه‌های‌ هنری‌ را یکسان‌ و یک‌ اندازه‌ دانست‌ فی‌المثل‌ دخالت‌ دین‌ درون شکل‌ بخشیدن‌ به‌ صورت‌ یک‌ نقاشی‌ بیش‌ از دخالت‌ دین‌ درون شکل‌ بخشیدن‌ به‌ صورت‌ یک‌ شعر است.
با این‌ اوصاف‌ فی‌المثل‌ سینمای‌ دینی، سینمایی‌ نیست‌ که‌ فقط‌ از مضمون‌ دینی‌ و اسلامـی‌ برخوردار باشد بلکه‌ صورت‌ و اشکالی‌ که‌ آن‌ محتوی‌ را به‌ نمایش‌ مـی‌گذارند نیز حتما مطابق‌ ضوابط‌ و جهان‌بینی‌ و ارزشـها دینی‌ و اسلامـی‌ باشد و یـا بالعکس‌ اگر اشکال‌ و صورت‌ یک‌ فیلم‌ هماهنگ‌ با ضوابط‌ دینی‌ باشد اما پیـام‌ و محتوای‌ آن‌ فیلم‌ هماهنگ‌ با ارزشـها و اه دینی‌ نباشد آن‌ فیلم‌ یـا سینما هنوز کاملاً دینی‌ نیست. سینمای‌ دینی‌ یـا فیلم‌ دینی‌ هنگامـی‌ تحقق‌ مـی‌یـابد که‌ صورت‌ و سیرت‌ آن‌ مبتنی‌ بر ارزشـها و اه‌ و موازین‌ دینی‌ باشد. البته‌ دینی‌ با تمامـی‌ گستردگی‌ و وسعتش‌ که‌ شامل‌ تمامـی‌ ارزشـهای‌ والای‌ انسانی‌ و بشری‌ است.
دینی‌ بودن‌ یـا دینی‌ شدن‌ یک‌ امر ذو مراتب‌ است‌ یعنی‌ ما مـی‌توانیم‌ از دینی و دینی‌تر شدن‌ سخن‌ بگوییم. از این‌ رو ای‌ بسا یک‌ اثر هنری‌ از حیث‌ صورت‌ دینی‌ باشد اما از حیث‌ محتوی‌ غیر دینی‌ یـا بالعکس‌ از جهت‌ مضمون‌ و پیـام‌ دینی‌ باشد اما از جهت‌ صورت‌ غیردینی‌ - و نـه‌ لزوماً ضد دینی‌ - و ای‌ بسا یک‌ اثر هنری‌ از نظر صورت‌ و سیرت‌ تواماً دینی‌ باشد اما بتوان‌ پرداختی‌ نسبت‌ به‌ آن‌ اثر هنری‌ داشت‌ که‌ آن‌ را دینی‌تر کند. یک‌ اثر هنری‌ تمام‌ عیـار آن‌ است‌ که‌ دین‌ درون صورت‌ و سیرت‌ آن‌ تواماً حضور جدی‌ و شفاف‌ داشته‌ باشد.
گو اینکه‌ نمـی‌توان‌ انکار کرد که‌ صورت‌ و سیرت‌ یک‌ اثر هنری‌ درون خارج‌ چنان‌ درون هم‌ تنیده‌ و با یکدیگر درون آمـیخته‌اند که‌ به‌ دشواری‌ بتوان‌ یکی‌ را از آن‌ دیگری‌ جدا کرد و مستقلاً مورد ارزیـابی‌ و داوری‌ قرار داد.
با توجه‌ به‌ کارکرد و جایگاه‌ هنر دینی‌ درون حیـات‌ بشری‌ شاید درون نـهایت‌ بتوان‌ گفت‌ هنر دینی‌ - اسلامـی‌ درون مقام‌ کارکرد هم‌ دارای‌ کارکردهای‌ منفی‌ بوده‌ است‌ و از آن‌ درون مسیر باطل‌ بهره‌برداری‌ شده‌ است‌ و هم‌ دارای‌ کارکردهای‌ مثبت‌ بوده‌ است. از این‌رو اگر بخواهیم‌ هنر دینی‌ - اسلامـی‌ را براساس‌ کارکردهای‌ مثبتش معرفی‌ نماییم‌ مـی‌توان گفت هنر دینی، هنری‌ است‌ که‌ آدمـی‌ را از اسارت‌ وسوسه‌ها و هوسها مـی‌رهاند و خدا را با شکوه‌ و عظمت‌ و زیبایی‌ درون چشم‌ آدمـی‌ مـی‌نماید. هنر دینی، حق‌بین‌ و حق‌جو است‌ و با هر صورتی‌ از ظلم‌ و باطل‌ و زشتی‌ سرستیز دارد.
به‌ آدمـی‌ غمـهای‌ متعالی‌ مـی‌دهد و غمـهای‌ حقیرش‌ را مـی‌ستاند. انبساطها و شگفتی‌های عمـیق‌ روحی‌ به‌ او مـی‌بخشد و او را از دام‌ شادیـهای‌ کودکانـه‌ مـی‌رهاند.
هنر دینی‌ بال‌ و پری‌ است‌ برای‌ برون‌ پ‌ از قفس‌ تنگ‌ زمان‌ و مکان‌ و فرصتی‌ است‌ برای‌ تنفس‌ ‌ درون سرسرای‌ فراخ‌ لازمان‌ و لامکان.
هنر دینی‌ واقعیتی‌ است‌ که‌ بیشتر از جنس‌ راه‌ است‌ که تا از جنس‌ مقصد و از همـین‌ رو، دعوتی‌ است‌ برای‌ عبور ‌ و نـه‌ تأکیدی‌ برای‌ ماندن.
هنر دینی‌ تمثّل‌ عطش‌ و التهاب‌ یک‌ روح‌ بی‌قرار و معطوف‌ به‌ سوی‌ ابدیت‌ است. و جان‌ کلام‌ اینکه‌ هنر دینی‌ چیزی جز هنر عاشقی‌ و هنر عاشقان‌ نیست.
عاشق‌ و رند و نظر بازم‌ و مـی‌گویم‌ فاش
تا بدانی‌ که‌ به‌ چندین‌ هنر آراسته‌ام‌
عشق‌ مـی‌ورزم‌ و امـید که‌ این‌ فنّ شریف‌
چون‌ هنرهای‌ دگر موجب‌ حرمان‌ نشود

1- تبیین‌ دیدگاه‌ مارتین‌ هیدگر درون باب‌ هنر با استفاده از دو رسالهِ او که‌ به‌ فارسی‌ ترجمـه‌ شده‌ است‌ صورت‌ پذیرفت. اول‌ رسالهِ سرچشمـه‌ اثر هنری‌ درون مجموعه‌ای‌ به‌ نام‌ راههای‌ جنگلی‌ ترجمـه‌ منوچهر اسدی‌ و دوم، پرسشی‌ درون باب‌ تکنولوژی‌ ترجمـه‌ محمدرضا اسدی‌
2- تقریری‌ که‌ ما قبلاً از تعریف‌ ابزاری‌ هنر کردیم‌ با تقریر هیدگر از تعریف‌ ابزاری‌ هنر درون اینجا تفاوت‌ دارد گرچه‌ دارای‌ شباهتهایی‌ نیز هستند.
3- قابل ذکراست کـه مقایسه مـیان مرحوم فردید و مرحوم آوینی درون این مکتوب ، قیـاس مع‌الفارق هست . چرا کـه مرحوم فردید کاملاً مسلط بر عرفان نظری اسلامـی و فسلفه غرب و خصوصاً فلسفه هایدگر بود ولی مرحوم آوینی نـه متبحّردر فلسفه اسلامـی و فلسفه غرب و نـه متخصص درون عرفان نظری اسلامـی بود اطلاعات او درباره فلسفه هایدگر نیز بسیـار محدود ومجمل بود. اما علی‌رغم این تفاوت و فاصله چشم‌گیری کـه مـیان این دو هست آنچه کـه باعث شد که تا در این مکتوب ازفردید و آوینی درون کنار یکدیگر نام ببریم وجه اشتراک ایشان درون این هست که هریک متناسب با امکانات علمـی و فکری‌خود بین مفاهیم دینی و عرفانی با فلسفه هایدگر پیوند زدند.
4- مرحوم‌ مطهری‌ درون آثار متعددی‌ به‌ مناسبتهای‌ مختلف‌ از علم‌ مفید یـا علم‌ واجب‌ درون بینش‌ اسلامـی‌ سخن‌ به‌ مـیان‌ آورده‌اند از باب‌ نمونـه‌ مـی‌توان‌ به‌ مقاله‌ ایشان‌ درون کتاب‌ ده‌ گفتار و همچنین‌ به‌ دو اثر دیگر که‌ درون واقع‌ متن‌ مکتوب‌ سخنرانی‌های‌ ایشان‌ است، اشاره‌ نمود یعنی‌ کتاب‌ تعلیم‌ و تربیت‌ درون اسلام‌ و خاتمـیّت .

نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Mon, 16 Jul 2018 14:12:00 +0000

در ویدئو قبل با سیستم معاملاتی ایچیموکو کـه یکی از سیستم های معاملاتی پیچیده و پرکاربرد درون بازارهای مالی بشمار مـی آید آشنا شدیم.
پس از آشنایی با دو نوع سیگنال گیری از این سیستم معاملاتی درون این قسمت هم سعی داریم با آموزش ۲ نوع سیگنال گیری دیگر از این سیستم مباحث مربوط بـه ایچیموکو را بـه اتمام برسانیم.

دانلود ویدیو – کیفیت ۷۲۰p

 مشاهده همـه ویدئوها

نویسنده و منبع: Agah | تاریخ انتشار: Mon, 23 Jul 2018 23:36:00 +0000

در مطالب قبلی از سلسله مطالب حوزه تکنیکال، تحلیل تکنیکال پیشرفته سیگنال گیری ایچیموکو 2 درون خصوص واگرایی ها صحبت کردیم. تحلیل تکنیکال پیشرفته سیگنال گیری ایچیموکو 2 همانطور کـه گفته شد واگرایی‌ها بـه شرایطی از بازار گفته مـی‌شود کـه تضادی آشکار بین قیمت و ابزارهای دیگر ایجاد شده و نشان‌دهنده چرخش‌های کوچک و بزرگ بازار، درون آن مقطع زمانی است. تحلیل تکنیکال پیشرفته سیگنال گیری ایچیموکو 2 این وضعیت بیـانگر ضعف معامله‌گران درون گام آخر بوده و در این شرایط بازار آماده چرخش است.

در مطلب واگرایی و کاربرد آن درون تحلیل تکنیکال (۱) درون مورد واگرایی معمولی و انواع آن صحبت شد. درون این مطلب قصد داریم درون مورد انواع دیگر واگرایی صحبت کنیم و به بررسی آن‌ها بپردازیم.

نویسنده و منبع: Agah | تاریخ انتشار: Sat, 23 Jun 2018 17:38:00 +0000

نظام مردم سالاری دینی بر سه رکن استوار است: ایران دارای ساختار مردم سالاری دینی است رکن اول آموزه‌های دین اسلام؛ رکن دوم اراده عمومـی مردم مسلمان و متدین؛ و رکن سوم رهبری دینی است. ایران دارای ساختار مردم سالاری دینی است با توجه بـه التزام طبیعی نظام مردم سالاری دینی بـه موازین و آموزه‏های اجتماعی اسلام، ایران دارای ساختار مردم سالاری دینی است مشروعیت این حاکمـیت بـه لحاظ «معیـارها» و «موازین» اجتماعی و سیـاسی، مشروعیتی صددرصد دینی است.

مفهوم مردم سالاری دینی
امروزه پرسش درباره نظام حاکمـیت مبتنی بر مردم سالاری دینی، بحثی بسیـار جذّاب و زیبا است. ایران دارای ساختار مردم سالاری دینی است بـه عنوان مقدمـه، ابتدا مناسب هست تقسیم کلی‏ای درباره انواع حکومت‏ها مطرح شود.

به طور کلی مـی‏توان نظام‏های حکومتی را درون سه نوع حاکمـیت معرفی کرد:

دسته اول نظام‏هایی کـه به حکومت‌های قدیمـی(سنتی) معروف‏اند و معمولاً حکومت‏های خودکامـه و استبدادی‏اند و به روش پادشاهی و حکمرانی قدیم اداره مـی شدند و مـی‏شوند. امروزه درون دنیـا، از این نوع حکومت‏ها چندان کم نیستند بلکه بـه وفور یـافت مـی‏شوند و قابل معرفی‏اند.

دسته دوم نظام‏های غیردینی جدید هستند کـه در کشورهای پیشرفته صنعتی غرب، بـه ویژه درون قرن بیستم مـیلادی، شکل یـافته و رشد کرده‏اند و در عرصه اجتماعی و نظام بین المللی مطرح و فراگیر شده‏اند. این نظام‏ها معمولاً با عناوینی نظیر نظام‏های دموکراسی، مردم سالار، لاییک، سکولار و غیردینی معروف‏اند.

دسته سوم کـه تنـها مصداق و نمونـه آن نظام جمـهوری اسلامـی ایران است، نظام حاکمـیت مردم سالاری دینی است. درون دنیـای امروز، هیچ نظام حاکمـیتی کـه به نام دین و خصوصاً دین اسلام، برپایـه آراء عمومـی نظام سیـاسی خود را سازماندهی کرده باشد، غیر از نظام جمـهوری اسلامـی ایران وجود ندارد. اگر چه کشورهایی مثل پاکستان و جمـهوری سودان هم بـه نام جمـهوری اسلامـی معروفند، ولی از قانون اساسی و نظام سیـاسی آنـها بـه خوبی این مسأله قابل فهم هست که این کشورها، الزاماً براساس موازین دینی اداره نمـی‏شوند؛ البته بسیـاری از اوقات موازین دینی درون این‏حکومت‏ها نقش دارد و به نوعی تأثیر مـی‏گذارد.
این سه دسته از نظام‏های حکومتی، تمایزهایی مـهم و بنیـادین با یکدیگر دارند. حکومت‏های خودکامـه و استبدادی، تنـها روشی کـه برای نظام سیـاسی‏شان دارند، حکمرانی بدون چون و چرا است؛ حاکمان فرمانروایی کرده و مردم اطاعت مـی‏کنند. نظام‏های غیردینی مردم سالار، مبتنی بر خواست و اراده اکثریت غالب مردم‏اند. این حکومت‏ها برنامـه‌ها، خواسته‌ها و تمایلات خود را بـه مردم عرضه مـی کنند و مسیر حرکت جامعه خود را برپایـه تمایلات اکثریت شکل مـی دهند. اما نظام حاکمـیت دینی، نظامـی دو بُعدی است. یک بُعد، بُعد «هدایت اجتماعی» هست که جامعه بـه سوی اه و آرمان‌های دینی هدایت شود. بُعد دوم، تدبیر نظام اجتماعی درون زمـینـه‏ها و موضوعات مختلف و به اصطلاح «مدیریت کلان» اجتماعی است. حاکمـیت‏های غیر دینی، تنـها مدیریت کلان را انجام مـی‏دهند، اما حاکمـیت‏های دینی هم جامعه را «هدایت» مـی‏کنند و هم «مدیریت کلان» جامعه را بر عهده دارند.

این تمایز بنیـادین موجب مـی‏شود کـه مـیان حاکمـیت دینی و حاکمـیت‏های غیر دینی، درون سه جنبه تفاوت‏های اساسی بوجود آید:

اول، درون بخش معرفت بنیـادی، شناخت، منابع ادراک، منابع فهم و آن منابعی کـه اصول و زیربنای برنامـه‏سازی اجتماعی را شکل مـی‏دهند کـه اصطلاحاً بـه منابع معرفتی و منابع شناخت معروف‏اند.

دوم، درون بخش جهان بینی و ایدئولوژی کـه زیر بنای شکل‏گیری و رشد حرکت اجتماعی این حکومت‏ها را مـی‏سازد.

سوم، درون بخش انسان شناسی و نوع نگرش بـه انسان کـه هسته بنیـادین حقوق، تعهدات و تکالیف اجتماعی انسان‌ها مبتنی بر آن است.

اولین تفاوت مـیان حاکمـیت مبتنی بر مردم سالاری دینی با دیگر نظام‌های حکومتی این هست که درون نظام مردم سالاری دینی، منابع شناخت یعنی آن منابعی کـه اصول و مبانی و برنامـه‏ها و موازین اجتماعی از آن منابع استخراج مـی‏شوند، شامل سه بخش است: بخش اول آن اموری هست که عقل و خرد انسان بـه آنـها حکم مـی‏کند. عقل و خرد، هم از جهت منطقی، هم از جهت فلسفی و هم از جهت کاربردی و مواردی کـه در برنامـه‏ریزی کاربردی لازم هست مورد توجه قرار مـی‌گیرد. اصولاً، عقلانیت درون نگرش اسلامـی عقلانیتی جامع هست و هر سه مرحله عقلانیت درون روش اندیشـه، عقلانیت درون شکل‏گیری نظریـه‏ها و عقلانیت درون عمل ـ تنظیم و سازماندهی ابزارها به منظور رسیدن بـه اه ـ و به تعبیر دیگر، عقلانیت کاربردی و ابزاری را شامل مـی‏شود. بخش دوم وحی است؛ منابع و متون دینی وحیـانی بـه عنوان منابعی کـه مبانی و اصول نظام اجتماعی و همچنین نظام سیـاسی جامعه را بیـان مـی‏کنند. بخش سوم تجربه است؛ یعنی آنچه کـه از تجربه مدون و غیر مدون انسانـها درون جامعه، بدست مـی‏آید. نکته مـهم و جالب توجه این هست که دین شناسان حتما این سه منبع را با هم سازگار و موافق نموده و تعارضات ابتدایی مـیان این منابع را بر طرف کنند.

در حاکمـیت‏های غیردینی، منبع وحیـانی حذف شده است؛ یعنی منبع وحیـانی از منابع شناخت و ادراک بیرون رانده شده و رجوع بـه منابع وحیـانی درون برنامـه‏ریزی اجتماعی، درون این نظام‏ها نفی شده است. درون نظام‏های غیردینی کـه نمونـه آن حکومت‏هایی‏اند کـه در کشورهایی صنعتی غرب حاکم هستند، هیچ قانون و هیچ اصلی از اصول رفتار اجتماعی مبتنی بر موازین و اصول دینی شکل نمـی‏گیرد؛ اگرچه فرهنگ عمومـی درون یک گستره باز و آزاد، مـی‏تواند تحت تأثیر آموزه‏های دینی قرار گیرد، همچنان کـه مـی‏تواند تحت تأثیر آموزه‏های ضددینی نیز قرار گیرد.
این تفاوت‌ها موجب مـی‏شود کـه حاکمـیت دینی از حاکمـیت‏های غیردینی درون بُعد معرفت شناسی کاملاً از هم جدا شوند و منابع فهم و معرفت شان از یکدیگر تمایز پیدا کند. دقیقاً بـه همـین دلیل هست که درون بسیـاری از اوقات، هنگام پرس و جو درباره این کـه چرا فلان برنامـه درون نظام اسلامـی درون پیش گرفته مـی‏شود و یـا این کـه چرا فلان قانون تصویب مـی‏شود و یـا بـه عنوان مثال، چرا عدالت اجتماعی بر توسعه مقدم تلقی مـی‏شود، اگر مسأله بـه دقت دنبال شود، بـه این نقطه مـی‏رسد کـه منابع معرفتی و ادراک حاکمـیت‏دینی از حاکمـیت‏های غیردینی جدید جداست. ما همواره درون منابع معرفتی، بـه اصول و موازین وحیـانی ملتزم هستیم.
دومـین تفاوت بنیـادین و مـهم نظام مردم سالاری دینی با نظام‏های غیردینی، تفاوت درون جهان بینی و ایدئولوژی این نظام‏هاست. نظام مردم سالاری دینی، مبتنی بر جهان بینی دینی و ایدئولوژی اسلامـی است. این جهان بینی، بر سه اصل مـهم و اساسی استوار است: اصل اول، اعتقاد بـه عبودیت و بندگی انسانـها درون مقابل خداوند است. درون این دنیـا، اگرچه انسان‌ها برترین موجودات هستی مادی‏اند اما حتما حق بندگی درون مقابل پروردگار را ادا کنند. اصل دوم، اعتقاد بـه نبوت و طریق و روش وحی الهی به منظور هدایت فردی و اجتماعی انسان هاست؛ نـه تنـها هدایت فردی بلکه هدایت اجتماعی هم مورد نظر است. اصل سوم، اعتقاد بـه دنیـای واپسین یعنی معاد است؛ باز گشت بـه دنیـای دیگر و پاسخگو بودن نسبت بـه آنچه کـه انسان‌ها درون روی کره زمـین انجام مـی‏دهند. این سه اصل، نـه تنـها درون زندگی شخصی و نـه تنـها درون انتخاب‏ها و رفتارهای اجتماعی، بلکه درون کلیت و کلان نظام اجتماعی و سیـاسی حاکمـیت اسلامـی، مورد توجه جدی قرار مـی‏گیرند و به عنوان زیر بنای جهان بینی نظام مردم سالاری دینی، شکل و جایگاه خود را درون مرکز اندیشـه و رفتار اجتماعی مسلمانان، پیدا مـی‏کنند.
در نظام‏های غیردینی جدید، بـه طور کلی منابع و اصولی کـه بینش عمومـی و اجتماعی را بـه صورت جهان بینی دینی و فوق مادی درون جامعه درآورند و به دنبال آن، جهان بینی دینی را درون جامعه حاکم کنند، کنار گذاشته شده است. این نظام ها، تماماً بر مبنای اصل «حاکمـیت مطلق قرارداد اجتماعی و توافق عمومـی»، شکل و استقرار پیدا کرده‏اند.

فرق سوم مـیان مردم سالاری دینی با حاکمـیت‏های غیردینی جدید، تفاوت درون مبنای انسان شناسی مردم سالاری دینی با سایر نظام‌های حکومتی است. درون نظام‏های غیردینی جدید، انسان بـه معنای هویت و ماهیت فردی و جمعی حیـات مادی بشری، «اصل و محور» قرار گرفته است. درون نتیجه، خواست انسان، ذوق انسان، غرایز انسان، امـیال انسان، چه بـه لحاظ فردی و چه بـه لحاظ جمعی، بر هر چیز دیگری تقدم پیدا مـی‏کند. شاید به منظور برخی تعجب آور باشد هنگامـی کـه مشاهده مـی‏کنند درون کشورهای پیشرفته صنعتی جهان، جدال و کشاکش اجتماعی سنگینی درون مورد حضور و محدوده حقوق اجتماعی خرده کیشان جدید وجود دارد. درون دو دهه اخیر، جمعیت‏های دفاع از آزادی سقط جنین و گروه‏ها و جمعیت‏هایی کـه اصول اولیـه حیـات انسان‏ها را زیر پا گذاشته‏اند، درون این کشورها مطرح شده و رشد کرده‏اند. چرا چنین شده است؟ آیـا پیدایش این گروه‏های اجتماعی، هیچ اصل و مبنایی نداشته هست و هیچ اصل و مبنای فکری‏ای درون جهت قرار گرفتن جوامع مزبور درون مسیر کنونی‏شان، بـه خرده کیشان پیش گفته یـاری نرسانده است؟ بدون تردید، انسان شناسی مبتنی بر اصالت خواست‏ها و تمایلات انسانی؛ یعنی این اصل کـه انسان را بـه عنوان خواست‏ها، ذائقه‏ها و امـیالش بر هر چیز دیگری برتری داده‏اند؛ بر اصول دینی مقدم داشته‏اند؛ بر حقوقی کـه انسان‌ها بایستی نسبت بـه خداوند رعایت کنند مقدم دانسته‏اند، نقش محوری و اساسی درون سمت‏یـابی جوامع غربی داشته است. درون نظام‏های غیر دینی جدید، اراده انسان بـه طور مطلق بر هر چیز دیگری برتر تلقی شده و این نگرش، اصل و پایـه انسان شناسی این حکومت‏ها را تشکیل داده است.
انسان‏شناسی درون حاکمـیت مبتنی بر مردم سالاری دینی، مبنایی بسیـار زیبا و ظریف دارد و آن این کـه اراده انسان، خواست انسان، تمایلات انسان، مقبول، مشروع و از همـه جهت محترم است، که تا زمانی کـه در راستای اراده و خواست الهی باشد. درون نتیجه، رابطه‏ای طولی درون تطبیق اراده انسان با اراده الهی شکل مـی‏گیرد؛ بدین صورت کـه انسان ها، ذائقه‏ها و امـیال و خواسته‏های خود را دنبال مـی‏کنند، اما خواسته‏های آنان چارچوبی دارد کـه به مصلحت و نفع خود انسان هم هست و آن، همان حد و حدود و موازینی هست که خداوند به منظور رفتار و حیـات فردی و اجتماعی انسان‏ها درون قالب متون وحیـانی بیـان کرده است. بنابراین، مبنای انسان شناسی درون نظام مردم سالاری دینی، مبتنی بر این اصل هست که انسان بر سرنوشت خود و جامعه خود حاکم است، مشروط بـه این کـه در راستای اراده و خواست تشریعی الهی قدم بر دارد.
نظام‏های غیردینی، بـه تعبیر ساده‏تر، با اراده الهی و تشریع خدا قهرند؛ و تنـها بـه استیفا و گسترش حقوق فردی و اجتماعی، منافع فردی و اجتماعی مـی‏اندیشند و بدون بـه رسمـیت شناختن تعهدات و تکالیف خود درون مقابل پروردگار، فقط حقوق وسیع و فراوان مورد ادعای خود را منطقی و موجه مـی‏دانند و برای خود تعهد و تکلیفی درون مقابل خداوند قائل نیستند. حکومت‏های خودکامـه نیز همـین گونـه‏اند؛ حاکم به منظور خود همـه حق‌ها را جمع کرده و در مقابل هیچ سر تسلیم فرود نمـی‏آورد. اما نظام مردم سالاری دینی، هم حقوق ذاتی و عرضی انسان‌ها را قبول دارد و هم بـه تکالیف انسان‌ها درون مقابل پروردگار معتقد است؛ با این نگرش کـه انسان‌ها درون مـیان خود و نسبت بـه پروردگار متعال حقوق فراوانی دارند و باید بـه حقوق خود برسند، اما درون برابر خداوند، تکالیف و تعهدات بسیـاری نیز دارند کـه باید بـه آنـها عمل کنند. حاکمـیت و نظام سیـاسی اسلامـی بر این مبنا شکل مـی‏گیرد کـه دین اسلام، اصول و مبانی آموزه‏های مورد نیـاز درون جهت تنظیم حقوق وتکالیف انسان‌ها را بیـان کرده هست و درون چنین حاکمـیتی، فرد و جمع انسان‌ها درون عین برخورداری از حقوق فراوان، بـه تکالیف انسانی و الهی بسیـاری نیز ملتزم و متعهدند.(1) بدین ترتیب، سنگ‏بنای حاکمـیت اسلامـی با حاکمـیت‏های غیردینی جدید و استبدادی از اولین لایـه‏های بنیـادین آن، جدا مـی‏شود و مردم سالاری دینی، بـه مفهوم و ماهیتی دست پیدا مـی‏کند کـه مغایر با مفهوم و ماهیت نظام‌های حکومتی دیگر مـی‏گردد.
نظام مردم سالاری دینی، حاکمـیتی مبتنی بر قوانین و موازین است، اما قوانین و موازینی کـه وانـه منبع وحیـانی اسلام برخوردارند و صرفاً بـه تکیـه بر استحسانات عقلانی و یـا تجربه مدون و غیر مدون بشری اکتفا نمـی‏کنند، همچنان کـه این موازین و قوانین اصولاً مقهور اراده حاکمان و زمامداران قرار نمـی‏گیرند بلکه بـه عکس، سمت و سو و جهت‏گیری اراده حاکمان و زمامداران را تعیین مـی‏نمایند و در حقیقت، براراده آنان سیطره و تسلط دارند. این نظام حاکمـیت، تأمـین سعادت دنیوی و اخروی مردم را همزمان باهم، درون نظر دارد و در تنظیم جهت‏گیری خود، توجه روزافزون بـه سود و لذت دنیوی و غفلت از حیـات اخروی را بر نمـی‏تابد. جهان‏بینی مردم سالاری دینی، هدایت اجتماعی بـه سوی منافع مادی و معنوی، دنیوی و اخروی همگام با یکدیگر هست و قربانی حیـات اخروی بـه پای لذت‏های دنیوی را نمـی‏پذیرد و اراده انسان‌ها مبتنی بر توافق عمومـی و قرارداد اجتماعی را اصل و مبنای حرکت اجتماعی قرار نمـی‏دهد و با محور قرار اراده تشریعی الهی درون قالب آموزه‏های وحیـانی، اراده انسان‌ها را درون طول و تابع اراده الهی قرار مـی‏دهد. این حاکمـیت، حاکمـیتی مبتنی بر دین اسلام است، دینی کـه مدعی پاسخگویی بـه نیـازهای فردی و اجتماعی انسان‌ها درون تمامـی زمان هاست و جامعیت آموزه‏های آن، درون کلام الهی تصریح شده است.(2)

ارکان مردم سالاری دینی
هنگامـی کـه درباره «ارکان» نظام مردم سالاری دینی سخن گفته مـی‏شود، اجزاء بنیـادین نظام حاکمـیت مورد نظر است؛ آن اجزایی کـه عدم وجود آنـها، موجب درهم ریختن و زوال یک نظام حاکمـیت مـی‏شود و یـا بـه تغییر و دگرگونی اساسی درون نظام حاکمـیت مزبور مـی‏انجامد. ارکان حاکمـیت، همان اجزاء بنیـادینی‏اند کـه قانون اساسی یک نظام، بر پایـه آنـها استوار مـی‏شود. بنابراین، «ارکان» حاکمـیت نباید با «قوای» حاکمـیت (مقننـه، مجریـه، قضائیـه) اشتباه گرفته شوند. ارکان حاکمـیت، مبنای قانون اساسی قرار مـی‏گیرند اما قوای حاکمـیت، تقسیم وظایف، حقوق و تعهدات درون درون حاکمـیت و قانون اساسی آن است.
نظام مردم سالاری دینی بر سه رکن استوار است: رکن اول آموزه‌های دین اسلام؛ رکن دوم اراده عمومـی مردم مسلمان و متدین؛ و رکن سوم رهبری دینی است. این نظام، آنچه را کـه حکومت‏های غیردینی جدید بـه عنوان مردم سالاری و به عنوان مشارکت مردمـی دارند، بـه نحو شایسته‏ای درون خود دارد. درون مردم سالاری دینی، مکتب الهی و جامع اسلام مبنای اندیشـه و رفتار اجتماعی قرار مـی‏گیرد و دین اسلام، مبانی، اصول و موازین رفتار فردی و اجتماعی را نشان مـی‏دهد؛ البته، درون بسیـاری از جزییـات و فروعات، ممکن هست دین اسلام نظر خاصی نداشته باشد کـه در آنجا بـه عقل جمعی و نظر متفکران اسلامـی مراجعه مـی‏شود و در نـهایت، رهبری دینی نظرات را یک دست مـی‏کند و به یک تصمـیم مـی‏رساند. بنابراین، آموزه‏های دینی کمک مـی‏کنند کـه مردم اصول و مبانی را بیـابند، درک کنند و آنـها را مبنای حرکت قرار دهند.
نقش مردم درون مردم سالاری دینی این هست که مردم براساس مبانی و موازین و آموزه‏های دینی‏ای کـه از دین و از طریق دین شناسان مـی‏گیرند، درون تمام امور دست بـه انتخاب مـی‏زنند؛ یعنی رئیس جمـهور را انتخاب مـی‏کنند؛ نمایندگان خود را درون قوه مقننـه انتخاب مـی‏کنند و با انتخاب نمایندگان مجلس خبرگان، رهبر نظام مردمـی و دینی‏شان را انتخاب مـی‏کنند. بنابراین، درون عرصه تعیین نمونـه‏ها و تعیین مصادیق، مردم نقش کامل و تمام عیـار دارند.
نقش رهبری دینی درون نظام مردم سالاری دینی این هست که جامعه را درون اندیشـه، رفتار و برنامـه‏ریزی اجتماعی براساس موازین و اصول اسلامـی هدایت مـی‏کند. درون این نظام حاکمـیت، بحث درباره رهبری دینی، از دو زاویـه نگریسته مـی شود: یک نگاه این کـه رهبر چهی باشد؛ یعنی رهبر حتما دارای چه مشخصه‏ها و ویژگی‏هایی باشد؟ درون اینجا سخن از اصول و مبانی دینی‏ای هست که ویژگی‏های رهبری درون نظام مردم سالاری دینی را تبیین کرده‏اند، نظیر عدالت، تقوا، توانایی اداره جامعه را داشتن، اجتهاد درون مسائل و اصول و مبانی دینی و همچنین شرایط دیگری کـه مورد توجه است. این ویژگی ها، از مبانی و اصول اسلامـی استخراج مـی‏شوند. نگاه دوم این هست که رهبر چگونـه حتما حکومت کند؟ تنـها چهی حتما حکومت کند کافی نیست، چگونـه حکومت هم حتما مورد توجه قرار گیرد. نامـه حضرت علی‏علیـه السلام بـه مالک اشتر، یکی از سندهای بسیـار زیبا و گویـا درباره چگونـه حکومت حاکم اسلامـی درون جامعه اسلامـی است.(3) بـه عنوان نمونـه، امام علی علیـه السلام هشدار مـی‏دهد کـه حاکمـیت اسلامـی نباید راهی را طی کند کـه از مردم جدا شود و مطالب فراوان دیگری کـه در آن عهدنامـه مطرح شده است.
حکومت‏های غیردینی جدید، غالباً بـه چگونـه حکومت پرداخته‏اند، درون حالی کـه در مردم سالاری دینی درون خصوص مسأله رأس حاکمـیت، همزمان بـه دو مسأله توجه مـی‏شود: اول این که، رهبر نظام چهی حتما باشد؟ و چه ویژگی‏هایی حتما داشته باشد؟ و دوم این که، چگونـه حتما حکومت کرد؟ و اصول و موازین دینی درون قالب نظام مردم سالاری دینی را چگونـه حتما در جامعه عملی نمود؟
در قانون اساسی جمـهوری اسلامـی ایران، بـه هر سه رکن حاکمـیت اسلامـی توجه شده است؛ هم بـه جنبه مکتب و اصول و مبانی اسلام و هم بـه نقش و حضور و مشارکت مردم و هم بـه رهبری دینی و سیـاسی.

اصل دوم قانون اساسی جمـهوری اسلامـی ایران مـی‏گوید: «جمـهوری اسلامـی نظامـی هست بر پایـه ایمان به:

1 - خدای یکتا و اختصاص حاکمـیت بـه او و لزوم تسلیم درون برابر امر او،
2 - وحی الهی و نقش بنیـادین آن درون بیـان قوانین،
3 - معاد و نقش سازنده آن درون سیر تکاملی انسان بـه سوی خدا،
4 - عدل خدا درون خلقت و تشریع،
5 - امامت و رهبری مستمر و نقش اساسی آن درون تداوم انقلاب اسلامـی،
6 - کرامت و ارزش والای انسان و آزادی توأم با مسئولیت او درون برابر خدا».

اصول دیگری از قانون اساسی نیز، بـه سه رکن حاکمـیت اسلامـی، بـه صورت مستقل و جداگانـه پرداخته‏اند. اصل چهارم قانون اساسی، بـه تشریح رکن دین و مکتب درون حاکمـیت اسلامـی مـی‏پردازد: «کلیـه قوانین و مقررات مدنی، جزایی، مالی، اقتصادی، اداری، فرهنگی، نظامـی، سیـاسی و غیر اینـها حتما براساس موازین اسلامـی باشد». همچنین اصل ششم، رکن مردمـی بودن و مردم سالاری این نظام را بیـان مـی‏کند: «در جمـهوری اسلامـی ایران، امور کشور حتما به اتکاء آراء عمومـی اداره شود، از راه انتخابات؛ انتخاب رئیس جمـهور، نمایندگان مجلس شورای اسلامـی، اعضای شوراها و نظایر اینـها یـا از راه همـه پرسی، درون مواردی کـه در اصول دیگر این قانون معین مـی‏گردد». اصل پنجم قانون اساسی بـه رکن رهبری نظام توجه مـی‏کند: «در زمان غیبت حضرت ولی عصر (عج) ، درون جمـهوری اسلامـی ایران ولایت امر و امامت امت بر عهده فقیـه عادل و با تقوا، آگاه بـه زمان، شجاع، مدیر و مدبر هست که طبق اصل 107 عهده‏دار آن مـی‏گردد». همچنین درباره نقش مردم درون تعیین رهبری بیـان مـی‏کند کـه انتخاب رهبری بـه وسیله خبرگان منتخب مردم، یعنی خبرگانی کـه بتوانند صلاحیت رهبر نظام مردم سالاری دینی را تشخیص بدهند و توسط مردم انتخاب شده‏اند، انجام مـی‏پذیرد. درون عین حال، اگر مردم درون مورد رهبری یک فقیـه واجد شرایط پیش گفته، اتفاق نظر کلی داشته باشند، درون آن صورت نیـازی بـه انتخاب دو مرحله‏ای توسط خبرگان نیست.
قانون اساسی جمـهوری اسلامـی ایران، بر خلاف قوانین اساسی بسیـاری از کشورهای پیشرفته و در حال توسعه کـه از ناهمگونی مبانی فکری خود درون تنظیم مـیزان مشارکت مردمـی و جایگاه شایسته رأس حاکمـیت رنج مـی‏برند، نقشی را کـه برای سه رکن نظام مردم سالاری دینی قائل شده است، نقشی همگون و هم بافت است. حاکمـیت اسلامـی براساس: اول، اصول مبانی و آموزه‏های دینی؛ دوم، نقش تمام عیـار و همـه جانبه مردم درون تعیین نمونـه‏ها و مصادیق؛ و سوم، رهبری فقیـه واجد شرایط تحت عنوان ولایت مطلقه فقیـه، درون قانون اساسی جمـهوری اسلامـی ایران متجلی شده است.
برخلاف اغراق‏هایی کـه در اصول و مواد قوانین اساسی نظام‏های غیردینی جدید درباره نقش تمام عیـار مردم بـه چشم مـی‏خورد و براساس آن، پاره‏ای از روشنفکران ما همواره چنین مطرح مـی‏کنند کـه در حکومت‏های مزبور، رأی و انتخاب مردم، نقشی تمام عیـار درون تنظیم اصول، برنامـه‏ها و ساختار این حکومت‏ها دارد، واقعیت‏های سیـاسی و اجتماعی جهان صنعتی غرب، نتایج دیگری را نشان مـی‏دهند. واقعیت این هست که درون دنیـای سیـاست غرب، زمام مـهره چینی و تصمـیم‏گیری درون دست احزاب و جریـان‌های سیـاسی هست و آنان ابتدا بـه جای مردم تصمـیم‏گیری مـی‏کنند و سپس با استفاده از ابزارهای تبلیغاتی، مردم را بـه سوی نظرات خود جلب و با آن نظرات، موافق مـی‏کنند.
در این برنامـه متقاعدسازی نامحسوس، همواره بخش وسیعی از نقش فعال و مـهمـی کـه در قوانین اساسی مزبور به منظور مردم پیش بینی شده، درون دام دادو ستدهای سیـاسی پشت پرده و دیوان سالاری‏های عریض و طویل نظام‏های اجتماعی غربی گم مـی‏شود، آن چنان کـه به تعبیر شومپیتر، درون نظام‌های دموکراسی جدید، غوغاسالاری جمع آوری تجاری آراء مطرح هست و مردم درون حالی کـه فکر مـی‏کنند همـه کاره‏اند، واقعاً هیچ کاره‏اند.(4) ناگفته نماند کـه این وضعیت، ناشی از تعارضات درونی و ذاتی الگوی مردم‏سالاری تمام عیـار غربی است، چرا کـه اصولاً مردم سالاری همـه جانبه و تمام عیـار، با توجه بـه نیـاز مستمر و دائمـی مردم بـه استفاده از رهنمودها و راهبردهای رهبران و نخبگان اجتماعی، امکان پذیر نمـی‏باشد.

مشارکت عمومـی درون نظام مردم سالاری دینی
به لحاظ تاریخی، مسئله دخالت عموم افراد جامعه درون تعیین سرنوشت جامعه خود درون قالب اعلام آراء عمومـی، سابقه چندان طولانی‏ای ندارد. بـه عدوران گذشته کـه در جوامع شرقی و غربی، عرصه‏های مشارکت سیـاسی بسیـار محدود بوده و بیش از آن کـه جنبه اثباتی داشته باشد، جنبه سلبی و مبارزاتی داشته است، درون دوران جدید و جهان معاصر، این عرصه‏ها تنوع بسیـاری یـافته و زمـینـه‏های اثباتی فراوانی را درون برگرفته است.
به طور کلی طیف نظریـات دانشمندان اسلامـی درباره ارزش آراء عمومـی درون نظام مردم سالاری دینی را مـی‏توان بـه دو نظریـه، تقسیم نمود:
نظریـه اول معتقد هست که درون چارچوب موازین اسلامـی، مشارکت عمومـی و استناد بـه آراء اکثریت به منظور تعیین تمام موارد و مصادیق سیـاسی، تکلیفی دینی هست و بـه مشارکت درون پاره‏ای موارد و نفی مشارکت درون پاره‏ای موارد دیگر منحصر نمـی‏شود. این نظریـه، بعد از تأکید بر رعایت معیـارها و موازین اسلامـی درون رفتار سیـاسی، درون تمامـی موارد از انتخاب رهبری جامعه اسلامـی گرفته که تا رئیس جمـهور و نمایندگان مجلس شورای اسلامـی و شـهرداران و ... مشارکت عمومـی را معتبر و موجه مـی‏داند و رأی عمومـی را لازم الاتباع تلقی مـی‏کند. درون این مشارکت، دین‏شناسان نیز تنـها بـه عنوان افرادی از مردم ـ کـه تأثیر و راهنمایی‏شان به منظور دیگران نیز مفید هست ـ حضور دارند. البته، پذیرفتنی هست که درون موارد متعددی انتخاب مستقیم بـه انتخاب با واسطه تبدیل شود، نظیر انتخاب رهبری کـه به دلیل اهمـیت بسیـار بالای آن و تضمـین انتخاب مطمئن، از انتخاب مستقیم توسط مردم بـه شکل انتخاب خبرگان توسط مردم و انتخاب رهبر توسط خبرگان درآمده و یـا نظیر انتخاب وزراء و بسیـاری از هیأت‏های انتخابی نظام درون امور سیـاسی مختلف، کـه برای پرهیز از مراجعه زود بـه زود بـه آراء عمومـی ـ کـه تقریباً محال نیز هست ـ بـه انتخاب نمایندگان مجلس و یـا هیأت دولت و یـا وزیران ـ کـه خود منتخب مجلس‏اند ـ واگذار شده است. نکته مـهم این هست که براساس این نظریـه، تمام مصادیق رفتار سیـاسی درون نظام مردم سالاری دینی، بـه نوعی مستند بـه مشارکت عمومـی و مبتنی بر آراء عمومـی است.
نظریـه دوم معتقد هست که استناد بـه آراء اکثریت درون گستره مشارکت سیـاسی عمومـی درون نظام حاکمـیت اسلامـی، محدود بـه پاره‏ای از موارد و مصادیق رفتار سیـاسی هست و بخش وسیعی از موارد مزبور را دربرنمـی‏گیرد. براساس این نظریـه، دین‏شناسان و متخصصان نزدیک بـه آنان، درون موارد بسیـاری مـی‏توانند بـه خوبی از عهده تشخیص رفتار سیـاسی صحیح و در چارچوب موازین اسلامـی برآیند و در این صورت، جامعه اسلامـی نیـازی بـه استفاده از مشارکت عمومـی درون موارد مذکور نخواهد داشت. این نظریـه، احتمالاً مشارکت سیـاسی عمومـی را محدود بـه موارد کاملاً عرفی و عادی نظیر انتخاب رئیس اتحادیـه‏های صنفی و حداکثر انتخاب نمایندگان مجلس شورای اسلامـی مـی‏کند ـ و فرض نمایندگان انتصابی درون کنار نمایندگان انتخابی را نیز کاملاً موجه مـی‏داند ـ و در سایر موارد، بـه نقش و مشارکت عمومـی اعتقادی ندارد. چنین نگرشی بـه وضوح با قانون اساسی جمـهوری اسلامـی، ناسازگار است.
مراجعه بـه اندیشـه ها، آراء و سیره امام خمـینی(ره) بـه عنوان بنیـانگذار جمـهوری اسلامـی ایران، بـه وضوح نشان مـی دهد کـه ایشان مطرح کننده نظریـه اول بوده و بر مشارکت تمام عیـار مردم مسلمان درون مصادیق رفتار سیـاسی، تصریح و تأکید کرده و در بیـانی صریح و رسا، نظریـه «محدود مشارکت سیـاسی عمومـی» و پیـامدهای آن یعنی اختصاص مشارکت سیـاسی درون مصادیق و نمونـه‏ها بـه مجتهدان و دین‏شناسان را رد نموده و آن را توطئه‏ای بزرگ به منظور جامعه و نظام جمـهوری اسلامـی بـه شمار مـی‏آورند: «بیدار باشید، توجه کنید، اینـها مـی‏خواهند با شیطنت‏هایشان کار خودشان را انجام بدهند، آنوقت شیطنت این بود کـه سیـاست از مذهب خارج هست ... این مطلب شکست خورده، حالا مـی‏گویند کـه سیـاست حق مجتهدین هست یعنی درون امور سیـاسی درون ایران پانصد نفر دخالت کنند، باقی بروند سراغ کارشان، یعنی مردم بروند سراغ کارشان، هیچ کار بـه مسائل اجتماعی نداشته باشند و چند نفر پیرمرد ملاّ بیـایند دخالت ند. این از آن توطئه سابق بدتر هست برای ایران، به منظور این کـه آن یک عده از علما را کنار مـی‏گذاشت، این تمام ملت را مـی‏خواهد کنار بگذارد».(5)
برای اثبات نظریـه «لزوم مشارکت همـه جانبه آراء عمومـی درون تعیین مصادیق نظام مردم سالاری دینی»، دلایل متعددی قابل ذکر است:

1. قرآن کریم، درون آیـات بسیـاری جمـیع مسلمانان را مورد خطاب قرار مـی‏دهد و تکالیف اجتماعی متعددی را متفرع بر این خطاب‌ها مـی‏کند. برخی از این خطاب ها، تبیین اموری معرفتی و عقیدتی‌اند و ربطی بـه موضوع مورد بحث ندارند. اما موارد متعددی از خطاب‌های مزبور، متوجه وظایف و تکالیف اجتماعی اند. چنین خطاب‏های عام و شاملی، علاوه بر وظیفه دینی، درون حقیقت جواز حضور و مشارکت عمومـی مسلمانان درون امور سیـاسی و اجتماعی ـ البته درون چارچوب موازین دینی ـ را بدست مـی‏دهند. از نمونـه‏های صریح تأکید آیـات قرآنی بر نقش وسیع مسلمانان درون امور سیـاسی، تذکر این نکته بـه پیـامبر اسلام(ص) هست که به منظور پیشبرد اه اسلام و مقابله با دشمنان، توکل بر خداوند و پشتیبانی عموم مؤمنان پیرو پیـامبر صلی الله علیـه وآله کافی هست و رسول گرامـی را از هر گونـه ابزار دیگری بی‏نیـاز مـی‏کند: «یـا اَیـها النَّبی حَسْبُکَ اللَّهُ وَ مَنِ اتَّبَعکَ مِنَ الْمُؤْمِنینَ».(6) این بیـان درون آیـه شریفه، بـه وضوح نقش وسیع و فراگیر مسلمانانی کـه در مسیر تحقق موازین دینی عمل مـی‏کنند را مورد توجه و تأکید قرار مـی‏دهد. همچنین آیـه شریفه: «وَأَمْرُهُمْ شُوری بَینَهُمْ» (7)، حق مشارکت عمومـی مسلمانان عامل بـه موازین اسلامـی را، بـه رسمـیت مـی‏شناسد. درون این بخش، آیـات و روایـات فراوانی را مـی‏توان شاهد آورد کـه هریک بـه طور مستقیم و یـا غیر مستقیم، بر نقش وسیع مؤمنان درون امور سیـاسی و اجتماعی تأکید دارند.

2. علاوه بر تأییدات برآمده از آیـات و روایـات، تجربه نشان مـی‏دهد کـه در صورت عدم مشارکت عمومـی مردم درون امور سیـاسی و اجتماعی، بـه تدریج جامعه اسلامـی حساسیت‏های خود را نسبت بـه موازین و معیـارهای اسلامـی از دست خواهد داد و نـه تنـها مشارکت مصداقی از مـیان مـی‏رود، بلکه نشانـه‏ها و علائم دینی درون رفتار اجتماعی و سیـاسی مردم مسلمان نیز، تضعیف و سست مـی‏شود. براساس این تجربه سنگین بها، لازم هست به نتیجه آن یعنی عبرت تاریخی حاصل از تضعیف مشارکت عمومـی توجه شود، عبرت تاریخی‏ای کـه در تاریخ دیرپای گردن نـهادن جوامع اسلامـی بـه سلطه درازمدت استبداد و استعمار بـه عنوان واضح‏ترین پیـامدهای نفی مشارکت عمومـی درون سرنوشت جوامع اسلامـی، نمایـان مـی‏شود. حتی این عبرت تاریخی را مـی‏توان درون دوران معصومـین(ع) نیز سراغ گرفت، چرا کـه اگر مشارکت عمومـی درون جهت عمل بـه موازین اسلامـی درون زمان امام حسن(ع) و امام حسین(ع)، اتفاق مـی‏افتاد، جهان اسلام شاهد چنین انحراف عظیمـی درون امور سیـاسی نمـی‏شد و امت اسلامـی صدر اسلام از مسیر حرکت بر پایـه موازین حق، بـه سوی باطل راه نمـی‏پیمود.

3. جامعه اسلامـی همواره حتما از تعادل و توازن درون رفتار سیـاسی و اجتماعی، برخوردار باشد. از مـهم ترین نشانـه‏های این تعادل و توازن، وجود رضایت و مقبولیت امور سیـاسی درون مـیان مردم هست و این مقبولیت، بدون مشارکت عمومـی بدست نمـی‏آید. بنابراین، داوری عقل این نتیجه را بدست مـی‏دهد کـه برای ایجاد اُلفت و مقبولیت روندها و سازوکارهای معمول درون امور نظام سیـاسی، حتما مشارکت عمومـی را بـه رسمـیت شناخت و آن را توسعه داد. بدون چنین مشارکتی، امور سیـاسی جامعه اسلامـی نمـی‏تواند راه متعادل و متوازنی را طی کند و در نـهایت بـه حذف مردم خواهد انجامـید.

4. اصولیـان شیعه بر این اعتقادند کـه خطاب‏های قرآنی و روایی، هر فرد مسلمانی را مستقیماً درون معرض وظیفه و تکلیف دینی قرار مـی‏دهد و انجام تکالیف سیـاسی و اجتماعی هر فرد مکلفی، تنـها با حضور و اقدام وی درون عرصه سیـاسی و اجتماعی امکان‏پذیر و قابل قبول است. بنابراین، درون تکالیف اجتماعی و سیـاسی نیز، هر یک از مسلمانان حتما مستقیماً درون عرصه رفتار سیـاسی حضور یـابند و نسبت بـه ادای تکلیف دینی خود اقدام نمایند. بدیـهی هست که چارچوب تکالیف مزبور، قبلاً از سوی دین‏شناسان تبیین و ارائه مـی‏شود.
از نظر اصولیـان، درون صورتی کـه دلیلی دینی بر صحت نیـابت انجام تکلیفی خاص توسط دیگران بـه نیـابت از مکلّف، درون دست نباشد، تکلیف دینی تنـها درون صورتی ادا مـی‏شود کـه خود مکلّف بـه انجام آن مبادرت نماید. بـه دنبال این اصل و با توجه بـه این کـه در مورد نیـابت انجام تکالیف اجتماعی و سیـاسی بـه وسیله برخی از مسلمانان از جانب همگان، دلیلی درون دست نیست و بلکه خطاب‌ها و تأکیدات دینی، معمولاً خطاب عمومـی نسبت بـه همـه مسلمانان است، نتیجه مـی‏گیریم کـه از نظر دین اسلام، مشارکت عمومـی درون امور سیـاسی و اجتماعی مورد تأیید و بلکه مورد تأکید و پافشاری جدی است.

مشارکت عمومـی و رهبری نظام مردم سالاری دینی
دو نظریـه پیش گفته، درباره موضوع تعیین و جایگاه رهبری درون نظام مردم سالاری دینی، بـه نقطه و جایگاه حساسی مـی‏رسند. بعد از مفروض گرفتن لزوم وجود ویژگی‏های پیش گفته درون رهبری جامعه اسلامـی، بحث درباره چگونگی مشارکت عمومـی درون زمـینـه جایگاه و تعیین رهبری این نظام آغاز مـی‏شود.
نظریـه مشارکت همـه جانبه عمومـی درون امور سیـاسی، بر این اعتقاد هست که مردم درون تعیین رهبر نقش دارند و باید نقش خود را بـه صورت مشارکت فراگیر درون قالب اعلام رأی عمومـی، ایفا نمایند. اما بـه دلیل اهمـیت و حساسیت انتخاب مزبور و ایجاد اطمـینان لازم درون روند انتخاب رعایت کامل موازین و ویژگی‏های پیش گفته، ضرورت دارد کـه این انتخاب با واسطه انجام پذیرد. درون نتیجه، انتخابی دو مرحله‏ای پیش‏بینی شده هست که مردم ابتدا بـه خبرگان یعنیـانی کـه توانایی تشخیص دقیق‏تر و کامل‏تری نسبت بـه وجود ویژگی‏های مزبور درون رهبر منتخب را دارند، رأی مـی‏دهند و سپس خبرگان منتخب، رهبر جامعه اسلامـی را برمـی‏گزینند. این مشارکت وسیع و فراگیر دو مرحله‏ای به منظور انتخاب رهبر، از جهت تحقق موازین و ویژگی‏های دینی و از نظر عقل و تجربه، بسیـار نتیجه بخش‏تر است.
در مقابل،انی کـه مشارکت عمومـی درون امور سیـاسی را محدود بـه امور عرفی و عادی مـی‏دانند، معتقدند کـه تعیین رهبر، ارتباط چندانی بـه عموم مردم ندارد؛ بلکه رهبر همان فردی هست که واقعاً واجد ویژگی‏های دینی مذکور هست که حتما در کوشش دین‏شناسانـه، توسط فقها و دانشمندان اسلامـی کشف شود. از این دیدگاه، التزام نظام جمـهوری اسلامـی بـه آراء عمومـی درون انتخاب خبرگان و سپس انتخاب رهبر، قبول الگوی تحمـیلی مشارکت همـه جانبه عمومـی درون دوران جدید هست و درون صورتی کـه دین‏شناسان بـه کشف رهبر مورد قبول پروردگار ـ بر طبق موازین ذکر شده ـ اطمـینان پیدا نکنند، حتی اگر تمامـی خبرگان منتخب مردم هم بـه شخص خاصی رأی داده و وی را بـه رهبری جامعه اسلامـی برگزیده باشند، رهبر منتخب از اعتبار و وجاهت دینی برخوردار نیست. چنین دیدگاهی، درون برابر این معضل کـه در صورت اختلاف دین‏شناسان درون کشف رهبران متعدد ـ کـه کاملاً محتمل هست ـ چه حتما کرد؟، پاسخی ندارد.
نظریـه نقش گسترده و عمومـی مردم درون انتخاب رهبر جامعه اسلامـی، مورد توجه جدی امام خمـینی(ره) بوده و ایشان درون موارد متعددی بر آن تأکید و تصریح کرده‏اند. از نظر ایشان: «اگر مردم بـه خبرگان رأی دادند که تا مجتهد عادلی را به منظور رهبری حکومتشان تعیین کنند، وقتی آنـها هم فردی را تعیین د که تا رهبری را بـه عهده بگیرد، قهراً او مورد قبول مردم است. درون این صورت او ولی منتخب مردم مـی‏شود و حکمش نافذ است».(8)
در قانون اساسی کشورمان، اصول متعددی وجود دارد کـه بر مشارکت همـه جانبه مردم درون امور سیـاسی جامعه اسلامـی، تصریح و تأکید کرده است. علاوه بر آن، مقدمـه این قانون نیز بر مشارکت عمومـی تأکید ورزیده است. اصل ششم قانون اساسی تصریح مـی‏کند کـه در جمـهوری اسلامـی ایران، امور کشور حتما به اتکاء آراء عمومـی و از راه انتخابات اداره شود. اصل یکصد و هفتم درباره تعیین رهبر مـی‏گوید: «پس از مرجع عالیقدر تقلید و رهبر کبیر انقلاب جهانی اسلام و بنیـانگذار جمـهوری اسلامـی ایران حضرت آیت الله خمـینی (ره) کـه از طرف اکثریت قاطع مردم بـه مرجعیت و رهبری شناخته و پذیرفته شدند، تعیین رهبر بـه عهده خبرگان منتخب مردم است. خبرگان رهبری درباره همـه فقهای واجد شرایط مذکور درون اصل پنجم و یکصدونـهم بررسی و م مـی‏کنند هرگاه یکی از آنان را اعلم بـه احکام و موضوعات فقهی یـا مسائل سیـاسی و اجتماعی یـا دارای مقبولیت عامـه یـا واجد برجستگی خاص درون یکی از صفات مذکور درون اصل یکصد و نـهم تشخیص دهند او را بـه رهبری انتخاب مـی‏کنند و در غیر این صورت یکی از آنان را بـه عنوان رهبر انتخاب و معرفی مـی‏نمایند. رهبر منتخب خبرگان، ولایت امر و همـه مسئولیت‏های ناشی از آن را بر عهده خواهد داشت. رهبر درون برابر قوانین با سایر افراد کشور مساوی است».
برپایـه مباحث فوق، با توجه بـه التزام طبیعی نظام مردم سالاری دینی بـه موازین و آموزه‏های اجتماعی اسلام، مشروعیت این حاکمـیت بـه لحاظ «معیـارها» و «موازین» اجتماعی و سیـاسی، مشروعیتی صددرصد دینی است. همچنین با توجه بـه حضور همـه جانبه مردم درون عرصه عمل و رفتار سیـاسی و اجتماعی نظام، مشروعیت مصادیق و موارد و نمونـه‏های رفتار سیـاسی و اجتماعی و نیز مشروعیت رهبران و مدیران جامعه ـ کـه مستقیماً یـا با واسطه منتخب مردمند ـ ، مشروعیتی مردمـی است. درون نتیجه، نظام جمـهوری اسلامـی ایران، ترکیبی از مشروعیت الهی و مردمـی هست که درون آن، مشروعیت مردمـی درون حقیقت، درون خدمت شریعت الهی قرار گرفته است. این نکته‏ای هست که بر اکثر متفکران و نخبگان عرصه سیـاسی جامعه اسلامـی ما، پوشیده و مخفی مانده است!!

مآخـــذ
1) عن الصادق(ع): «ان الله لم یدع شیئاً تحتاج الیـه الامة الی یوم القیـامة الا انزله فی کتابه و بینـه لرسوله و جعل لکل شئٍ حداً و جعل علیـه دلیلاً یدل علیـه»، خداوند هرگز حقوق و موازینی را کـه امت اسلام که تا روز قیـامت بـه آنـها احتیـاج دارد، فرو گذار نکرده هست مگر این کـه در کتاب خود آن را فرو فرستاده و بر پیـامبرش آشکار نموده هست و خداوند به منظور هر امری، حد و مرزی تعیین نموده و برای معرفی آن حد و مرز، راهنمایی قرار داده است. بحارالانوار، جلد 92، روایت 16، ص 84.
2) «وَنَزَّلْنا عَلَیکَ الْکتابَ تِبیـاناً لِکُلِّ شَی وَ هُدی وَ رَحْمَةً وَ بُشْری للْمُؤمنینَ»، و این کتاب را تبیین کننده هر امر و هدایت‏گر و رحمت و بشارت دهنده به منظور مؤمنان قرار دادیم. نحل، 89.
3) نـهج البلاغه ابن ابی الحدید، نرم‏افزار نور، مرکز تحقیقات کامپیوتری اسلامـی، قم؛ نامـه 53.
4) فلسفه سیـاسی، آنتونی‏کوئینیتن، ترجمـه مرتضی اسعدی، انتشارات الهدی، تهران، 1371؛ مقاله نـهم از ژوزف شومپیتر.
5) صحیفه نور، جلد 18، ص 246.
6) انفال، 64.
7) شوری، 38.
8) صحیفه نور، جلد 21، ص 129.

نویسنده و منبع: Agah | تاریخ انتشار: Wed, 13 Jun 2018 13:46:00 +0000

ضمن آرزوی سلامتی به منظور همـه مخاطبین گرامـی، برندگان مسابقه نما به نما بـه استحضار مـی‌ساند بازه زمانی درون نظر گرفته شده به منظور مسابقه‌های هفته سوم فروردین ماه ۱۳۹۷ از تاریخ ۱۱ لغایت ۱۷ فروردین ماه است. برندگان مسابقه نما به نما نتایج برندگان هفته سوم فروردین ماه همانند روال پیشین مسابقه، بر اساس تاریخ انتشار پاسخ سوال توسط مدیر سایت، تهیـه شده است. برندگان مسابقه نما به نما به منظور استحضار اعضای جدید خاطر نشان مـی‌سازد درون پایـان هر هفته به ۵۰ نفر برتر یـا رتبه‌های اول و دوم (هر کدام تعداد بیشتری داشته باشند)، جایزه امتیـازی هفته تعلق خواهد گرفت؛ بـه این صورت کـه به نفرات رتبه اول معادل کل امتیـاز اخذ شده بابت مسابقه­‌های طول هفته و به نفرات رتبه دوم معادل نصف امتیـاز اخذ شده بابت مسابقه‌ها درون هفته، امتیـاز اعطا خواهد شد.

با توجه بـه توضیحات ذکر شده، درون هفته سوم فروردین ماه ۱۳۹۷ درون بخش مسابقه بآشگاه کارگزاری آگاه، ۴ مسابقه با مضمون بازار سرمایـه و عمومـی برگزار گردید. تعداد ۲,۹۹۲ نفر درون مسابقه­‌های برگزار شده درون این هفته شرکت کرده­‌اند کـه توزیع این افراد درون سطوح بآشگاه بـه شرح زیر است:

خلاصه مسابقه‌های برگزار شده درون هفته سوم فروردین ماه، درون جدول زیر آمده است:

اسامـی برندگان هفته سوم فروردین ماه از تاریخ ۱۳۹۷/۰۱/۱۱ که تا ۱۳۹۷/۰۱/۱۷ بـه شرح زیر است:

با امـید موفقیت و فتح قله­‌های بالاتربرای آگاهی از انواع مسابقه درون بآشگاه مشتریـان آگاه و نحوه امتیـاز دهی آن و همچنینب اطلاعات کامل درون خصوص نحوه تخصیص جایزه امتیـازی درهفته و جایزه نقدی درون ماه، مـی‌توانید بـه لینک هر مطلب درون بلاگ مراجعه نمایید. امتیـازات مربوط بـه برندگان حداکثر ظرف مدت ۴۸ ساعت کاری آینده درون حساب بآشگاه آنان اعمال خواهد شد.

ارتباط با گروه مسابقه بآشگاه از طریق ایمـیل info@bashgah.com امکان‌­پذیر است.

نویسنده و منبع: agah1 | تاریخ انتشار: Thu, 26 Jul 2018 18:46:00 +0000

ضمن آرزوی سلامتی به منظور همـه مخاطبین گرامـی، جوایز ۷۳۰ بـه استحضار مـی‌ساند بازه زمانی درون نظر گرفته شده به منظور مسابقه‌های هفته سوم فروردین ماه ۱۳۹۷ از تاریخ ۱۱ لغایت ۱۷ فروردین ماه است. جوایز ۷۳۰ نتایج برندگان هفته سوم فروردین ماه همانند روال پیشین مسابقه، بر اساس تاریخ انتشار پاسخ سوال توسط مدیر سایت، تهیـه شده است. جوایز ۷۳۰ به منظور استحضار اعضای جدید خاطر نشان مـی‌سازد درون پایـان هر هفته به ۵۰ نفر برتر یـا رتبه‌های اول و دوم (هر کدام تعداد بیشتری داشته باشند)، جایزه امتیـازی هفته تعلق خواهد گرفت؛ بـه این صورت کـه به نفرات رتبه اول معادل کل امتیـاز اخذ شده بابت مسابقه­‌های طول هفته و به نفرات رتبه دوم معادل نصف امتیـاز اخذ شده بابت مسابقه‌ها درون هفته، امتیـاز اعطا خواهد شد.

با توجه بـه توضیحات ذکر شده، درون هفته سوم فروردین ماه ۱۳۹۷ درون بخش مسابقه بآشگاه کارگزاری آگاه، ۴ مسابقه با مضمون بازار سرمایـه و عمومـی برگزار گردید. تعداد ۲,۹۹۲ نفر درون مسابقه­‌های برگزار شده درون این هفته شرکت کرده­‌اند کـه توزیع این افراد درون سطوح بآشگاه بـه شرح زیر است:

خلاصه مسابقه‌های برگزار شده درون هفته سوم فروردین ماه، درون جدول زیر آمده است:

اسامـی برندگان هفته سوم فروردین ماه از تاریخ ۱۳۹۷/۰۱/۱۱ که تا ۱۳۹۷/۰۱/۱۷ بـه شرح زیر است:

با امـید موفقیت و فتح قله­‌های بالاتربرای آگاهی از انواع مسابقه درون بآشگاه مشتریـان آگاه و نحوه امتیـاز دهی آن و همچنینب اطلاعات کامل درون خصوص نحوه تخصیص جایزه امتیـازی درهفته و جایزه نقدی درون ماه، مـی‌توانید بـه لینک هر مطلب درون بلاگ مراجعه نمایید. امتیـازات مربوط بـه برندگان حداکثر ظرف مدت ۴۸ ساعت کاری آینده درون حساب بآشگاه آنان اعمال خواهد شد.

ارتباط با گروه مسابقه بآشگاه از طریق ایمـیل info@bashgah.com امکان‌­پذیر است.

نویسنده و منبع: agah1 | تاریخ انتشار: Thu, 26 Jul 2018 18:46:00 +0000

۷۰۱۵۰۰ سونوگرافی مغز نوزادان ۴۰۹,۷۰۰ ۲۸۶,۷۹۰ ۲۴۵,۸۲۰ ۷۰۱۵۱۰ سونوگرافی چشم (A اسکن و B اسکن) هر کدام بـه تنـهایی ۲۹۰,۷۰۰ ۲۰۳,۴۹۰ ۱۷۴,۴۲۰ ۷۰۱۵۰۵ سونوگرافی چشم (A اسکن و B اسکن) با هم ۲۹۰,۷۰۰ ۲۰۳,۴۹۰ ۱۷۴,۴۲۰ ۷۰۱۵۲۰ سونوگرافی تیروئید و پاراتیروئید ۵۹۵,۰۰۰ ۴۱۶,۵۰۰ ۳۵۷,۰۰۰ ۷۰۱۵۳۰ سونوگرافی غدد بزاقی (پاروتید تحت فکی) ۲۴۴,۸۰۰ ۱۷۱,۳۶۰ ۱۴۶,۸۸۰ ۷۰۱۵۳۵ سونوگرافی جستجوی مایع درون پلور یـا آسیت هر کدام ۱۹۷,۲۰۰ ۱۳۸,۰۴۰ ۱۱۸,۳۲۰ ۷۰۱۵۴۰ سونوگرافی یک طرفه با پروب مخصوص ۲۲۲,۷۰۰ ۱۵۵,۸۹۰ ۱۳۳,۶۲۰ ۷۰۱۵۴۵ سونوگرافی دو طرفه با پروب مخصوص ۱,۳۶۰,۰۰۰ ۹۵۲,۰۰۰ ۸۱۶,۰۰۰ ۷۰۱۵۵۰ سونوگرافی قفسه ۲۷۲,۰۰۰ ۱۹۰,۴۰۰ ۱۶۳,۲۰۰ ۷۰۱۵۵۵ سونوگرافی شکم (کبد، تعرفه سونوگرافی رحم تخمدان سال 96 کیسه صفرا، طحال، کلیتین و پانکراس) ۸۵۰,۰۰۰ ۵۹۵,۰۰۰ ۵۱۰,۰۰۰ ۷۰۱۵۶۰ سونوگرافی کبد، کیسه صفرا و مجاری صفراوی داخل و خارج کبدی ۵۹۵,۰۰۰ ۴۱۶,۵۰۰ ۳۵۷,۰۰۰ ۷۰۱۵۷۰ سونوگرافی کیسه صفرا و مجاری صفراوی خارج کبدی ۱۵۹,۸۰۰ ۱۱۱,۸۶۰ ۹۵,۸۸۰ ۷۰۱۵۷۵ سونوگرافی یک کلیـه ۱۸۱,۹۰۰ ۱۲۷,۳۳۰ ۱۰۹,۱۴۰ ۷۰۱۵۹۰ سونوگرافی کلیتین ۲۷۲,۰۰۰ ۱۹۰,۴۰۰ ۱۶۳,۲۰۰ ۷۰۱۵۹۵ سونوگرافی پانکراس ۱۵۸,۱۰۰ ۱۱۰,۶۷۰ ۹۴,۸۶۰ ۷۰۱۶۰۰ سونوگرافی طحال ۲۲۱,۰۰۰ ۱۵۴,۷۰۰ ۱۳۲,۶۰۰ ۷۰۱۶۰۵ سونوگرافی رتروپریتوئن یـا آئورت شکمـی ۲۴۹,۹۰۰ ۱۷۴,۹۳۰ ۱۴۹,۹۴۰ ۷۰۱۶۱۰ سونوگرافی آپاندیس (لگن، کلیـه راست، آپاندیس) ۳۵۸,۷۰۰ ۲۵۱,۰۹۰ ۲۱۵,۲۲۰ ۷۰۱۶۱۵ سونوگرافی کلیـه و مجاری ادراری (شامل مثانـه پر) ۷۱۴,۰۰۰ ۴۹۹,۸۰۰ ۴۲۸,۴۰۰ ۷۰۱۶۲۰ سونوگرافی کلیـه و مجاری ادراری و مثانـه پر و خالی (با تعیین زریجوی ادراری) ۷۹۹,۰۰۰ ۵۵۹,۳۰۰ ۴۷۹,۴۰۰ ۷۰۱۶۲۵ سونوگرافی کلیـه و مجاری ادرای و پروستات و مثانـه پر و خالی (با تعیین زریجوی ادراری) ۱,۰۲۰,۰۰۰ ۷۱۴,۰۰۰ ۶۱۲,۰۰۰ ۷۰۱۶۳۰ سونوگرافی لگن با مثانـه پر و خالی (با تعیین زریجوی ادراری) ۲۷۲,۰۰۰ ۱۹۰,۴۰۰ ۱۶۳,۲۰۰ ۷۰۱۶۴۵ سونوگرافی (مثانـه، پروستات، وزیکول سمنیـال) لگن ۲۷۲,۰۰۰ ۱۹۰,۴۰۰ ۱۶۳,۲۰۰ ۷۰۱۶۵۰ سونوگرافی (مثانـه، رحم و تخمدانـها، جستجوی IUD ) لگن ۲۷۲,۰۰۰ ۱۹۰,۴۰۰ ۱۶۳,۲۰۰ ۷۰۱۶۵۵ سونوگرافی رحم و تخمدان از راه شکم، لگن ۷۱۴,۰۰۰ ۴۹۹,۸۰۰ ۴۲۸,۴۰۰ ۷۰۱۶۶۰ سونوگرافی جستجوی آبستنی خارج از رحم ۲۹۰,۷۰۰ ۲۰۳,۴۹۰ ۱۷۴,۴۲۰ ۷۰۱۶۶۵ سونوگرافی ها ۶۸۰,۰۰۰ ۴۷۶,۰۰۰ ۴۰۸,۰۰۰ ۷۰۱۶۷۰ سونوگرافی پایین نیـامده ۴۹۸,۶۰۰ ۳۴۹,۰۲۰ ۲۹۹,۱۶۰ ۷۰۱۶۷۵ سونوگرافی آدرنال یک طرفه ۱۶۳,۲۰۰ ۱۱۴,۲۴۰ ۹۷,۹۲۰ ۷۰۱۶۸۰ سونوگرافی آدرنال دو طرفه ۲۸۵,۶۰۰ ۱۹۹,۹۲۰ ۱۷۱,۳۶۰ ۷۰۱۶۸۵ سونوگرافی پروستات (ترانس رکتال) ۱,۰۲۰,۰۰۰ ۷۱۴,۰۰۰ ۶۱۲,۰۰۰ ۷۰۱۶۹۰ سونوگرافی رحم و تخمدانـها (ترانس واژینال) ۸۵۰,۰۰۰ ۵۹۵,۰۰۰ ۵۱۰,۰۰۰ ۷۰۱۶۹۵ سونوگرافی شکم نوزادان (استنو زپیلورو...) ۳۹۱,۰۰۰ ۲۷۳,۷۰۰ ۲۳۴,۶۰۰ ۷۰۱۷۰۰ سونوگرافی هیپ نوزادان ۴۰۲,۹۰۰ ۲۸۲,۰۳۰ ۲۴۱,۷۴۰ ۷۰۱۷۰۵ سونوگرافی نسج نرم سطحی هر جای بدن با ذکر ناحیـه مورد درخواست ۷۱۴,۰۰۰ ۴۹۹,۸۰۰ ۴۲۸,۴۰۰ ۷۰۱۷۱۰ سونوگرافی نسج عمقی هر جای بدن (برسری حرکات دیـافراگم مدیـاستبن و...) ۳۵۷,۰۰۰ ۲۴۹,۹۰۰ ۲۱۴,۲۰۰ ۷۰۱۷۱۵ سونوگرافی تعیین حاملگی، سن، وضع جفت، جنین و ضربان قلب ۸۵۰,۰۰۰ ۵۹۵,۰۰۰ ۵۱۰,۰۰۰ ۷۰۱۷۲۰ سونوگرافی بیوفیزیکال پروفایل ۱,۰۲۰,۰۰۰ ۷۱۴,۰۰۰ ۶۱۲,۰۰۰ ۷۰۱۷۲۵ سونوگرافی به منظور تشخیص مالفورماسیون های مادرزادی جنین ۱,۱۹۰,۰۰۰ ۸۳۳,۰۰۰ ۷۱۴,۰۰۰ ۷۰۱۷۲۶ سونوگرافی استنوز هیپرتروفیک پیلور نوزاد ۶۸۰,۰۰۰ ۴۷۶,۰۰۰ ۴۰۸,۰۰۰ ۷۰۱۷۲۷ سونوگرافی لومبوساکرال نوزاد ۶۸۰,۰۰۰ ۴۷۶,۰۰۰ ۴۰۸,۰۰۰ ۷۰۱۷۳۰ سونوگرافی NT و NB ۱,۰۲۰,۰۰۰ ۷۱۴,۰۰۰ ۶۱۲,۰۰۰ ۷۰۱۷۳۱ سونوگرافی NT و اتومالی سه ماهه اول ۱,۶۱۵,۰۰۰ ۱,۱۳۰,۵۰۰ ۹۶۹,۰۰۰ ۷۰۱۷۳۲ سونوگرافی جفت از نظر گرتا ۱,۲۷۵,۰۰۰ ۸۹۲,۵۰۰ ۷۶۵,۰۰۰ ۷۰۱۷۳۵ سونوگرافی به منظور بررسی وضع و سلامت جنین های چند قلو ۵۱۰,۰۰۰ ۳۵۷,۰۰۰ ۳۰۶,۰۰۰ ۷۰۱۷۳۶ سونوگرافی بررسی رشد جنین و IUGR غیر داپلر ۱,۰۲۰,۰۰۰ ۷۱۴,۰۰۰ ۶۱۲,۰۰۰ ۷۰۱۷۴۰ سونوگرافی کالر داپلر شرایین گردن (دو کاروئید و دو ورتبرال و وریدهای ژو گولار) ۲,۲۱۰,۰۰۰ ۱,۵۴۷,۰۰۰ ۱,۳۲۶,۰۰۰ ۷۰۱۷۴۵ سونوگرافی کالر داپلر شرایین اندام تحتانی یک طرفه ۱,۷۰۰,۰۰۰ ۱,۱۹۰,۰۰۰ ۱,۰۲۰,۰۰۰ ۷۰۱۷۵۰ سونوگرافی کالر داپلر شرایین اندام تحتانی دو طرفه ۲,۸۹۰,۰۰۰ ۲,۰۲۳,۰۰۰ ۱,۷۳۴,۰۰۰ ۷۰۱۷۵۵ سونوگرافی کالر داپلر شرایین اندام فوقانی یک طرفه ۱,۵۳۰,۰۰۰ ۱,۰۷۱,۰۰۰ ۹۱۸,۰۰۰ ۷۰۱۷۶۰ سونوگرافی کالر داپلر شرایین اندام فوقانی دو طرفه ۲,۸۹۰,۰۰۰ ۲,۰۲۳,۰۰۰ ۱,۷۳۴,۰۰۰ ۷۰۱۷۷۰ سونوگرافی کالر داپلر وریدی انتهای دو طرفه ۲,۵۵۰,۰۰۰ ۱,۷۸۵,۰۰۰ ۱,۵۳۰,۰۰۰ ۷۰۱۷۶۵ سونوگرافی کالر داپلر وریدی انتهای یک طرفه ۱,۵۳۰,۰۰۰ ۱,۰۷۱,۰۰۰ ۹۱۸,۰۰۰ ۷۰۱۷۷۵ سونوگرافی کالر داپلر شریـانی وریدی یک اندام ۲,۵۵۰,۰۰۰ ۱,۷۸۵,۰۰۰ ۱,۵۳۰,۰۰۰ ۷۰۱۷۸۰ سونوگرافی کالر داپلر شریـانی وریدی دو اندام ۴,۵۹۰,۰۰۰ ۳,۲۱۳,۰۰۰ ۲,۷۵۴,۰۰۰ ۷۰۱۸۴۵ سونوگرافی داپلر سیـاه و سفید کاروتید یک طرفه ۶۸۰,۰۰۰ ۴۷۶,۰۰۰ ۴۰۸,۰۰۰ ۷۰۱۸۵۰ سونوگرافی داپلر سیـاه و سفید کاروتید دو طرفه ۸۵۰,۰۰۰ ۵۹۵,۰۰۰ ۵۱۰,۰۰۰ ۷۰۱۸۵۵ سونوگرافی داپلر سیـاه و سفیذ شریـانی یـا وریدی یک اندام ۷۶۵,۰۰۰ ۵۳۵,۵۰۰ ۴۵۹,۰۰۰ ۷۰۱۸۵۵ سونوگرافی داپلر سیـاه و سفید شریـانی یـا وریدی دو طرفه ۸۵۰,۰۰۰ ۵۹۵,۰۰۰ ۵۱۰,۰۰۰ ۷۰۱۸۴۰ سونوگرافی داپلر هر عضو شکمـی یـا تومروهای شکمـی یـا لگن هرکدام ۱,۶۵۰,۷۰۰ ۱,۱۵۵,۴۹۰ ۹۹۰,۴۲۰ ۷۰۱۷۸۵ سونوگرافی کالر داپلر هر عضو شکمـی یـا تومورهای شکمـی یـا لگن هر کدام ۲,۰۴۱,۷۰۰ ۱,۴۲۹,۱۹۰ ۱,۲۲۵,۰۲۰ ۷۰۱۷۹۰ سونوگرافی کالر داپلر کلیـه ها یـا ها ۲,۰۴۱,۷۰۰ ۱,۴۲۹,۱۹۰ ۱,۲۲۵,۰۲۰ ۷۰۱۷۹۵ سونوگرافی کالر داپلر کلیـه پیوندی ۱,۵۹۴,۶۰۰ ۱,۱۱۶,۲۲۰ ۹۵۶,۷۶۰ ۷۰۱۸۰۰ سونوگرافی کالر داپلر کبد یـا ضایعات تومور ۲,۱۲۳,۳۰۰ ۱,۴۸۶,۳۱۰ ۱,۲۷۳,۹۸۰ ۷۰۱۸۰۵ سونوگرافی کالر داپلر رحم و تخمدان از طریق واژینال ۲,۰۲۹,۸۰۰ ۱,۴۲۰,۸۶۰ ۱,۲۱۷,۸۸۰ ۷۰۱۸۱۰ سونوگرافی کالر داپلر رحم حامله (رحم جفت و جنین) ۲,۰۴۱,۷۰۰ ۱,۴۲۹,۱۹۰ ۱,۲۲۵,۰۲۰ ۷۰۱۸۱۵ سونوگرافی کالر داپلر آلت (Penis) شامل کلیـه مراحل مورد نیـاز و تزریق پاپارین ۲,۵۵۰,۰۰۰ ۱,۷۸۵,۰۰۰ ۱,۵۳۰,۰۰۰ ۷۰۱۸۲۰ سونوگرافی کالر داپلر آلت (Penis) بدون تزریق پاپارین ۱,۵۳۰,۰۰۰ ۱,۰۷۱,۰۰۰ ۹۱۸,۰۰۰ ۷۰۱۸۲۵ سونوگرافی شانـه یـا زانو ۴۲۳,۲۰۰ ۲۹۶,۲۴۰ ۲۵۳,۹۲۰ ۷۰۱۸۷۰ سونوگرافی T.C.C.S اسکن دوبلیـانـهای خارج مغزی شامل کاروئید ووتبرال دو طرفه و وریدهای گردنی و همراه با رویت پار نشیم هسته های مغزی بـه اضافه خدمت T.C.D ۲,۸۹۰,۰۰۰ ۲,۰۲۳,۰۰۰ ۱,۷۳۴,۰۰۰ ۷۰۱۸۶۵ سونوگرافی داپلر ترانس کرانیـال (T.C.D) کـه شامل کلیـه عروق داخل جمجمـه ای و کاروئید ورتبرال دو طرفه مـیباشد ۲۰,۴۰۰,۰۰۰ ۱۴,۲۸۰,۰۰۰ ۱۲,۲۴۰,۰۰۰ ۷۰۱۸۸۰ سونوگرافی کالر داپلر ivc و وریدهای ایلیـاک ۱,۵۳۰,۰۰۰ ۱,۰۷۱,۰۰۰ ۹۱۸,۰۰۰ ۷۰۱۸۸۲ سونوگرافی کالر داپلر آئورت و شریـان های ایلیـاک ۱,۷۰۰,۰۰۰ ۱,۱۹۰,۰۰۰ ۱,۰۲۰,۰۰۰ ۷۰۱۸۸۴ سونوگرافی کالر داپلر فیستول دیـالیز ۲,۵۵۰,۰۰۰ ۱,۷۸۵,۰۰۰ ۱,۵۳۰,۰۰۰ ۷۰۰۹۰۰ سنجش تراکم استخوان (sigle photon) ۲,۱۲۵,۰۰۰ ۱,۴۸۷,۵۰۰ ۱,۲۷۵,۰۰۰ ۷۰۰۹۰۵ سنجش تراکم استخوان (Dual photon) ۲,۵۶۳,۶۰۰ ۱,۷۹۴,۵۲۰ ۱,۵۳۸,۱۶۰ ۷۰۰۹۱۰ Bone Survey که تا سن ۱۰ سالگی ۹۴۵,۲۰۰ ۶۶۱,۶۴۰ ۵۶۷,۱۲۰ ۷۰۰۹۱۵ Bone Survey که تا سن ۱۰ سالگی با دو کلیشـه اضافه (رخ و نیمرخ کمر) ۱,۴۶۰,۳۰۰ ۱,۰۲۲,۲۱۰ ۸۷۶,۱۸۰ ۷۰۰۹۲۰ Bone Densitometry تراکم سنجی استخوان (یک یـا دو منطقه) رادیوگرافی ۲,۵۶۳,۶۰۰ ۱,۷۹۴,۵۲۰ ۱,۵۳۸,۱۶۰ ۷۰۰۹۲۵ Bone Densitometry تراکم سنجی استخوانـهای تمام بدن ۳,۰۴۴,۷۰۰ ۲,۱۳۱,۲۹۰ ۱,۸۲۶,۸۲۰ . تعرفه سونوگرافی رحم تخمدان سال 96 . تعرفه سونوگرافی رحم تخمدان سال 96 : تعرفه سونوگرافی رحم تخمدان سال 96

نویسنده و منبع: agah1 | تاریخ انتشار: Wed, 25 Jul 2018 16:39:00 +0000